Jak usprawnić ciąg kominowy?

Kłopoty z kominem

Niewłaściwe odprowadzenie spalin to często występujący problem, spowodowany nieprawidłową konstrukcją komina, złym jego usytuowaniem jak i uszkodzeniami w trakcie długotrwałego użytkowania. Problemy z odpowiednim funkcjonowaniem, pojawić się mogą również gdy, po wymianie kotła, istniejący kanał spalinowy nie jest dostosowany do nowego urządzenia.

Objawia się to trudnością z rozpaleniem np. kotła na paliwo stałe, dymieniem do pomieszczenia, a w przypadku kotłów gazowych czy olejowych, automatyka sterująca ich pracą spowoduje wyłączenie palnika.

Niezwykle niebezpieczne dla mieszkańców, będą skutki przenikania spalin do pomieszczeń. Ze wglądu na zaburzony proces spalania paliwo, którego głównym składnikiem jest węgiel, nie ulega całkowitemu spaleniu, a w efekcie powstaje niezwykle groźny tlenek węgla tzw. czad.

Ten związek chemiczny, nawet w niewielkim stężeniu może doprowadzić do śmierci osób przebywających w „zatrutym” pomieszczeniu. Podstawowym warunkiem, zapewniającym skuteczne odprowadzenie produktów spalania jest uzyskanie dostatecznego ciągu kominowego, czyli podciśnienia lub ciśnienia w kanale spalinowym czy dymowym.

W przypadku grawitacyjnego odprowadzania spalin, jego wartość zależy od różnicy pomiędzy temperaturą spalin na wyjściu z kotła, a otoczeniem na wylocie komina, a także od wysokości kanału spalinowego.

Przybliżoną wartość ciągu można obliczyć posługują się wzorem : Pc = (Mz – Ms) x g x h (Pa) gdzie Pc - ciąg kominowy w paskalach, Mz - gęstość powietrza zewnętrznego w określonej temperaturze (kg/m3). Ms - gęstość spalin przy temperaturze wlotu (kg/m3) , g - przyspieszenie ziemskie (9,81 m/s2)­­­­­, h - wysokość komina.

Gęstości dla przyjętych temperatur, można znaleźć w tabelach czy poradnikach z branży grzewczej. Czym chłodniejsze będą spaliny, tym niższy będzie uzyskiwany ciąg kominowy. W urządzeniach niskotemperaturowych konieczne będzie wyposażanie ich w dmuchawę, dostarczającą powietrze do spalania i jednocześnie wywołującą nadciśnienie w kanale spalinowym.

Dzięki temu, zmniejszony zostaje wpływ otoczenia i warunków atmosferycznych na odprowadzanie produktów spalania. Przy systemie grawitacyjnym, na rzeczywistą intensywność ciągu kominowego, znaczący wpływ ma również wiatr - zależnie od usytuowania wylotu może on poprawić ciąg, jak i - w skutek zawirowań powietrza, ponad wylotem z komina - powodować jego osłabienie. W domach jednorodzinnych problem z uzyskaniem dostatecznego ciągu, wynika najczęściej z ograniczonej wysokości komina. Ogromny wpływ mają także, obiekty w bliskim otoczeniu - np. wysokie drzewa czy budynki.

Wychłodzenie spalin, także nie pozostaje bez wpływu na osłabienie ciągu, np. przy braku ocieplenia ściany zewnętrznej z wbudowanym kominem, czy na odcinku przechodzącym przez nieogrzewany strych, gdyż sztucznie zmniejsza czynną wysokość komina.

Uszkodzenia wewnątrz kanałów dymowych czy spalinowych, powodujące zwiększone opory przepływu, niekorzystnie wpływają na utrzymanie wymaganego ciągu. Większość kotłów czy kominków pracujących w systemie grawitacyjnego odprowadzenia spalin, wymaga zapewnienia naturalnego ciągu na poziomie 20-25 Pa. Natomiast kanał kominowy pracuje podciśnieniowo - spaliny są „wysysane”, dzięki czemu nie musi on zapewniać bardzo wysokiej szczelności.

Jak poprawić funkcjonowanie komina?

W przypadku słabego odprowadzania spalin musimy ustalić, co powoduje wadliwe funkcjonowanie i w jakich okolicznościach zjawisko to występuje. Może ono pojawiać np. przy silnych wiatrach i to z określonego kierunku, lub po wymianie kotła o innych parametrach produktów spalania.

Niekiedy za złe funkcjonowanie komina odpowiada brak dostatecznego dopływu powietrza zewnętrznego - typowa przyczyna dymienia i trudności z rozpaleniem kominka. Wystarczy wtedy uchylić okno i obserwować jak wpłynie to na proces spalania.

Przedłużenie kanału spalinowego poprawia ciąg kominowy. Fot. Komin_Flex

Jeśli samodzielnie nie określimy przyczyn złego działania komina, konieczna będzie wizyta kominiarza dysponującego odpowiednim sprzętem do pomiaru ciągu, jak i rewizji kanału spalinowego.

Zakres ewentualnych napraw i modyfikacji, zależeć będzie od ustalenia przyczyn i może obejmować stosunkowo proste usprawnienia. Mianowicie zamontowanie nasad kominowych czy ocieplenia zimnych części komina, ale również wymagać może przeprowadzenia poważnego remontu.

Nasady kominowe

Odpowiednie wykorzystanie wiatru, do poprawienia funkcjonowania układu odprowadzenia spalin, umożliwia zamontowana na wylocie z komina nasadka, która swoim kształtem wytwarza siłę ssącą, wspomagającą naturalny ciąg grawitacyjny.

Rodzaj nasad spalinowych i wentylacji: stała, samonastawna, obrotowa, hybrydowa, mechaniczna. Fot. Komin-Flex

Dzięki obrotowemu zamocowaniu tzw. strażaka, działanie nasadki zawsze samoczynnie dostosowuje się do kierunku wiatru, chroniąc jednocześnie przed zwrotnym wdmuchiwaniem spalin. Zależnie od rodzaju odprowadzanych spalin, nasady typu strażak wykonywane są ze stali kwasoodpornej, zwykłej i ocynkowanej lub żaroodpornej. Ten ostatni, przeznaczony jest szczególnie do montowania na kanałach kominowych, od kotłów węgłowych i kominków.

Strażak na kanale dymowym lub spalinowym samoczynnie ustawia się do kierunku wiatru. Fot. Komin-Flex

Dla prawidłowego funkcjonowania strażaka, istotne znaczenie ma sposób łożyskowania. Większą trwałość mają nasady z łożyskowaniem zewnętrznym, gdyż nie jest ono narażone na bezpośrednie, szkodliwe oddziaływanie dymu.

W razie zatarcia się łożyska, niewłaściwie ustawiony względem wiatru wlot, spowoduje wtłaczanie spalin do wnętrza domu, co wymaga szybkiej interwencji na dachu - w zimie może to być trudne i niebezpieczne.

Niekiedy problemy z ciągiem kominowym może rozwiązać podwyższenie komina np. poprzez zamontowanie stalowych przedłużek. W przypadku odprowadzania spalin w sposób nadciśnieniowy, na zakończeniu wylotu montowany jest ustnik, który zwiększa prędkość wylotu spalin, ograniczając tym samym negatywny wpływ oddziaływania wiatru.

Na wylotach kanałów dymowych i spalinowych, montowane są też daszki chroniące wnętrze kanału przed opadami. Zależnie od wielkości kanału kominowego, wykorzystuje się nasady okrągłe, a kanały dymowe osłania się daszkami ze stali (często o fantazyjnym kształcie) odpornej na korozję.

Daszki chronią wnętrze kanału przed opadami. Fot. Komin-Flex 

Jak poprawić wentylację grawitacyjną?

Instalacja wentylacyjna jest nieodzownym elementem każdego zamieszkałego budynku. Dostarcza ona tlen niezbędny do oddychania, usuwając jednocześnie szkodliwe gazy, nieprzyjemne zapachy i parę wodną. Zmienność warunków zewnętrznych jak i intensywności użytkowania wymaga, aby zapewniona była regulacja wydajności wymiany powietrza w możliwie szerokim zakresie.

Najczęściej wybierany system to wentylacja grawitacyjna - działającą na podobnej zasadzie jak odprowadzenie spalin. Pracuje ona z bardzo zmienną wydajnością, a w budynkach ze szczelną stolarką okienną i drzwiową praktycznie przestaje funkcjonować.

Dlatego w razie stwierdzenia niedostatecznej skuteczności, w pierwszej kolejności sprawdźmy, czy zapewniony jest odpowiedni dopływ powietrza zewnętrznego przez nawiewniki, funkcje rozszczelnienia czy po prostu otwarcie okien.

Zakończenia prefabrykowanych kanałów wentylacyjnych. Fot. Schiedel 

Orientacyjnie działanie wentylacji możemy sprawdzić przy pomocy świeczki, zbliżając płomień do kratki wywiewnej - stopień odchylenia płomienia w jej kierunku, zależeć będzie od intensywności przepływu powietrza.

Przy słabym działaniu wentylacji, jej poprawę możemy uzyskać dzięki nasadom zamontowanym na wylocie kanałów wentylacyjnych. Ich działanie może być statyczne, dynamiczne lub wspomagane przez wentylator.

Nasady statyczne dzięki odpowiednio ukształtowanym kanałom, wykorzystują wiatr do intensyfikacji funkcjonowania wentylacji, działając jak inżektor. Wykorzystywane są też do odpowiedniego ukierunkowania wylotów, gdy zgrupowanie kanałów wentylacyjnych może wpływać na wzajemne ich oddziaływanie.

Kuliste, obrotowe nasady wentylacyjne. Fot. Komin-Flex.

Dynamiczne oddziaływanie wiatru wykorzystywane jest w nasadach obrotowych, które pod jego wpływem zachowują się jak wentylator wyciągowy, chroniąc jednocześnie przed wstecznym ciągiem. Skuteczną wentylację grawitacyjną z możliwością regulacji intensywności, w szerokim zakresie, zapewniają nasady hybrydowe wspomagające system wentylacji naturalnej.

Są odmianą wentylatora wyciągowego, o niewielkiej mocy o zmiennej wydajności, sterowanego np. czujnikiem wilgotności powietrza wewnętrznego. Mogą być połączone z nasadą obrotową, która przy odpowiedniej sile wiatru zapewnia samoczynnie nastawiony przepływ powietrza, a w zmiennych warunkach dzięki sterowaniu silnika napędza lub hamuje obroty nasady.

Autor: Cezary Jankowski

Zdjęcie otwierające: Komin-Flex

Zdjęcia w tekście: Komin-Flex, Schiedel