Czy dom może nie mieć komina?

Kominy od wieków były niezbędnym elementem każdego domu umożliwiając odprowadzenie dymu z paleniska, a z czasem przystosowane zostały do odprowadzenia lotnych produktów spalania z pieców i kotłów spalających paliwo stałe, płynne bądź gazowe.  Komin pełni też i inne funkcje np. odprowadzenia zużytego powietrza w systemie wentylacyjnym czy napowietrzania instalacji kanalizacyjnej, ale coraz częściej staje się zbędny, gdy instalujemy bezpłomieniowe urządzenia grzewcze zasilane prądem elektrycznym i wyposażamy budynek w system wentylacji mechanicznej.

Czy dom może nie mieć komina?

Co wpływa na dobór komina?

Przy wyborze rodzaju komina powinniśmy brać pod uwagę kilka czynników istotnych dla prawidłowej i bezawaryjnej eksploatacji.

Usytuowanie komina wewnętrznego powinno zapewniać możliwość grupowania umieszczonych w nim kanałów, uniknięcie ewentualnych problemów z przejściem przez stropy czy koniecznością ocieplenia, gdy umieszczony jest w ścianie zewnętrznej, a także osiągać wymaganą wysokość wyprowadzenia ponad dach domu.

Schematy stalowych systemów kominowych do współpracy z kotłami kondensacyjnymi: WSPS, SPS, SPS izolowany. rys. Komin-Flex
Schematy stalowych systemów kominowych do współpracy z kotłami kondensacyjnymi: WSPS, SPS, SPS izolowany. rys. Komin-Flex

Z kolei stosowne przepisy nakładają obowiązek spełnienia określonych wymagań dotyczących własności i wymiarów kanałów kominowych.

Przekroje kanałów kominowych muszą być dostosowane do rodzaju i mocy urządzeń grzewczych, a także zapewniona odporności korozyjnej odprowadzających spaliny z kotłów olejowych i gazowych.

Trzeba więc przyjąć zasadę, że najpierw wybierany jest kocioł, kominek, podgrzewacz wody, a do niego "dopasowuje się" komin.

Jak funkcjonuje tradycyjny komin?

Funkcjonalnie komin definiowany jest jako droga odprowadzenia spalin bądź powietrza wentylacyjnego w postaci odpowiednio przystosowanych kanałów umieszczonych w obudowie kominowej, przy czym mogą być one prowadzone pojedynczo lub zespołowo (tzw. komin wielokanałowy).

Zasada działania ceramicznego komina powietrzno spalinowego Schiedel Avant. fo. Schiedel
Zasada działania ceramicznego komina powietrzno spalinowego Schiedel Avant. fot. Schiedel

Przy założeniu, że instalacja kominowa pracować będzie w sposób grawitacyjny pojawia się szereg ograniczeń wynikających z zasady funkcjonowania tego systemu. Wytworzenie ciągu kominowego wymaga bowiem nie tylko uzyskania dostatecznie dużej różnicy temperatury spalin czy powietrza między wlotem a wylotem, jak też zapewnienia pionowego prowadzenia takiego kanału i dostatecznej jego wysokości.

Ze względów technologicznych kanały takie powinny być grupowane, aby ograniczać liczbę przejść przez stropy i połać dachową, które potencjalne stwarzają zagrożenie wystąpienia przecieków w tych miejscach.

Trzeba również zapewnić odpowiednią konfiguracji wlotów do kanałów dostosowaną do pełnionej przez nie funkcji i zlokalizowanych w różnych pomieszczeniach i na różnej wysokości.

W efekcie może to powodować ograniczenia w aranżacji wnętrza, a konstrukcja samego komina wymaga odpowiedniego umieszczenia na planie zabudowy poszczególnych kondygnacji i stworzenia wytrzymałej konstrukcji nośnej. 

Kiedy komin będzie niezbędny?

Korzystanie z urządzeń grzewczych na paliwo stałe (kotła węglowego, kominka) jak i olejem opałowym wymaga podłączenia ich do kanału spalinowego wyprowadzonego ponad dach budynku.

Natomiast przy korzystaniu z opalania gazem, zależnie od mocy i sposobu spalanie wyprowadzenie kanału spalinowego może być wykonane również przez ścianę domu.

Obecnie tradycyjne wielokanałowe kominy stawiane z cegieł, zastępowane są przez prefabrykowane zestawy kominowe przystosowane do współpracy z różnymi urządzeniami grzewczymi, jak umożliwiające wentylację grawitacyjną pomieszczeń.

Widok pustaka, kanału spalinowego z fragmentem ceramicznego przewodu spalinowego z izolacją, kanałów wentylacyjnych w kominie systemowym Schiedel RONDO PLUS. fot. Schiedel
Widok pustaka, kanału spalinowego z fragmentem ceramicznego przewodu spalinowego z izolacją, kanałów wentylacyjnych w kominie systemowym Schiedel RONDO PLUS. fot. Schiedel

Typowa konfiguracja takiego komina składa się z systemowego zestawu prefabrykowanych elementów spalinowych i dopasowanych do nich wymiarowo wielokanałowych pustaków wentylacyjnych.

Stosownie do wymagań wyprowadzenia kanałów wentylacyjnych zakańczane jest kratkmi lub nasadkami poprawiającymi ciąg, a obmurówka górnej części wykonana np. z cegły klinkierowej zapewnia estetykę i stabilność zespolonego komina ponad dachem.

Oczywiście kanały wentylacyjne mogą być też poprowadzone samodzielnie np. ze względu na układ pomieszczeń, a wyprowadzone ponad dach pozwalają nie tylko na funkcjonowanie w systemie grawitacyjnym, ale również można wykorzystać je do wymuszonej wentylacji wywiewnej jak i hybrydowej.

Dobór rodzaju komina

Obecnie w nowych jak i modernizowanych budynkach montowane są z reguły kominy „składane” z gotowych elementów systemowych. Przekroje kanałów kominowych muszą być dostosowane do rodzaju i mocy urządzeń grzewczych, a także zapewniona odporności korozyjnej odprowadzających spaliny z kotłów olejowych i gazowych.

Trzeba więc przyjąć zasadę, że najpierw wybierany jest kocioł, kominek, podgrzewacz wody, a do niego "dopasowuje się" komin.

Zestawy kominowe, które często noszą własne nazwy firmowe określające ich podstawowe zastosowanie - przeznaczone są do współpracy z określonym rodzajem źródła ciepła:

- kotłów, pieców i kominków na paliwo stałe,

- kotłów gazowych i olejowych

- kotłów i pieców z zamkniętą komorą spalania.

Szczegółowe parametry systemów kominowych zamieszczane są w dokumentacji technicznej i precyzują własności techniczno-użytkowe komina w postaci znormalizowanych oznaczeń literowo-cyfrowych. W ten sposób określana jest m. in. dopuszczalna temperatura odprowadzanych spalin, podciśnieniowy bądź nadciśnieniowy przepływ spalin, czasowa odporność na pożar sadzy, przystosowanie do odprowadzania spalin suchych bądź mokrych, oraz opór cieplny ścianek komina i minimalna jego odległość od palnych elementów konstrukcji budynku.

Przykładowe oznaczenie komina np. T600 N1 D G60 C100 R40 informuje że komin przystosowany jest do pracy przy temperaturze do 600°C (T600) , w podciśnieniu o pierwszym poziomie szczelności (N1), spaliny suche (D), 60 minut odporności na pożar sadzy (G60), odległość od palnych elementów 100 mm (C100) a opór cieplny ścianki to 0,40 (K m2)/W (R40).

Wybrana oferta ceramicznych systemów kominowych Leier®. fot. Leier®
Wybrana oferta ceramicznych systemów kominowych Leier®. fot. Leier®

Systemy kominowe dostępne są głównie jako konstrukcje ceramiczne i wykorzystywane przede wszystkim do budowy kominów wielokanałowych. Kominy te składają się z wewnętrznych odcinków rur wykonanych z ceramiki odpornej na składniki dymu i spalin oraz zewnętrznej obudowy najczęściej z pustaków keramzytobetonowych.

Zależnie od wersji między obudową a rurą wewnętrzną może być układana warstwa ocieplenia z wełny mineralnej lub pozostawiona pustka pozwalająca na doprowadzenie powietrza potrzebnego do spalania (tzw. wersja turbo) , a obudowa może być zintegrowana z kanałem wentylacyjnym np., kotłowni.

System do odprowadzania spalin i doprowadzenie powietrza do kotłów kondensacyjnych opalonych gazem lub olejem opałowym: schemat z lewej strony - TURBO, schemat z prawej strony ZSPS (LAS). fot. Wadex
System do odprowadzania spalin i doprowadzenie powietrza do kotłów kondensacyjnych opalonych gazem lub olejem opałowym: schemat z lewej strony - TURBO, schemat z prawej strony ZSPS (LAS). fot. Wadex

Natomiast kominy stalowe wykorzystywane są jako pojedyncze kanały dymowe lub spalinowe i oferowane w wersji jako zintegrowane przewody powietrzno-spalinowe, wkłady do kominów murowanych bądź samonośne, kompletne, zestawy kominowe na zewnątrz domu.

Uzupełnieniem stalowych elementów kominowych są wkłady do tradycyjnych konstrukcji kominowych , które tworzą wewnętrzne kanały i wytwarzane są z kilku rodzajów stali kwaso- i żaroodpornych, a ich gatunek wpływa znacząco na trwałość komina.

Kiedy komin staje się zbędny?

O konieczności budowy komina możemy zapomnieć jeśli w domu funkcjonować będzie „bezogniowe” ogrzewanie, a wentylację grawitacyjną zastąpimy mechaniczną z systemie nawiewno - wywiewnym.

Takie możliwości daje również ogrzewanie gazowe w domach jednorodzinnych z kotła o mocy nominalnej 21 kW, z którego wylot spalin może być wyprowadzony przez ścianę zewnętrzną, a nie ponad dach.

Odprowadzenie spalin z gazowego kotła kondensacyjnego przez ścianę za pomocą przewodu typu rura w rurze. fot. Cz. Dąbrowski dla portalu budujemydom.pl
Odprowadzenie spalin z gazowego kotła kondensacyjnego przez ścianę za pomocą przewodu typu rura w rurze. fot. Cz. Dąbrowski dla portalu budujemydom.pl

Kocioł taki wyposażony w zamkniętą komorę spalania podłącza się do dwuściennej rury powietrzno-spalinowej, której wylot osłania się odpowiednią nasadą umieszczoną odległości nie mniejszej niż 0,5 m od krawędzi okna oraz np. przysłaniających ją ryzalitów, okapów, co utrudniałoby odpływ strumienia spalin.

Komin nie będzie potrzebny również w budynku z mechaniczną wentylacją nawiewno-wywiewną, która umożliwia funkcjonowania niezależnie od warunków zewnętrznych i zapewnia łatwości sterowania, oczyszczania doprowadzanego powietrza, a przy zainstalowaniu wersji z wymiennikiem ciepłą tzw. rekuperatora odzyskujemy cześć energii cieplnej traconej wraz z wywiewanym powietrzem.

Ponieważ kanały wentylacyjne z poszczególnych pomieszczeń doprowadzane są do jednej czerpni i jednej wyrzutni zużytego powietrza to przepisy budowlane szczegółowo określają dopuszczalne lokalizacje wlotów i wylotów powietrza wentylacyjnego systemie WM .

Podstawową zasadą jest takie ich rozmieszczenie, aby nie następowało ponowne zasysanie usuwanego powietrza, a wyrzutnia nie powodowała uciążliwości dla otoczenia i np. niszczenia elewacji.

Czerpnia powietrza do gruntowego wymiennika ciepła. fot. Global-Tech
Czerpnia powietrza do gruntowego wymiennika ciepła. fot. Global-Tech

Elementy te zależnie od warunków mogą być wyprowadzone ponad dach w formie odpowiednio zabezpieczonego kominka lub też przez ścianę budynku. Dodatkowo doprowadzenie powietrza w systemie wentylacji nawiewno-wywiewnej można zrealizować poprzez gruntowy wymiennik ciepła GWC, co umożliwia wstępne jego podgrzanie lub schłodzenie.

Wykorzystuje on względnie stałą temperaturę gruntu na poziomie 8-10°C na głębokości 1,5-2 m niezależną od warunków pogodowych. Jednak instalacja ta powinna umożliwiać przestawiania poboru powietrza przez wymiennik lub bezpośrednio z otoczenia , zależnie od panującej temperatury gruntu i powietrza.

W okresie letnim GWC może skutecznie wspomagać pracę klimatyzatorów, gdy ich wydajność nie wystarcza do utrzymania pożądanej temperatury w pomieszczeniach.

Autor: Cezary Jankowski

Opracowanie: Aleksander Rembisz

Zdjęcia: Jeremias, Schiedel, Global-Tech, Wadex, Leier®, fot. Cz. Dąbrowski dla portalu budujemydom.pl

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT