Kominek jako awaryjne źródło ogrzewania

Gdzie można postawić kominek?

W nowym domu jednorodzinnym już na etapie projektowania należy przewidzieć jego późniejszą instalację, a podstawowe wymagania jakie muszą być spełnione to kubatura pomieszczenia w którym będzie zamontowany nie mniejsza niż 30 m3 i dostosowana do mocy nominalnej kominka według przelicznika 4 m3/kW.

Potrzebny też będzie komin z kanałem dymowym i wentylacyjnym oraz zapewniony dopływ powietrza do spalania o wydajności 10m3/h przypadającej na każdy kW mocy nominalnej kominka zamkniętego.

Bardzo rzadko już spotykany ze względów bezpieczeństwa - kominek z otwartym paleniskiem. fot. naszekominki.pl

Podobne wymagania należy uwzględnić przy modernizacji systemu ogrzewania, jeśli zechcemy zamontować kominek jako awaryjne ogrzewanie po wymianie systemu grzewczego np. zasilaną prądem elektrycznym pompę ciepła. Przy dogodnej lokalizacji zbędnego już komina, będziemy mogli go wykorzystać do podłączenie instalowanego kominka.

Kominek z wkładem

Bezpieczne i efektywne ogrzewanie wymaga obudowania paleniska i taką funkcję pełnią wkłady kominkowe o różnym wzornictwie, kształcie i mocy nominalnej. Wybór kominka do naszych potrzeb powinno uwzględniać sposób jego zabudowy, kierunek otwierania drzwiczek, moc i sposób jej regulacji czy wygodę obsługi. Wkład może być dostosowany do zabudowy prostej, narożnej jak też i formie dwustronnej pozwalającej na bezpośrednie ogrzanie sąsiednich pomieszczeń.

Przygotowania do zabudowy wkładu kominkowego. Kratki

Pod względem użytkowy wkłady kominkowe różnią się nominalną mocą grzewczą, ale praktycznie jest to wartość teoretyczna i odnosi się do mocy chwilowej przy odpowiednim wypełnieniu paleniska. W praktyce długotrwałe utrzymywanie mocy nominalnej wymagałoby stałego uzupełniania paliwa, gdyż w miarę jego wypalania spada również moc grzewcza.

Dla utrzymania prawidłowego procesu spalania drewna i uniknięcia zadymienia pomieszczenia istotny będzie sposób doprowadzenia powietrza do komory spalania. Wkład kominkowy powinien posiadać przyłącze wewnątrz obudowy, do którego można będzie podłączyć rurę doprowadzającą bezpośrednio powietrze zewnętrzne.

Rozprowadzenie ciepła z kominka

Zależnie od sposobu wykorzystania kominka wytwarzana w nim energia cieplna może być przekazywana bezpośrednio poprzez promieniowanie cieplne obudowy, na drodze grawitacyjnego lub wymuszonego ruchu powietrza albo do grzewczej instalacji centralnego ogrzewania, gdy będzie to wkład z płaszczem wodnym.

Decydując się na ograniczenie ogrzewania kominkiem tylko do jednego pomieszczenia wykorzystujemy najprostsze rozwiązanie, w którym ciepło przekazywane jest bezpośrednio przez szybę frontową i dodatkowo poprzez samoczynny nawiew ciepłego powietrza dzięki kratkom umieszczonym w okapie kominka, gdyż wchodzące przez wloty w ściance frontowej powietrze ogrzewa się od obudowy komory spalania i wylatuje przez otwory w okapie.

Zabudowa kominka w systemie DGP, kratka przy podłodze i cięgno przepustnicy w rurze doprowadzającej świeże powietrze z zimnej łazienki z sauną. fot. Lilianna Jampolska dla budujemydom.pl

Oczywiście w sposób pośredni w pewnym stopniu ogrzewane też będą pobliskie pomieszczenia - zwłaszcza umieszczone na piętrze i przylegające do komina. Obszar ogrzewania można dość łatwo powiększyć poprzez zamontowanie rur rozprowadzających podłączonych do okapu. Umożliwi to przenoszenie ciepłego powietrza do innych pomieszczeń na drodze samoczynnej cyrkulacji dzięki różnicy masy objętościowej powietrza ciepłego i chłodnego.

Jednak ze względu na niewielką różnicę wytwarzanego ciśnienia i opory przepływu w rurach, w ten sposób można przesyłać ciepłe powietrze na odległość nie większą niż 3-4 m w poziomie, zapewniając również zwrotny przepływ chłodnego powietrza między pomieszczeniami.

Wkład kominkowy dedykowany do ogrzewania w systemie DGP (np. grawitacyjnie). fot. Castorama

Znacznie efektywniejsze będzie rozprowadzenie ciepłego powietrza z wykorzystaniem wentylatora nadmuchowego i utworzenie tzw. układu dystrybucji gorącego powietrza (DGP). System ten w zasadzie wykorzystywany jest najczęściej jako ogrzewanie podstawowe, ale w uproszczonej wersji może również służyć jako awaryjne lub wspomagające źródło ogrzewania.

Wymaga zainstalowania systemu rur rozprowadzających ciepłe powietrze wyposażonych w anemostaty i przysłony, a całym układem zarządza centrala z wentylatorem i układem sterowania. Podobnie jak w rozprowadzeniu grawitacyjnym konieczne jest umożliwienie obiegu powietrza na drodze kominek - pomieszczenia, co może niekorzystnie wpływać na komfort przebywania ze względu na rozchodzenie się nieprzyjemnych zapachów.

Niezbędne elementy do budowy systemu DGP z wymuszonym obiegiem powietrza. fot. Kratki

Dość kłopotliwe będzie również utrzymywanie temperatury w pomieszczeniach na pożądanym poziomie. Z jednej strony temperatura nawiewanego powietrza nie powinna być wyższa niż 45°C, co niekiedy nie wystarcza do dostatecznego ogrzania pomieszczeń , z drugiej strony intensywne palenie wymaga zapewnienia możliwości ograniczenia temperatury powietrza, gdy wkład kominkowy nagrzeje się nadmiernie - np. poprzez tzw. bypass - kanał, który domiesza chłodniejsze powietrze z pomieszczenia. W systemie rozprowadzenia powietrza powinny być zamontowane również filtry zatrzymujące zanieczyszczenia przenoszone wraz z powietrzem.

Kominek z płaszczem wodnym w domu czytelników Budujemy Dom. Lilianna Jampolska dla budujemydom.pl

Współpracę z istniejącą wodną instalacją grzewczą umożliwia wkład kominkowy z płaszczem wodnym, który w tym obiegu pracuje jak kocioł. Jego sprzęgnięcie z resztą instalacji wymaga jednak jej rozbudowania instalacji, choćby o wymiennik ciepła, który oddzieli hydraulicznie otwarty obieg grzewczy kominka z płaszczem wodnym od z reguły zamkniętej instalacji c.o.

Przy zasilaniu obiegu niskotemperaturowego pracującego „na co dzień” np. z pompą ciepła, potrzebny też będzie zbiornik buforowy, dzięki któremu łatwo instalacja dostosuje się do aktualnych wymagań grzewczych, a także ułatwiona będzie obsługa paleniska w kominku.

Zależnie od planowanego trybu współpracy źródeł ogrzewania konieczne będzie dobranie odpowiedniego układu sterowania. Inne wymagania stawiane są przy solowym zasilaniu z kominka lub źródła podstawowego, a inne przy równoczesnym ich działaniu.

Regulacja kominkowego ogrzewania

Kominki są urządzeniami przystosowanymi do spalania drewna, brykietów a ich moc grzewcza zależy od ilości palącego się równocześnie paliwa. Zatem możemy jedynie wpływać na szybkość spalania oraz ilość załadowanego opału. Obu parametrów nie można zmieniać w sposób płynny, zatem regulacja ogrzewania odbywa się okresowo poprzez zmianę ilości doprowadzanego powietrza i uzupełnianie opału.

Jednak zmiany temperatury w pomieszczeniach następują dość łagodnie dzięki bezwładności cieplnej ścian, stropu i podłogi. Jednocześnie nawet przy spadku temperatury, po zwiększeniu mocy grzewczej pomieszczenia nagrzewają się szybko, zwłaszcza te, w którym stoi kominek. Po zdobyciu pewnego doświadczenia można z grubsza określić jak trzeba ustawiać palenie zależnie od warunków zewnętrznych.

Dodatkowe możliwości regulacyjne zapewnia wyposażenie kominka w sterowaną elektrycznie przepustnicę dopływu powietrza połączoną z układem sterującym i termostatem. Natomiast regulacja przepływu na wylotach powietrza grzewczego w instalacji z DPG pozwala w zasadzie na zmianę temperatury tylko w tym pomieszczeniu poprzez znaczne zdławienie strumienia nawiewanego powietrza, co sprawia, że duża część energii cieplnej pozyskiwanej z paliwa ucieka do komina.

Znacznie większą skuteczność regulacji zapewniają kominki z płaszczem wodnym współpracujące ze zbiornikiem buforowym. Zgromadzona w nich gorąca woda umożliwia dowolne jej dozowanie do obiegu zależnie od potrzeb, a uzupełnianie paliwa w kominku można przeprowadzać z dużo mniejszą częstotliwością.

autor: Redakcja BudownicwaB2B

opracowanie: Aleksnader Rembisz

zdjęcia: Brunner, naszekominki.pl, Lilianna Jampolska dla budujemydom.pl, Castorama, Kratki

film: Jøtul