Co zrobić ze ściekami?

2018-08-24 12:36:22

Sposób odprowadzenia ścieków określony jest w projekcie i pozwoleniu na budowę nowego budynku i zasadniczo nakłada obowiązek podłączenia się do sieci kanalizacyjnej. Jednak przy braku dostępu do takiej sieci konieczna będzie budowa szczelnego zbiornika bezodpływowego nazywanego popularnie szambem bądź wykonanie przydomowej oczyszczalni ścieków. O wyborze konkretnego rozwiązania decydują lokalne uwarunkowania formalno-prawne oraz możliwości techniczne: ukształtowanie terenu, rodzaj podłoża gruntowego.

Prosto do sieci kanalizacyjnej

Metoda odprowadzenia ścieków do sieci kanalizacyjnej uzależniony jest od warunków terenowych i sposobu jej funkcjonowania. Najczęściej kanalizacja pracuje na zasadzie grawitacyjnego samospływu, przynajmniej w części odbierającej ścieki bezpośrednio od pewnej grupy nieruchomości, a podłączenie poszczególnych obiektów odbywa się poprzez tzw. przykanalik wyposażony w studzienkę rewizyjną.

Przy niekorzystnej konfiguracji terenu (brak możliwości uzyskania koniecznych spadków rur odprowadzających) konieczne będzie zainstalowanie przydomowych przepompowni ścieków co dozwoli na przemieszczenie ich na wyższy poziom. Niekiedy siec kanalizacyjna pracuje w podciśnieniu i wtedy na podłączeniach instalowane są studzienki z zaworami pozwalającymi na okresowe odessanie nieczystości.

Szczegółowe warunki podłączenia do kanalizacji określa projekt przyłącza z znaczeniem punktu rozgraniczenia wewnętrznej i zewnętrznej instalacji kanalizacyjnej.

Własne szczelne szambo

Przy braku możliwości odprowadzenia ścieków do sieci kanalizacyjnej – szczególnie na niewielkich działkach - konieczne będzie zamontowanie szczelnego zbiornika na nieczystości, okresowo opróżnianego przez koncesjonowana firmę asenizacyjną. Dobór wielkości zbiornika dostosowuje się z reguły do pojemności wozu asenizacyjnych i przyjmuje się na poziomie j 6-10 m3.

Montowane są zbiorniki żelbetowe lub z tworzywa sztucznego, a o ich wyborze decydują przede wszystkim warunki gruntowe i przewidywane obciążenia nawierzchni. Głębokość jego posadowienia będzie wynikać z konieczności zapewnienia wymaganego spadku dla rury odprowadzającej ścieki z budynku.

Dostawa i rozładunek żelbetowego szamba szczelnego przez firmę Probud

Żelbetowe szambo szczelne, fot. Probud

Zbiornik musi posiadać certyfikat szczelności i w celu kontroli stopnia napełnienia powinien być on wyposażony widoczny z zewnątrz wskaźnik napełnienia lub system sygnalizacji, gdy poziom ścieków zbliża się do górnej granicy. Niezbędne jest również jego odpowietrzanie w postaci rury wyprowadzonej ponad poziom terenu, przy czym nie może być ona umieszczona bliżej niż 5 m od okien i drzwi, a poziom pokrywy powinien znaleźć się powyżej powierzchni terenu, aby woda opadowa nie wnikała do środka.

Uciążliwości związane z opróżnianiem zbiornika (wjazd szambiarki na teren posesji, nieprzyjemne zapachy) można ograniczyć instalując szybkozłączkę w ogrodzeniu do podłączenia do podłączenia do przewodu ssącego wozu asenizacyjnego.

Prostokątna pokrywa szamba z włazem żeliwnym typu lekkiego z oferty Probud

Szybkozłączka zamontowana w ogrodzeniu do opróżniania szamba bez wjazdu na posesję

Prostokątna pokrywa szamba z włazem żeliwnym typu lekkiego, szybkozłączka zamontowana w ogrodzeniu do opróżniania szamba bez wjazdu na posesję, fot. Probud

Oczyszczalnia ścieków

O możliwości budowy przydomowej oczyszczalni ścieków decydują przede wszystkim uregulowania formalno-prawne dotyczące konkretnej nieruchomości, a przepisy prawa budowlanego dopuszczają budowę przydomowej oczyszczalni ścieków na podstawie zgłoszenia, jeśli dobowy przepływ nie przekracza 7,5 m3.

Istotnym ograniczeniem w możliwości budowy oczyszczalni przydomowych jest konieczność zachowania wymaganych odległości od granicy działki, budynku jak też i ujęć wody (studni). Szczególnie trudnym do spełnienia wymogiem jest utrzymanie odległości 30 m między studnią a miejscem odprowadzenia ścieków (ciągiem drenarskim, studnią chłonną).

Innym problemem związanym z budową oczyszczalni będzie konieczność odprowadzenia - już po oczyszczeniu - dużej objętości wody.

Oczyszczalnia z drenażem rozsączajacym

Przyjmuje się, że w ciągu doby na każdego mieszkańca przypada do ok. 200 litrów wytwarzanych ścieków. W korzystnych warunkach gruntowych woda (pozostała po oczyszczeniu ścieków).może przenikać do gleby – podobnie jak woda deszczowa – i nie ma konieczności jej odprowadzania poza teren nieruchomości, a optymalne warunki do budowy prostej oczyszczalni to grunt przepuszczalny o poziomie wód podziemnych poniżej 2 m.

Na takim terenie można wybudować stosunkowo tanią i wygodną w użytkowaniu oczyszczalnię z drenażem rozsączającym.

Zajmuje ona jednak dość dużą powierzchnię (ok. 100 m2 dla 4-osobowej rodziny) co ograniczają w pewnym stopniu swobodę zagospodarowania działki – nie powinny nad drenami przebiegać podjazdy, a głęboko korzeniącą się roślinność można sadzić w odległości powyżej 3 m.

Jeśli poziom wód gruntowych jest wysoki, to dreny muszą być ułożone w warstwie filtracyjnej w formie nasypu o wysokości zapewniającej odstęp przynajmniej 1,5 m między rurą drenarską a najwyższym poziomem wód gruntowych.

Oczyszczalnie ze złożem biologicznym lub sekwencyjne (SBR)

Na małych działkach o niekorzystnym warunkach wodno-gruntowych alternatywnym rozwiązaniem będą oczyszczalnie ze złożem biologicznym lub sekwencyjne (SBR).

Oczyszczalnia ścieków BIOCLERE® dla budynku w Jeżewie Starym, RLM: 20, zastosowane urządzenia: osadnik wstępny, złoże biologiczne BIOCLERE® typ B22, fot. Ekofinn-Pol

Proces oczyszczania w tych systemach wymaga doprowadzenia energii elektrycznej koniecznej do zasilania pomp i napowietrzaczy, a zainstalowane urządzenia mechaniczne wpływają na większą ich awaryjność. Zajmują jednak mało miejsca, a oczyszczone ścieki można odprowadzać bezpośrednio do wód powierzchniowych (rzeki, jeziora) bądź studni chłonnej.

Oczyszczalnie roślinne

Dobrą zdolnością oczyszczania ścieków charakteryzują się też oczyszczalnie roślinne, w których rolę złoża biologicznego pełni system korzeniowych odpowiednio dobranych roślin.

W porównaniu z systemem drenażu rozsączającego zajmują ok. dwa razy mniejszą powierzchnię, ale są dość kapryśne w działaniu, zwłaszcza przy nierównomiernym dopływie ścieków.

Konserwacja oczyszczalni ścieków

Wszystkie rodzaje oczyszczalni wymagają okresowego (przeciętnie raz do roku) usuwania osadów stałych ze zbiornika wstępnego ewentualnie czyszczenia lub wymiany wkładów filtracyjnych, a w oczyszczalniach wyposażonych w urządzenia mechaniczne - bieżącej ich konserwacji.

Zapchana skrzynka drenażowa w oszczyszczalni przydomowej, fot. Janusz Werner

Wymiana skrzynki drenażowei w oczyszczalni z drenażem rozsączającym, fot. Janusz Werner

Okres eksploatacji oczyszczalni wynosi przeciętnie 15-20 lat i po tym czasie konieczna może być wymiana złóż filtracyjnych i biologicznych, przełożenie drenów rozsączających.

Przepompownie i zabezpieczenie przed zalaniem

Przy braku możliwości zapewnienia grawitacyjnego odprowadzenia ścieków a także w celu ochrony pomieszczeń przed możliwością zalania przez cofające się nieczystości instalowane są urządzenia pompujące w różnych miejscach instalacji kanalizacyjnej.

W części wewnętrznej, gdy przybory sanitarne zlokalizowane są np. z dala od pionu lub poniżej poziomu wyprowadzenia odpływu na zewnątrz budynku, instaluje się kompaktowe pompy - rozdrabniacze do w.c. Umożliwiają bezpośrednie podłączenie sedesu i odpływów z brodzika czy umywalki. Przetłaczanie ścieków bytowych odbywa się za pośrednictwem rury o niewielkiej średnicy na odległość kilkudziesięciu metrów w poziomie i do 6-7 m w pionie. Rozdrabniacz zamontowany np. w piwnicy nie tylko odprowadzi ścieki, ale uchroni również te pomieszczenia przed ewentualnym zalaniem.

Przepompownie Aqualift F oraz Aqualift S LW 1000 z pompami w ustawieniu suchym, fot. Kessel

W warunkach wymagających przetłaczania ścieków na ich wyprowadzeniu z budynku, instalowane są przydomowe przepompownie najczęściej typu mokrego, które okresowo przesyłają nieczystości do wyżej położonych kolektorów kanalizacyjnych czy zbiorników oczyszczalni bądź bezodpływowych.

Przepompownię tworzy studzienka retencyjna wyposażona w zanurzoną pompę z rozdrabniaczem oraz wyłącznik pływakowy sterujący pracą układu.

Ochronę przed wstecznym przepływem np. na skutek przepełnienia odbioru ścieków zapewnia zalewarowanie odpływu ciśnieniowego oraz montaż zaworów zwrotnych.