Rozpoczynamy budowę domu - przewodnik na 2022 rok

Szczegóły umowy z wykonawcą

Po wybraniu projektu gotowego lub stworzeniu własnej koncepcji domu, załatwieniu wszelkich formalności i przyłączeniu choćby części mediów (prąd i woda), przychodzi pora na planowanie budowy. Przeważnie już na tym etapie szuka się wykonawców. Większość inwestorów wznoszących dom w Polsce decyduje się na zatrudnienie kilku ekip do konkretnych prac. Murarze stawiają ściany i stropy. Niekiedy wykonują też więźbę dachową, choć z pewnością lepiej powierzyć to zadanie cieślom. Pokrycie dachu i orynnowanie na ogół kładą dekarze. Ekip jest kilka, dobrze jest znaleźć je wcześniej, zamówić kosztorys oraz ustalić termin realizacji prac. To ostatnie jest szczególnie ważne z uwagi na konieczność zsynchronizowania wszystkich etapów. Oczywiście, obecnie bardzo trudno znaleźć solidnych fachowców z wolnym czasem. 

Polecane firmy mają zajęty czas minimum na rok do przodu. Nawet dopiero myśląc o budowie domu, warto już z taką ekipą wstępnie porozmawiać i „zaklepać” choć orientacyjny termin. Jeżeli nie znamy godnej zaufania firmy, zanim wybierzemy taką z ogłoszenia – obejrzyjmy kilka budów przez nią zrealizowanych i porozmawiajmy z właścicielami. Informacje z pierwszej ręki pozwolą, w największym stopniu, zweryfikować ich profesjonalizm. 

W wariancie wygodniejszym, z generalnym wykonawcą zatrudnionym do wszystkich prac, nie ma konieczności szukania kolejnych ekip, bo to on odpowiada za organizację robót i zaopatrzenie placu budowy. Dzięki temu inwestor nie musi osobiście kupować materiałów i nie będzie denerwować się nieterminowymi dostawami, wstrzymującymi tempo prac. Zapłaci niższy VAT od materiałów w wysokości 8, nie 23%, lecz wykonawca pobierze prowizję. Niezależnie od wybranego sposobu wznoszenia domu, warto podpisać z wykonawcą precyzyjną umowę, zawierającą dokładnie opisany zakres prac, czas ich realizacji, harmonogram płatności – koniecznie powiązanych z postępem robót, i kary za nieterminowość. 

Określenie zakresu prac podczas wznoszenia domu

Pierwszy etap stawiania domu – od rozpoczęcia prac do zamknięcia go drzwiami i oknami – składa się z trzech części, z których każda obejmuje konkretne pozycje: 

• stan zero – wykopy, fundamenty, ściany fundamentowe oraz warstwy podkładowe podłogi na gruncie (albo stropu piwnicy);
• stan surowy otwarty – ściany, stropy, kominy, wylewane schody, konstrukcja i pokrycie dachu – docelowe albo tymczasowe (papa na deskowaniu), które później stanie się podkładem dachowym;
• stan surowy zamknięty – okna, drzwi zewnętrzne, brama garażowa.

Pokrycie dachu oraz wstawienie okien i drzwi to zwykle 30–50% łącznych wydatków na budowę domu. Najwięcej na poziomie inwestycji pochłaniają, rzecz jasna, instalacje i wykończenie. Tu wydatki mogą być bardzo wysokie, zależnie od wybranych materiałów i rozwiązań poprawiających wygodę mieszkania (np. pompa ciepła, stacja uzdatniania wody, rozbudowana automatyka sterująca całym domem, klimatyzacja, rekuperacja). Chociaż tu ogólny koszt rozłożony na przestrzeni lat może nie być wcale tak oczywisty, bowiem zamontowanie drogich na etapie zakładania instalacji przyczynia się do sporych oszczędności w trakcie eksploatacji. Warto to wziąć pod uwagę przy kalkulowaniu budżetu na to budowę domu.

Fundamenty zalewa się odpowiednią mieszanką betonową, najwygodniej podawaną bezpośrednio z gruszki lub za pomocą pompy (jeżeli do budowy jest trudny dojazd) fot. Lafarge

Prawidłowe wykonanie fundamentów

Wykonywanie stanu surowego zaczyna się od fundamentów, które są podstawą każdego budynku. Do wyboru są dwa warianty – ławy i płyta fundamentowa.

Ławy fundamentowe wybiera zdecydowana większość inwestorów. Mają postać poziomych belek, wzmocnionych zbrojeniem ze stalowych prętów. Są odporne na ściskanie i na rozciąganie. Formuje się je w wykopie. Wiąże się to z dość pracochłonnymi robotami ziemnymi. Na gotowych ławach wznosi się ściany fundamentowe. W domach podpiwniczonych są one ścianami piwnic. Ławy fundamentowe dobrze sprawdzają się na stabilnym i nośnym gruncie. Gdy grunt na działce ma słabą nośność lub jest niestabilny, lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie płyty fundamentowej (utworzonej ze zbrojonego betonu), co gwarantuje, że obciążenia z budynku będą się rozkładać na dużo większą powierzchnię. Płytę można wykonać szybciej niż tradycyjny fundament, ponieważ potrzebny jest znacznie płytszy wykop. Dzięki temu ograniczamy na budowie roboty ziemne. Dodatkowo odpowiednio zaizolowana i ocieplona płyta fundamentowa może być jednocześnie gotową podłogą na gruncie. Niestety, w technologii tej niezbędne są nieco większe nakłady finansowe i niełatwo znaleźć ekipę z doświadczeniem w tego typu realizacjach. 

Do wykonania ław fundamentowych można zastosować drewnopodobną płytę szalunkową fot. Pfleiderer

Głębokość wykopu pod fundament zależy od zasięgu strefy przemarzania gruntu. W poszczególnych regionach Polski wygląda to inaczej. Fundament trzeba umieścić poniżej tej granicy, ponieważ zamarzający i odmarzający grunt zmienia objętość, a wówczas powstają tzw. wysadziny mrozowe. Może to skutkować nierównomiernym osiadaniem domu i pękaniem ścian. 

Fundamenty muszą być zabezpieczone izolacją przeciwwilgociową z papy na lepiku bądź termozgrzewalnej, ewentualnie folii (zazwyczaj PVC). Umieszcza się ją na zwieńczeniu ścian fundamentowych i poniżej izolacji cieplnej podłogi na gruncie. W budynkach podpiwniczonych trzeba też dodać izolację przeciwwilgociową i przeciwwodną na ścianach piwnic. Do ocieplenia fundamentów wykorzystuje się przeważnie polistyren ekstrudowany, ewentualnie tańszy styropian wodoodporny. W budynkach podpiwniczonych osłania się całą ścianę fundamentową, natomiast w domach bez piwnicy tylko strefę cokołową, czyli ścianę fundamentową nad ziemią i przynajmniej kilkadziesiąt centymetrów (ok. 0,5 m) poniżej poziomu gruntu. W obu przypadkach należy zachować ciągłość ocieplenia na ścianie fundamentowej oraz opartej na niej ścianie zewnętrznej.

O czym pamiętać wznosząc ściany?

Obecnie większość domów jest murowana. Inwestorzy najchętniej korzystają z pustaków z ceramiki poryzowanej i z bloczków z betonu komórkowego – z bocznymi ściankami ukształtowanym w postaci piór i wpustów, dzięki którym nie ma konieczności formowania spoin pionowych, oraz z uchwytami ułatwiającymi ich przenoszenie. Elementy te są dość duże, co znacznie przyspiesza tempo prac. Producenci tych wyrobów zwracają szczególną uwagę na dokładność wymiarów, zatem wykorzystując je – zamiast tradycyjnych zapraw murarskich, można użyć cienkowarstwowych (podawanych dozownikiem), lub pianki poliuretanowej. Wznoszone z równych modułów przegrody łatwiej też otynkować. Ponadto rozszerzenie podstawowej oferty o gotowe nadproża, a także elementy narożne, połówkowe, ościeżnicowe umożliwia wyraźne zmniejszenie ilości pracy murarzy, nie muszą bowiem przycinać takich bloczków na miejscu. Stosuje się również pustaki keramzytobetonowe i silikaty. Najważniejszy parametr ścian to ciepłochronność, czyli ochrona przed ucieczką ciepła. Obecnie obowiązująca wartość współczynnika przenikania ciepła U wynosi maksymalnie 0,20 W/(m2 ·K). Takie wartości można uzyskać, stosując odpowiednie materiały w każdej z technologii.

Murowanie ścian jednowarstwowych z ceramiki poryzowanej wypełnionej wełną mineralną fot. Wienerberger

Najpopularniejsze w Polsce ściany murowane wykonywane są w trzech wariantach.

1. Jednowarstwowe buduje się z bloczków z betonu komórkowego (lekkich odmian), pustaków z ceramiki poryzowanej (w tym wyrobów z wkładkami z wełny mineralnej), pustaków keramzytobetonowych z wkładkami ze styropianu. Do murowania służą najczęściej klejowe zaprawy cienkowarstwowe albo pianka poliuretanowa.
2. Przegrody dwuwarstwowe składają się ze ściany nośnej – murowanej z elementów z betonu komórkowego, ceramiki tradycyjnej albo poryzowanej, silikatów itd. oraz ocieplenia – z wełny mineralnej lub styropianu. Osłonę taką na ogół przykleja się do ściany zewnętrznej bądź mocuje na ruszcie i osłania okładziną – z drewna, płyt elewacyjnych. Ciepłochronność takiej przegrody zależy głównie od grubości izolacji.
3. Ściany trójwarstwowe zbudowane są ze ściany nośnej – z pustaków ceramicznych lub keramzytobetonowych, bloczków z betonu komórkowego lub wapienno-piaskowych; ocieplenia – z wełny mineralnej bądź styropianu; ściany osłonowej (elewacyjnej) – z cegły klinkierowej albo silikatowej, elewacyjnych bloczków betonowych albo otynkowanej. W ścianach ocieplonych wełną mineralną, pomiędzy nią i murem osłonowym pozostawia się szczelinę wentylacyjną. Dzięki temu termoizolacja jest chroniona przed deszczem i wiatrem, a wilgoć z wnętrza domu może z niej swobodnie odparowywać. W przegrodach ocieplonych styropianem na ogół rezygnuje się z takiej szczeliny, bo materiał ten sam jest barierą na drodze pary wodnej.

Jakie wymogi powinien spełniać strop?

Najpopularniejsze są stropy gęstożebrowe. Prefabrykowane belki nośne w postaci kratownicy z zabetonowaną stopką pełnią rolę żeber, a przestrzeń między nimi wypełniają pustaki z keramzytobetonu, ceramiki lub betonu komórkowego. Do wad tej kategorii stropów należy zaliczyć:

• trudność wykonania skomplikowanych kształtów,
• pracochłonność,
• podatność na klawiszowanie (uginanie się pojedynczych belek),
• słabą izolacyjność akustyczną.

Stropy monolityczne są wylewane z betonu w całości na budowie, głównie w przypadku skomplikowanego zarysu tego elementu i przy dużej rozpiętości. Wykonanie jest dość pracochłonne, np. konieczne jest utworzenie opartego na gęsto rozstawionych stemplach pełnego szalunku oraz ułożenie zbrojenia głównego i rozdzielczego. Najlepiej zastosować systemowe deskowanie wielokrotnego użytku (do wypożyczenia), co przyspiesza roboty i umożliwia uzyskanie gładkiej równej spodniej powierzchni. Odmianą konstrukcji monolitycznych są stropy filigran. Rolę szalunku pełnią tu kilkucentymetrowej grubości prefabrykowane płyty z żelbetu. Dopiero na nich układa się dodatkowe zbrojenie, następnie całość zalewa betonem. Niestety, takie wyroby produkuje niewiele firm.

Betonowanie stropu gęstożebrowego wykonanego z gotowych prefabrykowanych elementów ceramicznych fot. Wienerberger

Rosnącą popularnością cieszą się konstrukcje prefabrykowane. Najczęściej są to płyty kanałowe, wykonane ze strunobetonu. Stanowią alternatywę stropów gęstożebrowych w domach o prostym kształcie, ze względu na szybkość montażu, jak i koszty. Płyty układane są bezpośrednio na ścianach nośnych i podciągach za pomocą dźwigu, zaś połączenia między nimi, tzw. zamki, zalewa się betonem. W domach o konstrukcji drewnianej – szkieletowej lub z bali – wykonywane są stropy drewniane. Często pełnią one wtedy również funkcję oparcia konstrukcji dachowej, belki stropowe zaś zwykle stanowią element prefabrykowanych, gotowych do ustawienia dźwigiem wiązarów dachowych. Do ich budowy stosuje się belki z drewna litego, klejonego albo prefabrykowane profile z materiałów drewnopochodnych. Poszycie wykonuje się z płyt OSB, mfp lub desek, a przestrzeń między belkami wypełnia się wełną mineralną. Od spodu element najczęściej wykańcza się sufitem podwieszanym z płyt g-k bądź zostawia się widoczne belki. Taki strop jest lekki, w niewielkim stopniu obciąża konstrukcję domu. 

Jaką formę pokrycia dachowego wybrać?

W naszym kraju dominują dachy spadziste, jedno-, dwu- lub wielospadowe. Najpowszechniejsze są dwie ostatnie opcje, w praktyce najlepiej sprawdzają się wersje dwuspadowe. To dlatego, że przy większej liczbie połaci wzrasta ryzyko popełnienia błędów podczas prac dekarskich, które mogą skutkować przeciekami. Mniej skomplikowane kształty to też mniej problemów na etapie eksploatacji – woda deszczowa i śnieg nie zatrzymują się w złamaniach, które mają dachy wielopołaciowe.

Dachy płaskie znów stają się popularne, zwłaszcza na budynkach o nowoczesnej bryle. Ich zaletą jest to, że na takiej powierzchni można zaplanować zielony dach lub taras. Istotną wadą jest jednak ich eksploatacja – trzeba pamiętać o regularnym usuwaniu z nich śniegu. Większe jest też ryzyko przecieku. 

Kształtu dachu, kąta nachylenia, czasami nawet koloru, nie można projektować w sposób dowolny. Parametry te muszą być zgodne z wymaganiami stawianymi przez miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.  Od lat największą popularnością cieszą się dachówki ceramiczne. Wyglądają bardzo naturalnie i są wyjątkowo trwałe – mogą służyć nawet ponad 100 lat. Wyrabiane są z gliny i mączki ceglanej bądź kwarcu. Proponowane w wielu kształtach i kolorach. Dzięki niewielkim rozmiarom, można nimi kryć dachy o skomplikowanych formach. Ich mankamentem jest duża waga, dlatego należy je kłaść tylko na konstrukcjach o właściwej wytrzymałości. Nieco tańszym i lżejszym ich odpowiednikiem są modele cementowe. Z wyglądu trudno je od siebie odróżnić, choć wytwarza się je nie z gliny, a z barwionego betonu. Charakteryzują się podobną trwałością, są nienasiąkliwe i dobrze tłumią hałasy. Są większe od dachówek ceramicznych.

Montaż dachówek ceramicznych fot. Creaton Polska

Innym powszechnie stosowanym materiałem są blachodachówki. Powstają z blachy wytłaczanej tak, aby pokrycie przypominało dachówki. Na ich wierzch fabrycznie formuje się wiele warstw ochronnych i ozdobnych, od których zależy trwałość pokrycia. Są lekkie, układa się je szybko i bez trudu, szczególnie na dachach o nieskomplikowanych kształtach. 

Kolejny materiał, płaskie blachy dachowe, produkowane są ze stali, aluminium, stopu cynkowo-tytanowego albo miedzi i osłaniane rozmaitymi powłokami ochronnymi. Największą popularnością cieszą się blachy stalowe powlekane, zaś najpowszechniejszym sposobem łączenia arkuszy jest tzw. metoda na rąbek stojący. Są bardzo lekkie, montuje się je łatwo i szybko. Ich mankamentem, podobnie jak blachodachówek, jest słaba izolacyjność akustyczna.

Gonty bitumiczne wytwarzane są z włókien nasycanych bitumem. Zewnętrzną warstwę wyrobu stanowią różnego rodzaju posypki, zaś spodnia płaszczyzna jest samoprzylepna. Są lekkie, ich obróbka łatwa, montaż prosty. Zalecane do stosowania także na skomplikowanych dachach. Można zdecydować się też na strzechę lub łupek kamienny.

Jakie rodzaj okien warto zamontować w nowym domu?

W domach z wentylacją grawitacyjną, zarówno w oknach pionowych, jak i w dachowych niezbędne będą nawiewniki, zapewniające dopływ świeżego powietrza do wnętrz. Najwygodniejsze będzie korzystanie z modeli automatycznych – ciśnieniowych lub higrosterowanych.

Przy wybieraniu rodzaju profili okiennych – warto wiedzieć, że mają one zbliżone właściwości. Różnią się jednak materiałem, wyglądem i ceną. Przy bardzo wysokich i szerokich przeszkleniach, najczęściej stosuje się profile aluminiowe, bo są one sztywniejsze. Wykonuje się z nich całe fasady oraz ogrody zimowe. Profile mogą być anodowane bądź malowane proszkowo na dowolny kolor, a także wykańczane okleiną drewnopodobną. Nie trzeba ich konserwować.

Najpowszechniejsze są ramy z PVC. Dobrze sprawdzą się w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności – w kuchniach, łazienkach, pralniach. Najtańsze są profile białe, popularne są też wersje imitujące co najmniej kilka rodzajów drewna i malowane proszkowo na modny kolor grafitowy.

W domach jednorodzinnych najpopularniejsze są profile z PVC fot. Aluplast

Okna drewniane wykańcza się farbami lub lakierami, tworzącymi powłoki kryjące lub transparentne. Takie elementy co kilka lat należy przeszlifować i ponownie pomalować, przy czym drobne uszkodzenia ramy nadają się do naprawy. Są sporo droższe od plastikowych, lecz można uzyskać się z nich okna o nietypowym kształcie. Od strony zewnętrznej, drewno niekiedy zabezpiecza się aluminiową nakładką, która chroni przed wilgocią, deszczem, wiatrem i promieniami słonecznymi (modele drewniano-aluminiowe).

Niektóre okna mogą być zamontowane na stałe – tzw. fiksy (są tańsze, bo nie zawierają okuć i mają węższe profile). Dobrze je zaplanować wszędzie tam, gdzie jest swobodny dostęp do przeszklenia, by móc je wygodnie umyć. Reszta okien powinna się uchylać i rozwierać. Wyposaża się je dodatkowo w stopniowanie uchyłu, które pozwala na regulowanie strumienia powietrza wpływającego do wnętrza, gdy uchylimy skrzydło. Wygodna przy użytkowaniu jest również funkcja rozszczelnienia (mikrowentylacji), która zapewnia dopływ niewielkiego strumienia świeżego powietrza po lekkim przekręceniu klamki. Na parterze oraz w pokojach małych dzieci – przydaje się klamka z kluczykiem, z rozetką utrudniającą jej rozwiercenie (co spowolni pokonanie okna przez włamywacza).

Szerokie przeszklenia tarasowe mogą być wyposażone np. w system unoszono-przesuwny HST fot. Krispol

W oknach tarasowych rozwieranych dobrze sprawdzi się ogranicznik otwarcia, czyli hamulec, który ogranicza ich rozwarcie do 90° i zapobiega uderzaniu skrzydła o ościeżnicę i krawędź wnęki okiennej przy silnym wietrze lub przeciągu. Duże przeszklenia warto też wyposażyć w blokadę błędnego położenia klamki, która zabezpiecza uchylone skrzydło przed wyczepieniem z górnego zawiasu podczas próby jego rozwarcia. Dobrze jest również dodać zatrzask domykający ruchome skrzydło od zewnątrz.

W przypadku szerokich przeszkleń tarasowych, coraz więcej inwestorów decyduje się na różnego typu systemy przesuwne, które po otwarciu zachodzą na sąsiednie skrzydła, nie zabierając przestrzeni w pomieszczeniu. W takim przypadku, warto zdecydować się na niski próg albo zlicowany z posadzką, zapobiegające potykaniu się i ułatwiające wychodzenie na taras osobom o mniejszej sprawności ruchowej, oraz bezpieczne szyby. Szczególnie bardzo szerokie, ciężkie skrzydła wygodniej będzie otwierać po dodaniu do nich napędu elektrycznego, wspomagającego ich przesuwanie. Lokuje się go pod posadzką i steruje nim za pośrednictwem pilota lub łącznika na ścianie.

Jakie parametry powinny oferować drzwi zewnętrzne?

Po wstawieniu okien montuje się drzwi wejściowe i – jeśli w bryle budynku jest też garaż – bramę do niego. Kolor i styl drzwi powinien pasować do okien i bramy garażowej, architektury budynku, a także planowanego wykończenia elewacji. Niektórzy producenci stolarki oferują wszystkie te trzy typy wyrobów w tym samym stylu i kolorystyce. Najlepiej zdecydować się na taki komplet. Od lat najmodniejsze są drzwi zewnętrzne z powierzchnią naśladującą drewno lub grafitowe, choć coraz więcej inwestorów woli oryginalne wykończenie w intensywnym kolorze, np. czerwonym, niebieskim.

Drzwi wejściowe powinny mieć minimum 90 cm szerokości i co najmniej 200 cm wysokości (w świetle ościeżnicy). W przypadku wersji dwuskrzydłowych – te warunki może spełniać jedno skrzydło. Najczęściej wykonywane są z drewna klejonego warstwowo (sosny, świerku, dębu, jesionu, meranti, mahoniu), stali, aluminium lub PVC i ocieplane warstwą materiału izolacyjnego (wełny mineralnej, styropianu lub pianki poliuretanowej). Skrzydła drewniane mogą być pomalowane na dowolny kolor, a pozostałe – wykończone dekoracyjną okleiną.

Jeżeli zależy nam na doświetleniu wiatrołapu światłem dziennym, można wstawić drzwi z przeszkleniem lub oszklonym nieruchomym skrzydłem bocznym fot. Hörmann

Według obowiązujących przepisów powinny mieć współczynnik przenikania ciepła U nie większy niż 1,3 W/(m2 ·K). Termoizolacyjność zależy od konstrukcji skrzydła i zastosowanych materiałów – cieplejsze będą skrzydła lite i grube, z większą warstwą ocieplenia. Przy wybieraniu drzwi wejściowych, dobrze jest wziąć pod uwagę zakup modelu z zabezpieczeniami przeciwwyważeniowymi, jak zamki z kilkoma punktami ryglowania, bolce i zawiasy antywyważeniowe, aluminiowa listwa na całej wysokości skrzydła. Takie elementy znacznie utrudnią jego wyważenie. Ponadto poprawiają przyleganie skrzydła do ościeżnicy, co zwiększa jego szczelność. Producenci drzwi zewnętrznych oferują je w kilku klasach odporności na włamanie, najczęściej RC2 lub RC3.

Dobrym pomysłem może być zrezygnowanie z tradycyjnej klamki na rzecz wygodnego pochwytu oraz zastosowanie nowoczesnych rozwiązań wspomagających otwieranie – skanera linii papilarnych, automatycznego napędu, elektronicznego wizjera – a także zapewniających lepszą izolację cieplną – opadających uszczelek progowych.

Jak wybrać dobrą bramę garażową?

Minimalne wymiary otworu to 200 cm wysokości i ok. 230 cm szerokości – gdy garaż jest jednostanowiskowy – oraz 500 cm, gdy na dwa samochody. Aby wjazd był komfortowy, warto kupić bramę szerszą. O wyższym modelu dobrze jest pomyśleć, gdy jeździmy SUV-em albo z dachowym bagażnikiem na rowery.

Tam, gdzie wjazd jest po łuku, krótki i niewygodny – co wymusza ciasne manewry samochodem lub pokonanie stromego spadku – sprawdzą się bramy, które przy otwieraniu nie zmniejszają przestrzeni. Najwygodniejsze będą rolowane i segmentowe. Te pierwsze rolują się ze skrzynki osadzonej przed otworem garażowym (montaż zewnętrzny) bądź za nim (wewnętrzny). Ruch skrzydła bramy segmentowej natomiast odbywa się wzdłuż prowadnic. Chowa się ono wewnątrz garażu – pod sufitem (segmentowe górne) albo przy ścianie (boczne). Trochę większe wymagania względem wielkości wjazdu są przy bramach uchylnych. Na sam ich ruch potrzeba nawet 1,5 m odstępu. Na ogół przeznaczone są do garaży jednostanowiskowych, ponieważ ich standardowa szerokość rzadko przekracza 3 m. Ciężar wrót w odmianach uchylnych równoważą sprężyny, dzięki czemu można nimi poruszać bez dużego wysiłku. Podobne ograniczenia względem wielkości wjazdu obowiązują przy bramach rozwieranych. Tu także konieczna jest przestrzeń na otwierające się skrzydło. Ten typ nie sprawdzi się na wąskim i stromym podjeździe. 

Jedna podwójna brama ułatwia manewrowanie samochodem. Jest jednak bardzo ciężka, zatem jej niezbędne wyposażenie to odpowiednio dobrany napęd fot. Novoferm

W ogrzewanym garażu montuje się bramę z ociepleniem, o U nie wyższym od 1,3 W/(m2 ·K). Rolę ocieplenia najczęściej pełni pianka poliuretanowa lub styropian (w modelach uchylnych). O szczelności bramy decydują łączenia między segmentami oraz między nimi i ościeżnicą. Istotne jest, by wszystkie uszczelki były dobrze spasowane, a sama brama prawidłowo osadzona.

Jakie ogrodzenie wybrać w 2022 roku?

Cześć inwestorów już na etapie budowania stanu surowego decyduje się na postawienie docelowego ogrodzenia. Najłatwiej zrobić to przy użyciu elementów prefabrykowanych (podmurówki, słupków, przęseł). Taki płot montuje się szybko, a ponieważ różnorodność elementów jest bardzo szeroka można go dopasować do stylu każdego budynku.

Od nowelizacji prawa budowlanego w 2015 r. nie jest wymagane zgłoszenie zamiaru budowy ogrodzenia, o ile nie przekracza ono wysokości 2,2 m. Jednak czasem konieczne jest uzgodnienie budowy ogrodzenia z zarządcą drogi. Z nim trzeba też ustalić lokalizację ewentualnego zjazdu. Należy pamiętać, że zgodnie z przepisami, ogrodzenie nie może przekraczać granicy działki oraz linii rozgraniczającej ulicę i stwarzać zagrożenia dla ludzi i zwierząt – zabrania się umieszczania drutu kolczastego, tłuczonego szkła, ostro zakończonych elementów na wysokości poniżej 1,8 m. Bramy i furtki nie mogą otwierać się poza granice posesji, a ich progi muszą umożliwiać swobodny wjazd osobom na wózkach inwalidzkich.

Białe pustaki bardzo dobrze komponują się z grafitowym poziomym wypełnieniem przestrzeni między słupkami

Słupki oraz ogrodzenia pełne najczęściej muruje się z cegieł klinkierowych lub betonowych prefabrykatów. Tego rodzaju parkan wykonuje się z elementów wytworzonych w technologii wibroprasowania. Na ogół mają większy rozmiar od cegieł, dlatego łatwo i szybko stawia się z nich mur. Podczas produkcji wyrobom nadaje się różne wymiary, kolory (jednobarwne, wielokolorowy melanż) i faktury (gładkie, szlifowane, łupane). Układa się je tak, jak cegły. Można także zastosować kamień (piaskowiec, wapień, granit), ale ze względu na wysoką cenę, taki materiał stosuje się tylko na front płotu, do wypełnienia wykorzystując tańszy zamiennik.

Jako wypełnienie przestrzeni między słupkami można zastosować różne materiały. Najtańsza jest oczywiście siatka, ale rzadko wybierana jest jako frontowe ogrodzenie. Na ogół wykonuje się z niej tylną i boczne części ogrodzenia oraz płoty tymczasowe. Siatka wytwarzana jest ze splatanego albo zgrzewanego stalowego drutu ocynkowanego (po pewnym okresie należy ją zabezpieczyć przed korozją farbą do powierzchni ocynkowanych), albo powlekanego warstwą tworzywa sztucznego (niepotrzebna konserwacja).

Można tez zastosować drewno, ale wymaga ono systematycznej konserwacji, albo tworzywa sztuczne je imitujące. Takie panele są trwałe i nie trzeba ich odnawiać. Zdecydowanie najpopularniejsze są przęsła metalowe ze stali oraz (rzadziej) z aluminium z wypełnieniem z prętów lub kształtowników (mocowanych w pionie lub w poziomie) lub z elementów kutych. Można też zdecydować się na gabiony, czyli kosze z ceowników i stalowego drutu, ocynkowanego ogniowo, które wypełnia się kamieniami, szkłem, drewnem. Gabiony, ze względu na wypełnienie, mają właściwości dźwiękoszczelne, stanowią więc skuteczną barierę przed hałasem z ulicy.

Gabiony można wykorzystać do budowy słupków oraz pełnego ogrodzenia fot. Konsport

Z jakiego materiału wykonać podjazd do garażu?

Jeżeli budowa stanu surowego jest zakończona, dom ma dach (i często również ocieploną oraz wykończoną elewację) część inwestorów od razu wytycza też ścieżki i podjazd i wykańcza ich nawierzchnie. Dobrze też jest utwardzić opaski wokół domu i garażu. Taki szybki plan robót pozwoli uporządkować działkę i wyeliminować unoszenie się kłębów pyłu i kurzu, chodzenie po błocie, kałużach i nierównościach terenu. Najlepiej utwardzenie ogrodowych nawierzchni potraktować jako część prac związanych z kompleksową aranżacją działki i powierzyć to architektowi krajobrazu. Jeżeli sami urządzamy ogród, możemy skorzystać z pomocy projektanta z firmy brukarskiej. Standardowo trakt między furtką i wejściem do domu powinien być możliwie krótki oraz prosty, mieć szerokość 1,2–1,5 m. Wygodny podjazd musi mieć przynajmniej 3 metry szerokości.

Najpopularniejszym materiałem na ogrodowe nawierzchnie jest bruk. Kostka betonowa jest trwała, tania i oferowana w bardzo szerokim wzornictwie. Nadaje się na trakty piesze i na podjazdy. Podobne przeznaczenie ma bruk klinkierowy i kamienny – wytrzymalszy niż betonowy. Takie elementy z drewna wyglądają naturalnie, ale nie są zbyt trwałe i wymagają impregnacji. Ponadto mokra drewniana nawierzchnia jest bardzo śliska. Ten materiał stosowany jest głównie do wykańczania ścieżek.

Układanie kostki brukowej nie jest trudne, ale lepiej zlecić to specjalistom. Najważniejsze oprócz wybrania dobrej jakości produktów jest wykonanie solidnej podbudowy fot. BRUK-BET

Kostkę dobiera się do przewidywanych obciążeń, tzn. jej rodzaj zależy od tego, czy nawierzchnia służy pieszym czy samochodom. W typowym ogrodzie wymagana grubość wierzchniej warstwy chodnika to:

• 4 cm – kostka kamienna i betonowa;
• 4,5 cm klinkierowa.

Grubość podjazdu to:

• 6 cm – kostka kamienna i betonowa;
• co najmniej 5,2 cm – bruk klinkierowy.
• bruk produkuje się też grubości 8 oraz 10 cm i układa tam, gdzie występuje ruch cięższych pojazdów (czyli najczęściej poza obszarem działek jednorodzinnych).

Popularne są też płyty betonowe pełne. Mają różne kształty, kolory, faktury, mogą imitować kamień albo drewno. Elementy układa się na podobnej podbudowie, jaką wykonuje się przy stosowaniu kostki. Płyty na ogół rozmieszcza się ciasno, dobijając do podłoża za pomocą specjalnego młotka, na koniec stabilizując zagęszczarką. Można również zostawić między nimi szersze spoiny i wypełnić je kruszywem.

Betonowe płyty z otworami wypełnionymi trawą fot. Polbruk

Na podjazdach sprawdzą się też betonowe płyty ażurowe (z otworami), zbrojone prętami stalowymi. Otwory umożliwiają przesiąkanie wody do podłoża i minimalizują ryzyko poślizgu. Wolne przestrzenie wypełnia się kruszywem, żyzną ziemią, trawą albo bylinami odpornymi na deptanie.

Zamawiając materiał na nawierzchnie, należy doliczyć kilkuprocentowy zapas i pamiętać, że układając nawierzchnię ze skomplikowanymi wzorami zużywa się więcej budulca, niż przy zupełnie gładkich lub z prostymi wzorami. Zaplanowana nadwyżka jest potrzebna na nieprzewidziane docinki oraz do ewentualnych napraw w kolejnych latach eksploatowania. Jeżeli źle obliczymy ilość elementów, późniejsze dokupienie identycznych może być niemożliwe, bo np. nie będą już produkowane albo kolorystyka będzie różnić się od tej pierwotnej.

Redakcja portalu Budownictwo B2B