Wybieramy i montujemy orynnowanie

Orynnowanie dachu pełni istotną funkcję chroniącą ściany domu przed zamakaniem wodą opadową, topniejącym śniegiem. Właściwie wykonane orynnowanie będzie szczególnie ważne, gdy dom ma nieznacznie wysunięte okapy, co ogranicza naturalny spływ wody z dala od ścian budynku. Z kolei nieszczelności systemu - zwłaszcza rur spustowych - będą skutkować nie tylko niszczeniem elewacji, ale również sprzyjają rozwojowi grzybów i pleśni wewnątrz domu.

Wybieramy i montujemy orynnowanie
Z artykułu dowiesz się:
  • Jak dobrać orynnowanie?
  • Jak przygotować się do montażu orynnowania?
  • Jakie są elementy systemu rynnowego?
  • Jak montować orynnowanie?

Dobór orynnowania

Popularne do niedawna rynny stalowe - tylko ocynkowane - obecnie zastępuje się najczęściej rynnami z PCW lub ze stali galwanizowanej, powlekanej albo lakierowanej. Czasem stosuje się też droższe orynnowania z tytan-cynku, aluminium lub miedzi.

Wybierając system orynnowania, najczęściej stajemy przed dylematem, czy mają to być rynny stalowe, powlekane lub z PCW. Oba systemy mają swoje wady i zalety, zbliżoną trwałość, asortyment barw i kształtów, sposób montażu. W praktyce rodzaj systemu dobiera się głównie ze względu na lokalizację domu.

W miejscach zacienionych, w pobliżu drzew lepiej sprawdzają się rynny z PCW, gdyż nawet w przypadku długotrwałego zalegania liści nie będą korodować, a podczas czyszczenia są bardziej odporne na ewentualne uszkodzenia powierzchniowe.

Rynny z PCW sprawdzają się w miejscach zacienionych. Fot. Scala Plastics.

Natomiast rynny stalowe montujemy głównie na dachach nasłonecznionych domów stojących na otwartej przestrzeni, gdyż rynny z PCW miękną w wysokiej temperaturze i ze względu na dużą rozszerzalność cieplną mocno „pracują” na połączeniach podczas nagrzewania się i stygnięcia.

Rynny stalowe polecane są na dachach nasłonecznionych domów. Fot. Galeco.

Jak przygotować się do montażu orynnowania?

Montaż orynnowania z reguły wykonuje się przed ułożeniem pokrycia dachowego lub przynajmniej zakłada niezbędne jego elementy. Okap dachu może być wykańczany na kilka sposobów - z odsłoniętymi krokwiami i deskowaniem, z osłonięciem podbitką lub rzadziej z ozdobnym gzymsem.

Sposób przygotowania krawędzi będzie nieco inny dla różnych wariantów wykończenia. W każdym przypadku konieczne jest zamontowanie tzw. pasa nadrynnowego - obróbki blacharskiej krawędzi dachu, która zapobiega podciekaniu wody pod pokrycie i kieruje strumień wody do rynny.

W okapach odsłoniętych w pierwszej kolejności należy zamocować uchwyty do rynien, gdyż dopiero na nich można będzie umieścić pas blachy nadrynnowej. Pas nadrynnowy powinien zachodzić na ok. 1/3 szerokości rynajz i na głębokość umożliwiającą późniejsze wstawienie rynien.

Obróbka blacharska okapu dachu krytego dachówką.
Obróbka blacharska okapu dachu krytego dachówką. Fot. Archiwum Budujemy Dom.
Obróbka blacharska okapu dachu krytego gontem bitumicznym.
Obróbka blacharska okapu dachu krytego gontem bitumicznym. Fot. Archiwum Budujemy Dom.

W okapach osłoniętych, rynny mocuje się do deski okapowej dostępnej również po ułożeniu pokrycia. Przy takim wariancie przygotowanie do orynnowania obejmuje zamocowanie pasa podrynnowego (pod pokryciem) oraz przybicia deski okapowej wraz z pasem ochronnym z blachy powlekanej. Od strony ściany warto od razu przymocować do deski łatę umożliwiającą zamontowanie podbitki okapu.

W rzadko montowanych rynnach na gzymsie, przed ich ułożeniem konieczne będzie wykonanie pełnej obróbki blacharskiej na ścianie i gzymsie z wysunięciem okapnika. Poszczególne odcinki obróbki powinny być uszczelnione silikonem, a do zamontowania najlepiej nadają się rynny o przekroju prostokątnym.

Elementy systemu rynnowego

Producenci orynnowania oferują pełny asortyment elementów niezbędnych do zamontowania rynien i rur spustowych na różnorodnych połaciach dachowych i o odpowiednio dostosowanej wydajności odprowadzania wody. Ze względu na to, że poszczególne części pochodzące od jednego producenta z reguły nie pasują do innych systemów, nawet przy jednakowych wymiarach nominalnych, warto zakupić pewien zapas materiału, aby w razie naprawy dysponować potrzebnymi elementami.

Rynny - dostępne są najczęściej w o rozmiarze 100-150 mm i łączone, np. zatrzaskowymi złączkami systemowymi. Do ich mocowania wykorzystuje się uchwyty (rynajzy) metalowe lub z tworzywa sztucznego, które są przeznaczone do przykręcenia na połaci dachowej bądź do deski okapowej.

Narożniki - dostosowane do konkretnego wymiaru rynien mogą być wewnętrzne lub zewnętrzne. Przy narożach, które nie tworzą kąta prostego montuje się narożniki wykonywane na zamówienie pod konkretny kształt.

Rury spustowe - asortyment tych elementów obejmuje najczęściej 2-3 średnice w zakresie 70-120 mm i długościach 0,5-4 m. Do połączenia z rynną służą leje odpływowe mocowane na ciągłym odcinku rynny (po wycięciu otworu) lub łączące dwie jej części. Zmianę kierunku odprowadzenia wody umożliwiają kolanka o różnych kątach załamania, a rozgałęzienie odpływu zapewniają trójniki. Rury mocowane są do ściany za obejmami z wkręcanym trzpieniem osadczym.

Rury spustowe mocowane są do ściany za obejmami z wkręcanym trzpieniem osadczym.
Rury spustowe mocowane są do ściany za obejmami z wkręcanym trzpieniem osadczym. Fot. Galeco.

Oprócz podstawowych elementów orynnowania producenci oferują różne akcesoria dodatkowe. Są to siatki i koszyczki chroniące przed wpadaniem większych zanieczyszczeń do rynien i rur spustowych. Gdy woda ma być zbierana do zbiornika na deszczówkę, przydatne mogą się okazać filtry, na których zatrzymują liście i igły, a łapacze wody dodatkowo umożliwiają skierowanie spływu do zbiornika ustawionego obok rury spustowej.

Siatka z tworzywa zapobiega dostawaniu się liści czy szyszek do rynny.
Siatka z tworzywa zapobiega dostawaniu się liści czy szyszek do rynny. Fot. Marley.

Orynnowanie można też wyposażyć w układ antyoblodzeniowy, układając w rynnach i rurach spustowych specjalne przewody grzejne. Ich załączaniem steruje termostat lub - co jest rozwiązaniem korzystniejszym - montujemy przewody samoograniczające, które dostosowują moc grzewczą do temperatury otoczenia.

Orynnowanie można wyposażyć w system antyoblodzeniowy.
Orynnowanie można wyposażyć w system antyoblodzeniowy. Fot. Tyco Thermal.

Montaż orynnowania

Orynnowanie zwykle montuje dekarz podczas układania pokrycia dachowego, ale niektóre elementy - zwłaszcza rynny montowane na zatrzaski w niskim okapie - nietrudno założyć samemu.

Uchwyty (rynajzy, rynhaki) - jeśli nie zostały zamontowane pod pokryciem - przykręca się do deski okapowej. Każdy uchwyt może być mocowany indywidualnie lub wsuwany do szyny przymocowanej do konstrukcji dachu. Odległość między uchwytami dostosowuje się rodzaju orynnowania i spodziewanych obciążeń śniegiem zgodnie z zaleceniami producenta. W pobliżu narożników, rury spustowej i łączników, uchwyty powinny być rozmieszczone gęściej.

Odległość między uchwytami dostosowuje się rodzaju orynnowania i spodziewanych obciążeń śniegiem zgodnie z zaleceniami producenta.
Odległość między uchwytami dostosowuje się rodzaju orynnowania i spodziewanych obciążeń śniegiem zgodnie z zaleceniami producenta. Fot. Galeco, Röben.

Odległość rynajz od zakończenia rynny, od krawędzi narożnika oraz od obu stron wlotu rury spustowej (leja) i łącznika nie powinna przekraczać 10-15 cm. Montaż orynnowania z uchwytami rozpoczyna się zwykle od zamocowania najniższego haka - przy leju wlotu do rury spustowej.

Następnie przytwierdza się hak położony najwyżej (najbardziej oddalony od leja), rozciąga się między nimi mocną linkę lub żyłkę, po czym haki reguluje się i mocuje tak, by uzyskać wymagany spadek 2-5 mm na 1 m (2-5 promili). Dna pozostałych uchwytów powinny się znaleźć w tej samej linii - wyznaczonej przez linkę.

Niektóre rodzaje uchwytów umożliwiają korektę poziomowania na elementach mocujących, a w przypadku stalowych rynajz mocowanych na stałe korekty dokonujemy przez ich doginanie. Przygotowanie orynnowania do założenia polega na przycięciu rynien na taką długość, aby połączenia nie wypadły na uchwytach oraz ewentualnie wycięciu otworów pod kosze spustowe dla niektórych systemów orynnowania.

Wstępnie przygotowane odcinki rynien wstawia się w uchwyty i łączy za pomocą złączek zatrzaskowych, zwracając uwagę, aby krawędź rynny sięgnęła do znaczka umieszczonego wewnątrz złączki.

Na ułożonych rynnach zakładamy leje spustowe oraz narożniki, denka i możemy przystąpić do zamontowania rur spustowych. Rury te montowane są najczęściej na wcisk, a w miejscach połączeń mocuje się obejmy zamocowane do ściany domu.

Obejmy umieszcza się zawsze pod dolnym kolanem odsadzki i pod złączkami lub kielichami łączącymi poszczególne rury. Odległość między sąsiednimi obejmami nie powinna przekraczać 2 m. Skośny odcinek rur spustowych pod okapem powinien być układany z użyciem dwóch kolanek o kącie 45°, co zapewnia szybki spływ wody.

W celu sprawdzenia prawidłowości ułożenia orynnowania wlewamy do rynien wodę. W chwilę po napełnieniu orynnowanie powinno się opróżnić i nie mogą pojawić się miejsca, gdzie powstały zastoiny.

Jeśli woda ma być odprowadzana do kanalizacji deszczowej lub do zbiornika na deszczówkę, to na zakończeniu rury należy zamontować rewizję (czyszczak) lub wpust deszczowy z osadnikiem. Urządzenia te umożliwiają usuwanie liści i zanieczyszczeń spływających rurami.

Przy odprowadzaniu wody do kanalizacji trzeba zamontować, np. wpust deszczowy z osadnikiem.
Przy odprowadzaniu wody do kanalizacji trzeba zamontować, np. wpust deszczowy z osadnikiem. Fot. Ruukki.

Autor: Cezary Jankowski
Zdjęcie otwierające: Ruukki
Zdjęcia w tekście: Scala Plastics, Galeco, Archiwum Budujemy Dom, Marley, Tyco Thermal, Röben, Ruukki

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT