Rozwiązania konstrukcyjne dachów płaskich
Za dachy płaskie uznaje się zwieńczenia budynków o nachyleniu nie większym niż 10o lub ok. 15%, ale najczęściej takie pokrycia układane są ze spadkiem 3-5 %.
W efekcie dach taki obserwowany z poziomu gruntu staje się niewidoczny, a jego powierzchnia jest bezpieczna i wygodna do poruszania się osób.
Utworzenie spadku odbywa się na powierzchni konstrukcji stropowej najwyżej kondygnacji, dzięki temu pomieszczenia najwyższego piętra uzyskują płaskie przykrycie o pełnej wysokości na całej powierzchni, co zapewnia wygodę użytkowania i dużą swobodę w racjonalnej aranżacji wnętrz.
Dachy płaskie mają najczęściej monolityczną konstrukcję żelbetową utworzoną np. z prefabrykowanych płyt otworowych lub jako stropodach monolityczny wylewany na budowie.
Zewnętrzna powierzchnia takiego dachu musi utworzyć spadek umożliwiający samoczynny spływ wody, przy czym zależnie od jego wymiarów oraz przewidywanego planowanego systemu odwodnienia nachylenie nie powinno być mniejsze niż 3 % i ukierunkowane dwustronnie lub czterostronnie („na kopertę”), z odpływem na zewnątrz lub do środka budynku.
Niekiedy ukształtowanie powierzchni dachu tworzone jest z podziałem na pola tworzące odrębne obszary odwodnienia. Decydujący dla systemu odwodnienia to sposób ocieplenia dachu.
Wybór systemu odwodnienia dachu płaskiego
Zasadniczy wpływ na wybór systemu odwodnienia dachu płaskiego ma sposób ocieplenia jego powierzchni - można to zrobić w tradycyjny sposób lub w popularnej obecnie formie „odwróconego dachu”.
Budowane dawniej domy z dachem płaskim najczęściej zwieńczone są pokryciem o niewielkim spadku na zewnątrz, a wzdłuż jego krawędzi wystaje wąski okap - gzyms, który pozwala na osadzenie tam rynien.
Odwodnienie takie nie różni się istotnie od systemu instalowanego na dachach spadzistych, a wycięcia w okapach pozwalają na wstawienie koszy odpływowych połączonych z zewnętrznymi rurami spustowymi.
Problemy z odwodnieniem takiego dachu pojawiają się w momencie ocieplenia budynku, gdy na dachu układana jest kilkunastocentymetrowa warstwa termoizolacji przykryta bitumiczną powłoką hydroizolacyjną np. z papy, a ściany zewnętrzne również zwiększają swoją grubość.
Choć rynny można pozostawić w dotychczasowym miejscu zapewniając jedynie spływ wody z podwyższonej powierzchni np. po blaszanym fartuchu, to w miejsce dotychczasowych koszy trzeba wstawić inne, z poziomym wysunięciem i kolankiem umożliwiającym podłączenie odsuniętych od ściany rur spustowych.
Stosowane niekiedy schowanie tych rur w warstwie ocieplenia nie jest dobrym rozwiązaniem, choć zabezpiecza je przed zamarzaniem. Jednak wzdłuż linii ich zamontowania powstaje mostek cieplny, a w razie awarii konieczne będzie wycięcie pasa pokrycia w elewacji i ociepleniu.
Typowe ocieplenie na takich popularnych niegdyś dachach krytych papą, to pokrycie z użyciem styropapy - twardych płyt styropianowych połączonych jedno- lub dwustronnie warstwą papy. To standardowy sposób na poprawienie termoizolacji takiego stropodachu.
Grubość tak utworzonej termoizolacji sięga 20 cm, co pozwala osiągnąć nawet ponadnormatywną ciepłochronność.
Podstawowy zakres prac obejmuje ułożenie i zamocowanie płyt ze styropapy, obramowanie krawędzi dachu drewnianymi belkami, ułożenie papy termozgrzewalnej wierzchniego krycia, wykonanie obróbek kominów oraz zamontowanie nowego orynnowania.
Alternatywnie ocieplenie dachu płaskiego można przeprowadzić przy użyciu płyt z twardych odmian wełny mineralnej montując je podobnie jak pokrycia ze styropapy.
Ponieważ wełna jest odporna na chemikalia i wysoką temperaturę, przy mocowaniu można wykorzystać np. lepiki na zimno, a sklejanie papy termozgrzewalnej montowanej w dwóch warstwach - podkładowej i nawierzchniowej - nie grozi nadtopieniem ocieplenia.
Na nowych jak i remontowanych dachach płaskich coraz częściej ich ocieplenie przeprowadza się metodą „odwróconego dachu”, gdzie warstwa hydroizolacji umieszczona jest bezpośrednio na konstrukcji stropowej z wierzchnią warstwa termochronną przykrytą nawierzchnią ochronno-użytkową.
Ze względu na luźne ułożenie ocieplenia warstwy dachowe muszą być chronione przed zsunięciem się czy oderwanie przez podmuchy wiatru, co wymaga utworzenia stabilnego obramowania na całym obwodzie dachu. Jego rodzaj i wysokość dobierana jest głównie ze względu na formę pokrycia oraz sposób wykorzystania powierzchni dachowej.
Z reguły tworzy je murowana, często ozdobna attyka, wyposażona w przepusty odprowadzające wodę opadową. Odwodnienie takiego dachu może zapewniać umieszczane wpustów z odpływem umieszczonym wewnątrz domu, co chroni instalacje m. n. przed zamarzaniem.
Zależnie od sposobu wykorzystania i wielkości powierzchni dachu, spływ wody opadowej może odbywać się dzięki nachyleniu podłoża w stronę krawędzi lub też do jego środka.
Ponieważ pokrycia dachów płaskich wykonywane w formie „dachu odwróconego”, ułatwia kształtowaniu wierzchniej warstwy ociepleniowej, co pozwala utworzenie kanałów odwodnienia liniowego zarówno wzdłuż attyki jak i skanalizowanie odpływów na całej powierzchni.
Technologicznie, po wyrównaniu powierzchni stropowej z ukształtowanym spadkiem układana jest izolacja przeciwwodna z dwóch warstw papy termozgrzewalnej klejonej do zagruntowanego podłoża betonowego z wywinięciem na ścianki attyki. W korytku odpływowym wzdłuż ścian attyki warto zastosować dodatkową izolację z tzw . płynnej folii wzmocnionej włókniną.
Na hydroizolacji układana jest zasadnicza izolacja cieplna w postaci płyt z polistyrenu ekstrudowanego XPS. Płyty układane są luzem, z reguły w układzie dwuwarstwowym , z przesunięciem styków, a ich łączną grubość uzależniona jest od przewodności cieplnej materiału wynosi 20-25 cm.
Powierzchnię ocieplenia przykrywa się geowłókniną, która zabezpiecza przed wnikaniem drobnych cząstek zanieczyszczeń pochodzących z warstw dociskowych, a jednocześnie umożliwia odprowadzenie nadmiaru wody przenikającej z nawierzchni.
System odwodnienia dachów odwróconych
Dobór i rozmieszczenie elementów odwodnienia takiego dachu uzależnione będzie głównie od planowanej formy utworzenia nawierzchni, którą może stanowić twarde pokrycie np. z klejonych płytek ceramicznych, luźnych płyt betonowych lub kamiennych czy żwirowe nawierzchnie wodoprzepuszczalne bądź trawiaste.
Z reguły odprowadzenie wody opadowej na dachach odwróconych odbywa się na trzech poziomach. Główna masa opadowa spływa po powierzchni nawierzchni do kanałów odwodnienia liniowego lub punktowego natomiast przeciekająca przez nią woda wnika w warstwę drenażowa, a także dociera do hydroizolacji.
W typowych rozwiązaniach z odprowadzeniem wody na zewnątrz obrysu dachu wzdłuż attyki tworzone jest odwodnienie liniowe dzięki odpowiednio ukształtowanym i uszczelnionym obróbkom blacharskim tworzącego kanał zbierający wodę z powierzchni.
W miejscach przewidzianych do zamontowania rur spustowych instaluje się specjalne kosze z wyprowadzeniem przechodzącym przez otwór w attyce i połączone z zewnętrznymi rurami spustowymi.
Jako odwodnienie awaryjne montowane są podobne kosze, ale o podwyższonym poziomie odprowadzenia wody i wyprowadzone przez attykę z wylotem w formie rzygaczy.
Inną formą odwodnienia są wpusty wewnętrzne zbierające wodę z powierzchni jak i z warstwy hydroizolacji , do których spływa woda przenikającej przez warstwę pokrycia wierzchniego.
Nieco inaczej konfigurowane jest odwodnienie z pokryciem dachu warstwą wegetacyjną. Główna masa wody opadowej odprowadzana jest z wierzchu bądź wsiąka w warstwę wegetacyjną (ziemię), ale część opadu przenika do warstwy ocieplenia i spływa na powierzchnię izolacji przeciwwodnej.
W przypadku grubej warstwy wegetacyjnej konieczność odwodnienia z powierzchni roślinnej pojawia się w przypadku ulewnych opadów i umożliwiają to kosze montowane na wpustach dachowych o dobranej wysokości. Siatkowe boki chronią przed zasypaniem odpływ, a wierzchnie przykrycie pozwala na komunikację.
Przy ekstensywnej roślinności na cienkim podłożu odwodnienie wykonuje się np. w postaci żwirowej opaski do której spływa woda i odpowiednio dobranych wpustów z odprowadzeniem zewnętrznym lub wewnętrznym
Takie rozwiązanie może również służyć do usunięcia wody z powierzchni izolacji przeciwwodnej przy wszystkich rodzajach pokrycia użytkowego, jeśli ułożono pod ociepleniem folię drenażową.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcia: Dorken Delta Folie, Galeco, Bauder, Fol-Tech, Termo Organika, GEBERIT, Paroc, Uciechowski Z.P.H.U. Sp.j.
Komentarze