Odwodnienie dachów płaskich

W porównaniu z dachami spadzistymi sprawiają jednak problem z odprowadzeniem wody opadowej, a dodatkowe obciążenie wodą i topniejącym śniegiem musi być uwzględnione przy obliczeniach wytrzymałościowych konstrukcji dachowej. Istotny jest też wybór sposobu odwodnienia powierzchni dachowej i decyzje trzeba już podjąć na etapie projektowania budynku.

Zależnie od kształtu dachu i rodzaju pokrycia odwodnienie może być montowane z odprowadzeniem układanym po zewnętrznych ścianach domu lub z odpływem wewnętrznym. Oprócz odwodnienia podstawowego na dachu płaskim musi być zapewnione odwodnienie awaryjne, które nie dopuści do nadmiernego zalegania wody opadowej (w razie uszkodzenia głównego odpływu) co groziłoby przeciążeniem konstrukcji dachowej.

Odwodnienie na tradycyjnych dachach

Kilkupiętrowe budynki najczęściej zwieńczone są dachem o niewielkim spadku na zewnątrz, a wzdłuż jego krawędzi wystaje wąski okap, który pozwala na osadzenie tam rynien - z reguły o przekroju prostokątnym.

Funkcjonalnie, takie odwodnienie nie różni się od systemu instalowanego na dachach spadzistych, a wycięcia w okapach pozwalają na wstawienie koszy odpływowych połączonych z zewnętrznymi rurami spustowymi.

Problemy z odwodnieniem takiego dachu pojawiają się w momencie ocieplenia budynku - na dachu układana jest kilkunastocentymetrowa warstwa termoizolacji, a ściany zewnętrzne również zwiększają swoją grubość.

Choć rynny można pozostawić w dotychczasowym miejscu zapewniając jedynie spływ wody z podwyższonej powierzchni np. po blaszanym fartuchu, to w miejsce dotychczasowych koszy trzeba wstawić inne, z poziomym wysunięciem i kolankiem umożliwiającym podłączenie odsuniętych od ściany rur spustowych.

Stosowane niekiedy schowanie tych rur w warstwie ocieplenia nie jest dobrym rozwiązaniem, choć zabezpiecza je przed zamarzaniem. Jednak wzdłuż linii ich zamontowania powstaje mostek cieplny, a w razie awarii konieczne będzie wycięcie pasa w elewacji i ociepleniu. Na takich dachach nie trzeba instalować odwodnienia awaryjnego, gdyż w razie uszkodzenia orynnowania woda przeleje się przez brzegi rynien.

Odwodnienie dachu z attyką

Utworzenie murku wysuniętego ponad dach i otaczającego jego powierzchnię wynika z wymagań technicznych jak i funkcjonalnych. Murek - attyka chroni warstwy dachowe przed oderwaniem czy zsunięciem, uniemożliwia spływ wody po elewacji, a w przypadku dachów użytkowych pełni funkcję barierki ochronnej lub podstawy do jej zamontowania.

Zależnie od sposobu wykorzystania i wielkości powierzchni dachu, spływ wody opadowej może odbywać się dzięki nachyleniu podłoża - najczęściej 5 - 8 % w stronę krawędzi lub też do jego środka. Kształt i rozmieszczenie nachylenia wklęsłego dobierane są na podstawie obliczeń uwzględniających m.in. intensywność opadów, rozmieszczenie wewnętrznych rur odprowadzających i ich przepustowości.

Przy stosunkowo niewielkich powierzchniach spadkom nadaje się formę "kopertową" (również przy nachyleniu na zewnątrz), a przy większych dzieli się dach na sekcje tworzące odpowiednio rozmieszczone wgłębienia.

Przy odprowadzeniu wody na zewnątrz obrysu dachu attyka tworzy swoistą rynnę dzięki odpowiednio ukształtowanym i uszczelnionym obróbkom blacharskim lub przy jej brzegu formowany jest kanał zbierający wodę z powierzchni.

W miejscach przewidzianych do zamontowania rur spustowych instalowane są specjalne kosze z wyprowadzeniem przechodzącym przez otwór w attyce i połączone z zewnętrznymi rurami spustowymi. Jako odwodnienie awaryjne montowane są podobne kosze, ale o podwyższonym poziomie odprowadzenia wody i wyprowadzone przez attykę z wylotem w formie rzygaczy.

Rzadziej instalowane są spusty wewnętrzne, gdzie woda spływająca wzdłuż attyki kierowana jest przez wpust dachowy do wewnętrznej rury odprowadzającej.

Odwodnienie dachu z odsysaniem

Duże powierzchnie dachu wymagają zapewnienia intensywnego odprowadzenia wód opadowych przez wewnętrzne rury spustowe. Ich przekrój i rozmieszczenie nie może kolidować z układem funkcjonalnym budynku, dlatego chętnie instalowane jest tzw. odwodnienie podciśnieniowe, które w odróżnieniu od tradycyjnego, grawitacyjnego umożliwia dowolne prowadzenie odpływu i charakteryzuje się znacznie większą intensywnością odprowadzenia.

Jego funkcjonowanie możliwe jest dzięki zjawisku "zasyfonownia" układu rur odprowadzających, w których przepływ odbywa się cyklicznie, a siłę ssącą tworzy strumień wody płynący całym przekrojem rury dzięki wstępnemu "zmagazynowaniu" w poziomym ich odcinku.

Duża prędkość przepływu zapobiega zapychaniu się odpływów, a także zapewnia samoczyszczanie ścianek orurowania. Sterowanie napełnianiem odpływu odbywa się przez odpowiednie wpusty dachowe dostosowane do konkretnych warstw pokryciowych dachu.

Wloty do wpustów zabezpieczone są sitem przed przedostaniem się większych zanieczyszczeń i są szczelnie zamocowane na powłoce przeciwwodnej. Dzięki poziomemu odcinkowi rury spustowej, można dowolnie zlokalizować pion odprowadzający co pozwala np. na tworzenie dużych otwartych pomieszczeń, a instalację odwadniającą umieszcza się pod stropem i osłania np. sufitem podwieszanym.

Do awaryjnego odprowadzenia wody wykorzystuje się wpusty dachowe przystosowane do zamontowania rzygaczy przechodzących przez ściankę attyki lub zapewnia grawitacyjny spływ wody wewnętrznymi rurami spustowymi.

Przykładowy wpust dachowy montowany w dachach płaskich

Odwodnienie na dachach zielonych

Dachy zielone są jednym ze sposobów na wykorzystanie powierzchni pokrycia w systemie odwróconego dachu. W odróżnieniu od tradycyjnych warstw dachowych izolacja przeciwwodna w dachu zielonym umieszczona jest jako ostatnia, dolna warstwa na konstrukcji dachowej, zatem wszystkie wyższe warstwy narażone są na zamakanie.

Przy takich pokryciach odwodnienie zasadniczo odbywa się na trzech poziomach. Główna masa wody opadowej odprowadzana jest z wierzchu bądź wsiąka w warstwę wegetacyjną (ziemię). Cześć opadu przenika do warstwy ocieplenia, a reszta spływa na powierzchnię izolacji przeciwwodnej.

W przypadku grubej warstwy wegetacyjnej konieczność odwodnienia z powierzchni roślinnej pojawia się w przypadku ulewnych opadów i umożliwiają to kosze montowane na wpustach dachowych o dobranej wysokości. Siatkowe boki chronią przed zasypaniem odpływ, a wierzchnie przykrycie pozwala na komunikację.

Przy ekstensywnej roślinności na cienkim podłożu odwodnienie wykonuje się np. w postaci żwirowej opaski do której spływa woda i odpowiednio dobranych wpustów z odprowadzeniem zewnętrznym lub wewnętrznym. Takie rozwiązanie może również służyć do usunięcia wody z powierzchni izolacji przeciwwodnej przy wszystkich rodzajach pokrycia użytkowego, jeśli ułożono pod ociepleniem folię drenażową.

autor: Redakcja BudownicwaB2B

opracowanie: Maja Wychowaniec

zdjęcia: Geberit