2022-05-31 14:46:06 
Jak dobrać orynnowanie?
Przekroje rynien i rur spustowych, a także lokalizacja odpływów powinny być uwzględnione w w projekcie architektonicznym domu, ale lokalne uwarunkowania wymagają niekiedy modyfikacji systemu orynnowania. Ponieważ odwodnienie dachu wykonywane jest równocześnie z tworzeniem pokrycia i obróbkami dachowymi już na tym etapie należy zdecydować o rodzaju i układzie systemu rynnowego.
Wybierając system orynnowania, najczęściej stajemy przed dylematem, czy mają to być rynny stalowe, powlekane lub z PVC. Oba systemy mają swoje wady i zalety, zbliżoną trwałość, dostępny asortyment barw i kształtów czy sposób montażu. W praktyce rodzaj systemu dobiera się głównie ze względu na lokalizację domu.
W miejscach zacienionych, w pobliżu drzew lepiej sprawdzają się rynny z PVC, gdyż nawet w przypadku długotrwałego zalegania liści nie będą korodować, a podczas czyszczenia będą mniej podatne na ewentualne uszkodzenia.
Natomiast rynny stalowe montujemy głownie na dachach nasłonecznionych domów stojących na otwartej przestrzeni, gdyż rynny z PVC są mniej odporne na wysokie temperatury i ze względu na dużą rozszerzalność cieplną "skrzypią" na połączeniach podczas nagrzewania się i stygnięcia.
Przy wyborze systemu orynnowania trzeba też uwzględnić kształt zarysu dachu, gdyż np. zaokrąglenia czy odbiegające od typowego uformowanie połaci dachowych będą wymagać indywidualnego dopasowania określonych odcinków rynien i ich połączeń.
Przy szczególnych wymaganiach estetycznych system rynnowy wykonuje się z tytano-cynku, aluminium lub miedzi i materiały te różnią się głównie sposobem łączenia oraz trwałością, a ich wybór powinien uwzględniać również rodzaj pokrycia dachy, co ograniczy możliwość korozji.
Elementy typowych systemów rynnowych
Producenci orynnowania oferują pełny asortyment elementów niezbędnych o zamontowania rynien i rur spustowych na różnorodnych połaciach dachowych i o różnej wydajności odprowadzania wody.
Trzeba jednak wiedzieć, że poszczególne części, pochodzące od określonego producenta, mogą nie pasować do innych systemów nawet przy jednakowych wymiarach nominalnych. Warto więc zakupić trochę więcej materiału - zwłaszcza rynien, złączek - aby po latach bez problemu wymienić ewentualnie uszkodzone odcinki, gdy producent zaprzestanie wytwarzać ten model orynnowania.
Rynny - dostępne są najczęściej w odcinkach dwu- i czterometrowych o szerokości 100 - 150 mm. Z rynnami współpracują złączki systemowe umożliwiające połączenia poszczególnych odcinków rynien, a końce rynien zamykane są wciskanymi denkami.
Do mocowania w okapie wykorzystuje się uchwyty (rynajzy) metalowe lub z tworzywa sztucznego. Zależnie od systemu są one przeznaczone do przykręcenia na połaci dachowej bądź do deski okapowej.
Narożniki - dostosowane do konkretnego wymiaru rynien mogą być wewnętrzne lub zewnętrzne. Przy narożach, które nie tworzą kąta prostego montuje się narożniki wykonywane na zamówienie pod konkretny wymiar. Przy zakupie systemu warto więc sprawdzić, czy producent oferuje taką możliwość.
Rury spustowe - asortyment tych elementów obejmuje najczęściej 2-3 średnice w zakresie 70-120 mm i długościach 0,5-4 m. Do połączenia z rynną służą leje odpływowe mocowane na ciągłym odcinku rynny po wykonaniu otworu lub jako element łączący dwa jej odcinki.
Zmianę kierunku odprowadzenia wody umożliwiają kolanka o różnych kątach załamania, natomiast podłączenie rynien umieszczonych na różnych wysokościach do jednej rury spustowej zapewniają trójniki. Rury mocowane są do ściany za pośrednictwem obejm z wkręcanym trzpieniem osadczym o znacznej długości, co umożliwi przebicie się przez ocieplenie.
Oprócz podstawowych elementów orynnowania producenci oferują różne akcesoria dodatkowe. Są to siatki i koszyczki chroniące przed wpadaniem większych zanieczyszczeń do rynien i rur spustowych oraz uniemożliwiające ptakom zakładanie w nich gniazd. Gdy woda ma być zbierana do zbiornika na deszczówkę, przydatne mogą się okazać filtry i łapacze wody.
Układ antyoblodzeniowy dla systemu rynnowego i okapu
Orynnowanie można też wyposażyć w układ antyoblodzeniowy, montując w rynnach i rurach spustowych specjalne przewody grzejne. Ich załączanie może być sterowane termostatem lub - co jest rozwiązaniem korzystniejszym - układamy tzw. przewody grzejne samoograniczające, które dostosowują moc grzewczą do temperatury otoczenia.
Warianty instalacji orynnowania
Montaż orynnowania z reguły wykonuje się przed ułożeniem pokrycia dachowego lub przynajmniej po założeniu niezbędnych elementów brzegowych. Okap dachu może być wykańczany na kilka sposobów - z odsłoniętymi krokwiami i deskowaniem, z przykryciem podbitką lub rzadziej - z ozdobnym gzymsem.
Sposób przygotowania krawędzi będzie nieco inny dla różnych wariantów wykończenia. W każdym przypadku konieczne jest zamontowanie tzw. pasa nadrynnowego - obróbki blacharskiej krawędzi dachu, która zapobiega podciekaniu wody pod pokrycie i kieruje strumień wody do rynny.
W okapach odsłoniętych w pierwszej kolejności należy zamocować uchwyty do rynien gdyż dopiero na nich można będzie umieścić pas blachy nadrynnowej. Pas nadrynnowy powinien zachodzić na ok. 1/3 szerokości rynny i na głębokość umożliwiającą późniejsze ich wstawienie.
W okapach osłoniętych rynny mocuje się do deski okapowej dostępnej również po ułożeniu pokrycia. Przy takim wariancie przygotowanie do orynnowania obejmuje zamocowanie pasa podrynnowego (pod pokryciem) oraz przybicia deski okapowej wraz z pasem zarynnowym z blachy powlekanej.
W rzadko montowanych rynnach na gzymsie, przed ich ułożeniem konieczne będzie wykonanie pełnej obróbki blacharskiej na ścianie i gzymsie z wysunięciem okapnika poza obrys gzymsu. Poszczególne odcinki obróbki powinny być uszczelnione masą do obróbek dekarskich, a do zamontowania najlepiej nadają się rynny o przekroju prostokątnym.
Technologia montażu orynnowania
Orynnowanie zwykle montuje dekarz podczas układania pokrycia dachowego.
Uchwyty (rynajzy, rynhaki) przykręca się do deski okapowej, czasem też do krokwi lub łat albo mocuje do ściany. Odległość między uchwytami dostosowuje się rodzaju orynnowania i spodziewanych obciążeń śniegiem zgodnie z zaleceniami producenta. W pobliżu narożników, rury spustowej i łączników uchwyty powinny być umieszczone gęściej.
Odległość rynajz od zakończenia rynny, od krawędzi narożnika oraz od obu stron wlotu rury spustowej (leja) i obu stron łącznika nie powinna przekraczać 10-15 cm. Montaż orynnowania z uchwytami rozpoczyna się zwykle od zamocowania najniższego rynhaka - przy leju stanowiącym wlot do rury spustowej.
Następnie przytwierdza się hak położony najwyżej (najbardziej oddalony od leja), rozciąga się między nimi mocną linkę lub żyłkę po czym uchwyty ustawia się i mocuje tak, by uzyskać wymagany spadek 2-5 mm na 1 mb orynnowania.
Niektóre rodzaje uchwytów umożliwiają korektę poziomowania na elementach mocujących, a w przypadku stalowych rynajz mocowanych na stałe korekty dokonujemy przez doginanie.
Kolejny etap to przygotowanie rynien do zamontowania, które polega m.in. na przycięciu ich na taką długość, aby połączenia nie wypadły na uchwytach oraz wycięciu otworów w miejscach, gdzie mają być założone kosze spustowe (jeśli technologia montażu tego wymaga).
Wstępnie przygotowane odcinki rynien wstawia się w uchwyty i łączy za pomocą złączek zatrzaskowych, zwracając uwagę, aby końce łączonych odcinków rynien sięgnęła do znaczka umieszczonego wewnątrz złączki. Umożliwi to swobodne rozszerzanie się i kurczenie elementów rynny pod wpływem zmian temperatury, nie powodując odkształcenia się orynnowania.
Na ułożonych rynnach zakładamy leje spustowe oraz denka, a w celu sprawdzenia prawidłowości montażu wlewamy do nich dość sporo wody. W chwile po napełnieniu orynnowanie powinno się opróżnić i nie mogą pojawić się miejsca, gdzie powstają zastoiny wody.
Po sprawdzeniu skuteczności odpływu pozostaje jeszcze zamontowanie rur spustowych połączonych z lejami odpływowymi. Skośny odcinek rur spustowych pod okapem powinien być układany z użyciem dwóch kolanek o kącie 45°, co zapewnia szybki spływ wody.
Rury spustowe montowane są najczęściej na wcisk, a w miejscach połączeń mocuje się obejmy zamocowane do ściany domu. Obejmy mocuje się zawsze pod dolnym kolanem odsadzki dachowej i pod złączkami lub kielichami łączącymi poszczególne rury.
Odległość między sąsiednimi obejmami nie powinna przekraczać 2 m. Jeśli woda ma być odprowadzana do kanalizacji deszczowej lub do zbiornika na deszczówkę, to na zakończeniu rury należy zamontować rewizję (czyszczak) lub wpust deszczowy z osadnikiem. Urządzenia te umożliwiają usuwanie liści i zanieczyszczeń spływających rurami.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcia: Ruukki Polska (Siba), Blachy Pruszyński, nVent Thermal Polska, Fenix Polska
film: Blachotrapez
Komentarze