Stropodach wentylowany i niewentylowany
Stropodachy będące przykryciem dla pomieszczeń ogrzewanych muszą być ocieplone od zewnątrz lub wewnątrz konstrukcji nośnej. Ze względu na ich budowę rozróżniamy stropodachy wentylowane, gdzie nad stropem istnieje możliwość cyrkulacji powietrza i niewentylowane jeśli poszczególne warstwy stropodachu przylegają bezpośrednio do siebie.
W stropodachach wentylowanych przestrzeń poddachowa może być przełazowa, czyli mieć wysokość pozwalającą na wciśnięcie się tam człowieka, lub nieprzełazowa, gdy ma niedostateczną wysokość. Termoizolacja dachów wentylowanych polega na wprowadzeniu w wolną przestrzeń pod dachem materiału izolacyjnego stosownie do możliwości technologicznych w postaci płyt np. z wełny mineralne lub styropianu albo materiału wdmuchiwanego czy wtłaczanego.
Przy możliwym dostępie ocieplenie układane jest na warstwie paraizolacyjnej, a wolną przestrzeń musi być odpowiednio wentylowana. W przypadku konstrukcji nieprzełazowej ocieplenie można przeprowadzić jedynie metodą wdmuchiwania materiału ociepleniowego, przy czym musi być zachowana wentylacja poddachowa, aby nie nastąpiło trwałe zawilgocenie w wyniku kondensacji pary wodnej. Jako wdmuchiwany materiał ociepleniowy wykorzystuje się impregnowane włókna celulozy, granulat wełny mineralnej lub natrysk pianki poliuretanowej.
Stropodachy niewentylowane nie miały często dostatecznej izolacji paroszczelnej od strony ogrzewanych pomieszczeń i w efekcie dochodziło do zawilgocenia ocieplenia z powszechnie wykorzystywanego żużla, co powodowało odrywanie papy pokryciowej w postaci purchli pod naporem nagrzanej słońcem wilgoci.
Możliwości ocieplenia takiego dachu bez przeprowadzenia modernizacji jego konstrukcji, ogranicza się do przykrycia starego pokrycia tzw. styropapą z jednoczesnym umożliwieniem odparowania wilgoci ze starej warstwy ociepleniowej poprzez zamontowanie kominków wentylacyjnych, a utworzone z belek drewnianych obramowanie zapewnia zamocowanie krawędzi papy i uchwytów orynnowania.
Przymiarka do przebudowy stropodachu niewentylowanego
Radykalną poprawę własności użytkowych stropodachu niewetylowanego zapewni jego przebudowa. Poziomem bazowym dla konstrukcji stropodachu jest strop najwyższej kondygnacji mieszkalnej wykonywany najczęściej jako monolityczna płyta żelbetowa, konstrukcja belkowa na kształtownikach stalowych lub prefabrykowana płyta kanałowa.
Na nim, po utworzeniu niewielkiego spadku w warstwie np. żużla układano betonowy podkład pod nawierzchniową papę hydroizolacyjną. Inne rozwiązanie pozwalające na utworzenie większego spadku połaci to wykonanie podłoża np. płyt korytkowych opartych na ażurowych ściankach ceglanych.
Modernizacja takich dachów może polegać na utworzeniu nowej spadzistej konstrukcji drewnianej z dowolnym pokryciem i ociepleniem nas stropie bądź ich przebudowie w formie płaskiego dachu odwróconego, co umożliwi korzystanie z niego jak z tarasu. Wybór rodzaju nowego zadaszenia uzależniony jest od miejscowych przepisów odnośnie dopuszczalnej formy pokryć dachowych jak i rodzaju i stanu obecnej konstrukcji dachowej.
Przygotowania do modernizacji stropodachu
Decydując się na przebudowę stropodachu w formie nowego spadzistego zadaszenia czy też jako tzw. dachu odwróconego z reguły zdejmowane są wszystkie warstwy na konstrukcji stropowej, co ułatwia modyfikacje i odciąża przegrodę stropową oraz ma istotny wpływ na możliwości ułożenia nowych warstw pokryciowych.
W przypadku utworzenia nowej spadzistej konstrukcji, termoizolację układa się na stropie i zależnie od wysokości utworzonego poddasza przykrywa folia paroprzepuszczalna lub dodatkowo na legarach układa podłogę np. z płyt OSB, co umożliwia tam wejście i składowanie. Przestrzeń ta powinna mieć zapewnioną wentylację np. poprzez wywietrzniki dachowe i otwory w pasie okapowym.
Modernizacja stropodachu z pokryciem użytkowym
Dostosowując podłoże pod nowe pokrycia w formie dachu odwróconego, należy odpowiedniego przygotowania powierzchnię stropową oraz zapewnić odprowadzenie wody opadowej.
Podłożem pod docelowe pokrycie dachowe jest najczęściej monolityczna lub gęstożebrowa płyta stropowa na powierzchni której trzeba ukształtować spadek umożliwiający samoczynny spływ wody. Zależnie od wielkości dachu i planowanego systemu odwodnienia tworzony jest formie jedno- lub dwustronnego nachylenia na zewnątrz lub w kierunku środka budynku o spadku min. 2%.
Dach odwrócony należy zwieńczyć attyką wzdłuż ścian zewnętrznych, której wysokość powinna przynajmniej o 15-20 cm wystawać ponad wykończoną nawierzchnię dachu. Najlepiej wykonać ją w postaci żelbetowego obramowania zakotwionego w stropie, w którym łatwo będzie zamontować barierki ochronne.
Ze względu na konieczność ograniczenia ucieczki ciepła przez ścianki attyki trzeba obłożyć je izolacją cieplną z płyt XPS - na zewnątrz domu zlicowaną z powierzchnią ścian, a także na jej wierzchu i po stronie wewnętrznej do poziomu stropu.
Po wyrównaniu powierzchni stropowej z ukształtowanym spadkiem układana jest izolacja przeciwwodna z dwóch warstw papy termozgrzewalnej klejonej do zagruntowanego podłoża . Hydroizolację należy wywinąć na ścianki attyki , przy czym w narożu trzeba wstawić kliny lub ukształtować tzw. fasetę umożliwiającą łagodne załamanie powłoki. W korytku odpływowym wzdłuż ścian attyki warto zastosować dodatkową izolację z tzw. płynnej folii wzmocnionej włókniną.
Szczególną starannością muszą cechować się uszczelnienia wokół odprowadzenia wód opadowych - zwłaszcza te podłączone do odpływów wewnętrznych. Kolejny etap to ułożenie zasadniczej izolacji cieplnej płyt z polistyrenu ekstrudowanego XPS. Materiał ten prawie nie nasiąka wodą i przez dłuższy czas może być w nie zanurzony, a także przenosić znaczne naciski bez większych odkształceń.
Płyty układane są luzem, z reguły w układzie dwuwarstwowym i z przesunięciem styków. Ich powierzchnię po rozłożeniu przykrywa się geowłókniną, która zabezpiecza przed wnikaniem drobnych cząstek zanieczyszczeń pochodzących z warstw dociskowych, a jednocześnie umożliwia odprowadzenie nadmiaru wody przenikającej z nawierzchni.
Sposoby odwodnienia stropodachu
Zależnie od sposobu wykorzystania i wielkości powierzchni dachu, spływ wody opadowej może odbywać się dzięki nachyleniu podłoża w stronę krawędzi lub też do jego środka. Przy stosunkowo niewielkich powierzchniach spadkom nadaje się formę kopertową, a przy większych, dzieli dach na sekcje tworzące odpowiednio rozmieszczone wgłębienia.
Przy odprowadzeniu wody na zewnątrz obrysu dachu attyka tworzy barierę dla spływu wody, ale dzięki odpowiednio ukształtowanym i uszczelnionym obróbkom blacharskim lub uformowanym kanałom może być skanalizowana i odprowadzona na zewnątrz.
W miejscach przewidzianych do zamontowania rur spustowych instalowane są specjalne kosze z wyprowadzeniem przechodzącym przez otwór w attyce, połączone z zewnętrznymi rurami spustowymi.
Jako odwodnienie awaryjne chroniące m.in. przed przeciążeniem dachu, na wyższym poziomie umieszczane są wyprowadzone przez attykę z wylotem w formie rzygaczy. Rzadziej instalowane są wpusty wewnętrzne, gdzie woda spływająca wzdłuż attyki kierowana jest przez wpust dachowy do wewnętrznej rury odprowadzającej.
Różne formy wykończenia powierzchni dachu
Najprostszym pokryciem tworzącym warstwę dociskową będzie rozsypanie płukanego żwiru o granulacji 16/32 mm i o grubości co najmniej 5 cm. Wariantowo przy wykorzystaniu drobniejszej frakcji żwiru np. 4/8 mm można go wykorzystać jako podsypkę pod płyty chodnikowe.
Można w ten sposób wykończyć całą powierzchnię dachu lub na części wykorzystać jako drenaż żwirowy tworzący np., opaskę wokół pokrycia o niewielkiej zdolności do przepuszczania wody.
Stosunkowo łatwą do wykonania i wygodną w użytkowaniu nawierzchnię można utworzyć z płyt betonowych bądź kamiennych układanych na specjalnych słupkach - wspornikach opartych bezpośrednio na termoizolacji z XPS.
Eleganckie pokrycie zwłaszcza na dachu pełniącym funkcję tarasu zapewni ułożenia nawierzchni z płytek ceramicznych np. z mrozoodpornego gresu. Atrakcyjnym sposobem użytkowania dachu odwróconego będzie utworzenie na jego powierzchni warstwy uprawnej, pozwalającej na zasianie trawy, zasadzenie kwiatów czy krzewów.
Przy takim wykorzystaniu odwróconego dachu, na ociepleniu z płyt polistyrenu ekstrudowanego układa się kolejno:
- warstwę ochronną z geowłókniny
- warstwę drenującą o grubości 5-8 cm ze żwiru o uziarnieniu 4/8 mm. Ze względu na znaczne obciążenie konstrukcji dachowej często żwir zastępowany jest znacznie lżejszym keramzytem.
- drugą warstwę ochronną z geowłókniny
- warstwę wegetacyjną z ziemi uprawnej przemieszanej z keramzytem, przy czym jej grubość zależy od rodzaju uprawianych roślin (przeciętnie 10-20 cm)
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz
zdjęcia: budujemydom.pl, Tomasz Rybarczyk dla portalu budujemydom.pl, Termo Organika, Kessel
Komentarze