2022-08-26 09:00:00 
Typowe konstrukcje dachowe
Ograniczona dostępność materiałów budowlanych w okresie wznoszenia tych budynków sprawiała, że stosowano uproszczone rozwiązania konstrukcyjne pokryć dachowych, a zapewnienie dobrej izolacyjności cieplnej nie było traktowane priorytetowo.
Z reguły poziomem bazowym dla konstrukcji dachowej był strop najwyższej kondygnacji mieszkalnej, wykonywany najczęściej jako monolityczna płyta żelbetowa, konstrukcja belkowa na kształtownikach stalowych lub prefabrykowana płyta kanałowa tzw. żerańska. Na nim, po utworzeniu niewielkiego spadku, układano betonowy podkład pod warstwę papy hydroizolacyjnej.
Inne rozwiązanie przykrycia budynku tworzone było w formie nieużytkowego poddasza o różnej wysokości, z dachem o niewielkim nachyleniu utworzonym, np. przez płyty korytkowe oparte na ażurowych ściankach ceglanych z pokryciem papowym.
Modernizacja takich dachów może polegać na utworzeniu nowej spadzistej konstrukcji dachowej z dowolnym pokryciem bądź ich przebudowę w formie płaskiego dachu odwróconego, co umożliwi korzystanie z niego jak z tarasu.
Wybór rodzaju nowego zadaszenia uzależniony jest od miejscowych przepisów odnośnie dopuszczalnej formy pokryć dachowych, rodzaju i stanu obecnej konstrukcji dachowej.
Przebudowa stropodachu niewentylowanego
Bezpośrednie ułożenie pokrycia dachowego na konstrukcji stropowej najwyższej kondygnacji (bez utworzenia pustki podpokryciowej umożliwiającej cyrkulację powietrza) stwarza zagrożenie kondensacją pary wodnej przenikającej przez strop, która nie może odparować w ciepłych porach roku ze względu na paroszczelne pokrycie papowe.
W rezultacie znacząco zmniejszała się ciepłochronność i tak znikomego ocieplenia, np. w postaci żużla, a pokrycie papowe łatwo ulegało uszkodzeniu na skutek napory pary wodnej powstającej w okresach intensywnego nasłonecznienia połaci dachowej.
Dlatego warstwy podpokryciowe są z reguły stale wilgotne, a użyty materiał termoizolacyjny i wyrównujący ma bardzo małe własności termoizolacyjne i znacznie obciąża konstrukcję dachową.
Decydując się na przebudowę takiego dachu, z reguły zdejmowane są wszystkie warstwy na konstrukcji stropowej, co pozwala na modyfikację pokrycia, np. w formie dachu odwróconego, który jest w stanie przenieść dość znaczne obciążenie od pokrycia ze żwiru czy płyt kamiennych.
Dostosowując podłoże pod nowe pokrycia, należy odpowiednio przygotować powierzchnię stropową i zdecydować o sposobie odprowadzenia wody opadowej z dachu.
Tworzenie spadzistej powierzchni dachu
Zależnie od wielkości dachu i planowanego systemu odwodnienia, nachylenie jego powierzchni tworzy się o wartości nie mniejszej niż 3% w formie jedno- , dwu-, a nawet czterostronnego spadku w kierunku obrysu budynku.
Niekiedy przy kompleksowej modernizacji domu można zdecydować się na odprowadzenie deszczówki odpływem wewnętrznym, kształtując odpowiednio nachylenie powierzchni do środka budynku.
Jako materiał wyrównujący wykorzystuje się beton towarowy klasy przynajmniej C 20/25, przy czym jego grubość w najcieńszym miejscu nie może być mniejsza niż 4 cm. Alternatywnie stosowane są również gotowe wylewki szybkowiążące, które pozwalają na tworzenie cieńszej warstwy spadkowej.
Przy ograniczonej nośności stropu można użyć keramzytobetonu, a nawet styrobetonu, ewentualnie utwardzając jego powierzchnię, np. wylewką cienkowarstwową. Kolejny etap prac przygotowawczych to utworzenie obwodowej attyki w formie niskiego obramowania lub dość wysokiego ozdobnego murku. Utworzenie murku wysuniętego ponad dach i otaczającego jego powierzchnię wynika z wymagań technicznych i funkcjonalnych.
Murek - attyka chroni warstwy dachowe przed oderwaniem czy zsunięciem, uniemożliwia spływ wody po elewacji, a w przypadku dachów użytkowych pełni funkcję barierki ochronnej lub podstawy do jej zamontowania.
Przy budowie trzeba uwzględnić sposób ochrony przed ucieczką ciepła przez mostek obwodowy, jakim będzie attyka dachu. Najprostszą formą ochrony cieplnej będzie wykorzystanie do budowy materiałów o dobrej izolacyjności cieplnej (bloczków betonu komórkowego, ceramiki poryzowanej), ale materiały te charakteryzują się dość niską wytrzymałością na obciążenia i lepiej użyć, np. elementów betonowych z dodatkowym ociepleniem.
W tak zbudowanej attyce można trwale osadzić, np. barierki czy inne zabezpieczenia, jeśli planujemy wykorzystać dach jako miejsce rekreacyjne. Przed przystąpieniem do układania warstw pokrycia dachowego w attyce należy wykonać przepusty do wyprowadzenia rur odwadniających.
Przy odprowadzeniu wody na zewnątrz obrysu dachu na styku z attyką tworzy się rynnę dzięki odpowiednio ukształtowanemu podłożu - kanału zbierającego wodę z powierzchni. W miejscach przewidzianych do zamontowania rur spustowych instalowane są specjalne kosze z wyprowadzeniem przechodzącym przez otwór w attyce i połączone z zewnętrznymi rurami spustowymi.
Jako odwodnienie awaryjne (ochrona przed przeciążeniem stropu w razie zalania z brakiem odpływu) montowane są podobne kosze, ale o podwyższonym poziomie odprowadzenia wody i wyprowadzone przez attykę z wylotem w formie rzygaczy.
Hydroizolacja i ocieplenie dachu płaskiego
W systemie dachu odwróconego, izolacja termiczna układana jest nad warstwą izolacji przeciwwodnej i odpowiednio dociążana, co ogranicza możliwość jej przesuwania i poderwania przez wiatr. Po wyrównaniu powierzchni stropowej z ukształtowanym spadkiem i rynienką odpływową układana jest izolacja przeciwwodna z dwóch warstw papy termozgrzewalnej klejonej do zagruntowanego podłoża.
Papa na osnowie poliestrowej pełni jednocześnie role paroizolacji i musi być bardzo starannie układana, bo od tego zależy szczelność pokrycia. Hydroizolację należy wywinąć na ścianki attyki , przy czym w narożach w miejscu załamania trzeba wstawić kliny lub ukształtować tzw. fasetę, co zabezpiecza przed zagięciem - niszczącym strukturę papy.
W korytku odpływowym wzdłuż ścian attyki warto zastosować dodatkową izolację z tzw. płynnej folii wzmocnionej włókniną. Ograniczenie ucieczki ciepła przez ścianki attyki wymaga ułożenia izolacji cieplnej z płyt XPS na wierzchu i na bocznych ściankach attyki.
Kolejny etap to ułożenie zasadniczej izolacji cieplnej z płyt polistyrenu ekstrudowanego XPS. Płyty te praktycznie mogą długotrwale przebywać w wodzie i wykazują się znikomą nasiąkliwością, zatem w warunkach zawilgocenia nie ulega obniżeniu ich ciepłochronność.
Dla zapewnienia wymaganej ciepłochronności stropu pokrywającego bezpośrednio pomieszczenia ogrzewane (wymagany obecnie współczynnik U nie większy niż 0,18 W/(m² K) łączna grubość płyt powinna wynosić 18-20 cm zależnie od parametrów termoizolacyjnych materiału.
Płyty układane są luzem, z reguły w układzie dwuwarstwowym i z przesunięciem styków. Ich powierzchnię po rozłożeniu przykrywa się geowłókniną, która zabezpiecza przed wnikaniem drobnych cząstek zanieczyszczeń pochodzących z warstw dociskowych, a jednocześnie umożliwia odprowadzenie nadmiaru wody przenikającej z nawierzchni.
Nawierzchnie dachów odwróconych
Przy ocieplaniu dachów na konstrukcji żelbetowej mogą być stosowane różne warianty pokrycia - od nawierzchni w formie żwirowej warstwy dociskowej na płytach termoizolacyjnych po okładziny ceramiczne bądź „zielony dach”.
Najprostszym pokryciem będzie położenie zwykłych płyt chodnikowych na styk lub rozsypanie żwiru frakcji 8-16 mm warstwą grubości ok. 5 cm. Przy bardziej eleganckim wykończeniu płyty chodnikowe można zastąpić płytami kamiennymi układanymi na specjalnych słupkach - wspornikach lub przygotować nawierzchnię do ułożenia klejonych płytek ceramicznych.
Wymagać to będzie utworzenia na warstwie drenażowej 4 cm wylewki betonowej, która utworzy sztywny podkład pod takie pokrycie. Atrakcyjnym wykończeniem na powierzchni dachu odwróconego będzie utworzenie ogrodu - po rozłożeniu warstwy uprawnej, pozwoli to na zasianie trawy, zasadzenie kwiatów czy krzewów.
Autor: Cezary Jankowski
Zdjęcie otwierające: L. Jampolska
Komentarze