2020-04-14 11:50:11 
- Jak dopasować pokrycie?
- Z czego wynika popularność dachówek ceramicznych?
- Czym dachówki cementowe różnią się od ceramicznych?
- Jak układać dachówki?
- Jakie pokrycie naturalne wybrać?
- Na czym ułożyć pokrycie?
- Ile zapłacimy za pokrycie dachowe?
Wspólnym mianownikiem pokryć ciężkich jest, jak wskazuje nazwa, ich waga. Metr kwadratowy dachówek ceramicznych waży, w zależności od modelu, 45-90 kg, dachówek cementowych 40-60 kg, strzechy 40- 80 kg, a łupka kamiennego - 30-40 kg.
Materiały te są kilku-kilkunastokrotnie cięższe od pokryć lekkich, takich jak blachy płaskie, gonty czy blachodachówki. Najważniejszą konsekwencją ich wyboru jest konieczność wykonania odpowiednio wytrzymałej konstrukcji dachowej. Nie ma mowy o kompromisach - ułożenie ciężkiego pokrycia na więźbie dachowej o zbyt małych przekrojach elementów może skutkować ich ugięciem, a nawet katastrofą budowlaną!
JAK DOPASOWAĆ POKRYCIE?
Wytrzymałość konstrukcji dachowej to tylko jeden z elementów, jaki trzeba brać pod uwagę przy wyborze pokrycia. Bardzo ważne są też:
- lokalne uwarunkowania - w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego często zawarte są wytyczne nie tylko co do rodzaju pokrycia, jaki można zastosować w danej okolicy, ale nawet jego kolorystyki;
- kąt nachylenia połaci - im jest on mniejszy, tym pokrycie musi być bardziej szczelne. Bierze się to stąd, że z mniej stromego dachu woda spływa wolniej, dłużej też zalega na nim topniejący śnieg. Producenci określają, przy jakim kącie nachylenia połaci można stosować dany materiał. I tak w przypadku dachówek wynosi on orientacyjnie 18-75°, strzechy 40-60°, a łupka kamiennego - 31-45°.
- kształt dachu - w tym przypadku chodzi przede wszystkim o ekonomikę prac dekarskich. Na dachach o skomplikowanych kształtach bardziej opłaca się układać elementy drobnoformatowe, np. dachówki, ponieważ powstanie mniej odpadów. Nie ma natomiast znaczenia, co ułożymy na prostszej konstrukcji - tu sprawdzą się zarówno pokrycia wielko- jak i drobnoformatowe.
Z CZEGO WYNIKA POPULARNOŚĆ DACHÓWEK CERAMICZNYCH?
To od stuleci najbardziej rozpowszechnione pokrycie dachowe. Dachówki ceramiczne wybierane są przede wszystkim ze względu na wyjątkową trwałość. Bez problemu znajdziemy stuletnie i starsze budynki ze zwieńczonymi nimi dachami, bez większych zniszczeń. Dachówki cenione są też za naturalny wygląd.
Mimo, że są najbardziej tradycyjnym pokryciem, obecnie oferowane są również w nowoczesnej stylistyce. Można je więc dopasować zarówno do budynków o tradycyjnej, jak i nowoczesnej architekturze. Do wyboru są modele w formie rozmaitych fal i płaskie, wyroby zakładkowe i tradycyjna karpiówka.
Ich kolejną zaletą jest dobre tłumienie dźwięków. Ponadto mają niewielkie rozmiary (na 1 m² potrzeba ok. 13 sztuk), dzięki czemu można nimi kryć również dachy o skomplikowanych kształtach. Jak wspomniano, są bardzo ciężkie, dlatego wymagają bardzo solidnej więźby dachowej.
Dachówki ceramiczne produkuje się z gliny z domieszką kwarcu bądź mączki ceglanej. Oferowane są w wielu kolorach, uzyskiwanych dzięki barwieniu w masie albo pokrywaniu specjalnymi powłokami. Wyroby naturalne, bez dodatkowych powłok, wyróżnia barwa ceglasta, o różnorodnych odcieniach. Trzeba pamiętać, że nawet te dachówki, które pochodzą z jednej partii, mogą nieznacznie różnić się wyglądem.
Modele angabowane przed wypaleniem pokrywane są rozcieńczoną szlachetną gliną zawierającą barwniki. Dzięki temu są bardziej od naturalnych odporne na porastanie mchem. Najbardziej odporne na porosty, a także zabrudzenia, są dachówki glazurowane, które - dla odmiany - pokrywane są kolorowym lub bezbarwnym szkliwem dopiero po wypaleniu. Z kolei wyroby barwione w masie produkowane są z gliny zabarwionej przed wypaleniem. Ich zaletą jest to, że zarysowania czy uszkodzenia nie są na nich tak widoczne, jak na dachówkach barwionych powierzchniowo.
CZYM DACHÓWKI CEMENTOWE RÓŻNIĄ SIĘ OD CERAMICZNYCH?
Na pierwszy rzut oka - niczym. Takie wrażenie może oczywiście odnieść inwestor, który na co dzień nie zajmuje się doradztwem przy wyborze materiałów budowlanych. W rzeczywistości tych różnic jest całkiem sporo:
- technologia wytwarzania - dachówki cementowe produkowane są nie z gliny, a z mieszaniny cementu, piasku kwarcowego, wody i pigmentu nadającego barwę;
- waga i rozmiary - są nieco lżejsze i większe od ceramicznych, dlatego układa się je trochę szybciej;
- wybór kolorów i wzorów - oferowane są w mniejszej niż ceramiczne gamie barw, do wyboru są dachówki matowe lub błyszczące; cena - są nieco tańsze od ceramicznych odpowiedników;
- okres gwarancji - pod tym względem ich wybór jest mniej korzystny, ponieważ z reguły producenci udzielają jej na 20-30 lat; dla wyrobów ceramicznych ten okres może być nawet dwa razy dłuższy.
Inne cechy są podobne. To - podobnie jak w przypadku dachówek ceramicznych z powłoką - wysoka odporność na porastanie mchem, dobra izolacyjność akustyczna, wysoka mrozoodporność i niska nasiąkliwość.
JAK UKŁADAĆ DACHÓWKI?
Przed wniesieniem na dach należy je wymieszać z kilku palet. Pozwoli to uzyskać jednolitą kolorystycznie powierzchnię. Przed rozpoczęciem prac trzeba sprawdzić długość i szerokość krycia konkretną partią dachówek, gdyż poszczególne elementy mogą się nieznacznie różnić wymiarami. Dachówek nie układa się bezpośrednio na więźbie dachowej, ale na membranie dachowej i ołaceniu (więcej poniżej). Elementy układa się w rzędach poziomych, zaczynając od okapu. Najczęściej mocuje się je za pomocą klamer albo spinek - dokładny sposób jest określony przez producenta pokrycia. Dachówki utrzymują się głównie pod swoim ciężarem dlatego nie trzeba przytwierdzać wszystkich elementów.
Na dachach o kącie nachylenia powyżej 65° i na terenach zagrożonych silnymi wiatrami mocuje się co najmniej co trzecią dachówkę w każdym rzędzie z przesunięciem mocowania w lewo lub prawo w kolejnych. Przytwierdzić trzeba też wszystkie dachówki na krawędziach dachu, przy kominach, oknach połaciowych i lukarnach, a także wzdłuż koszy i naroży. Liczba elementów, które powinny być zamocowane mechanicznie, powinna być podana w projekcie (zwykle jednak nie jest, pozostaje kierować się instrukcją producenta).
W odpowiednich miejscach należy ułożyć dachówki przelotowe, przeznaczone do wprowadzania ponad dach anteny, rury wentylacyjnej czy wsporników pod ławę kominiarską oraz zamontować akcesoria dachowe - stopnie kominiarskie i płotki przeciwśnieżne.
Choć producenci nie zalecają docinania dachówek (tam, gdzie to możliwe, radzą stosować gotowe elementy połówkowe, 3/4 lub 5/4), nie zawsze da się tego uniknąć. Dotyczy to zazwyczaj koszy dachowych, naroży, miejsc wokół okien połaciowych, wyłazów i kominów itp. W tym celu używa się ręcznej szlifierki kątowej albo z tarczami chłodzonymi wodą. Ciąć nie wolno jednak na dachu, ponieważ iskry mogłyby uszkodzić membranę.
Uwaga! Pył krzemionkowy powstający podczas cięcia dachówek jest groźny dla zdrowia, dlatego trzeba pamiętać o osłonięciu twarzy maską przeciwpyłową, założeniu okularów, rękawic i nauszników.
JAKIE POKRYCIE NATURALNE WYBRAĆ?
Dachówki ceramiczne wytwarzane są z naturalnych składników, ale to inne ciężkie pokrycia definiowane są jako całkowicie naturalne. Mowa o strzesze i łupku kamiennym, które występują w naturze w podobnej formie, w jakiej układane są na dachach.
Strzecha to po prostu zaimpregnowana trzcina (dawniej takie pokrycia wykonywało się ze słomy), którą układa się na ołaceniu. Prezentuje się bardzo oryginalnie, świetnie pasuje zwłaszcza do budynków o tradycyjnej architekturze. Najlepiej wyeksponować ją na połaci o dużym nachyleniu. Materiał ten ma znakomite właściwości termoizolacyjne - zimą skutecznie chroni dom przed ucieczkami ciepła, a latem przed przegrzewaniem. Dzięki porowatej strukturze, strzecha doskonale chroni przed hałasem. Nowoczesne impregnaty zapewniają zaś wyższą niż dawniej odporność na ogień.
Niestety, jest ciężka, wymaga więc solidnej więźby dachowej. Do mankamentów zalicza się też konieczność wykonania na dachu instalacji odgromowej oraz przeprowadzania regularnych zabiegów konserwacyjnych. Co kilka lat materiał trzeba zaimpregnować przed ogniem i usunąć z niego mech. Wadą strzechy jest też wysoka cena oraz to, że zadanie ułożenia należy zlecić wyspecjalizowanej ekipie, co może nie być łatwe, gdyż pokrycie to nie jest zbyt popularne.
Niezbyt rozpowszechniony, ale również efektowny jest łupek kamienny. Znany od stuleci, zdobywa obecnie coraz więcej zwolenników. Powstaje przez cięcie skał warstwowych na wąskie płytki o grubości ok. 5 mm. W zależności od pochodzenia skały, materiał może być czarny, szary, w odcieniu brązu lub zieleni. Można zdecydować się na płytki o nieregularnym, naturalnym kształcie, jak też na elementy o obrysie prostokąta lub łuski.
Naturalność i oryginalny wygląd to nie jedyne jego zalety. Łupek wygląda elegancko, zarówno na tradycyjnych, jak i nowoczesnych budynkach. Jest niezwykle trwały (może posłużyć nawet 300 lat), niepalny i łatwy do utrzymania w czystości.
Wady łupka są podobne jak w przypadku strzechy - wysoka cena, duża waga i niewiele wyspecjalizowanych w jego układaniu ekip dekarskich.
NA CZYM UŁOŻYĆ POKRYCIE?
Jak wspomniano przy okazji omawiania sposobu układania dachówek, pokrycie dachowe wymaga podkładu - nie przytwierdza się go bowiem bezpośrednio do więźby dachowej, ale do deskowania bądź ołacenia.
Deskowanie wykonuje się z płyt drewnopochodnych (OSB, mfp) o podwyższonej odporności na wilgoć albo z desek. Elementy te mogą mieć maksymalną szerokość 15 cm i grubość 2-2,5 cm. Przytwierdza się je tak, aby kolejne łączenia wypadały na różnych krokwiach. Na deskowaniu układa się trwały materiał hydroizolacyjny - folię dachową lub papę. Ten rodzaj podkładu stosuje się w przypadku krycia dachu łupkiem kamiennym, a także niektórymi pokryciami lekkimi - blachą płaską oraz gontami bitumicznymi i drewnianymi.
Ołacenie to nazwa rusztu wykonanego z kontrłat, które mocuje się równolegle do krokwi, oraz łat, przybijanych prostopadle do nich. Ich parametry dobiera się do ciężaru i sztywności pokrycia, obciążeń zewnętrznych, rozstawu krokwi i kąta nachylenia dachu. Łaty mają przeważnie wysokość 40-50 mm i szerokość 38-60 mm i są rozstawione co 15-30 cm. Pod rusztem układa się membranę dachową. Ołacenie wykonuje się przy zastosowaniu dachówek i strzechy, a z pokryć lekkich - blachodachówki.
ILE ZAPŁACIMY ZA POKRYCIE DACHOWE?
Pokrycia dachowe znacznie różnią się od siebie ceną. Najtańsza jest dachówka cementowa, która kosztuje od 30-35 zł/m². Nieco droższa jest dachówka ceramiczna - za 1 m² zapłacimy przynajmniej 35-40 zł. W praktyce cenę bardzo podnoszą dachówki specjalne - okapowe, szczytowe itd. Do tego dochodzi koszt wykonania podkładu.
Na ołacenie z membraną dachową trzeba przeznaczyć 20-40 zł/m², natomiast na sztywne poszycie z płyt drewnopochodnych lub desek - 40- 50 zł/m². Należy jednak pamiętać, że podkład może być wliczony do kosztorysu wykonania konstrukcji dachowej. Podobnie jest z ułożeniem dachówek. Znacznie droższe są ciężkie pokrycia naturalne.
Ułożenie strzechy to koszt przynajmniej 150-250 zł/m², natomiast łupka kamiennego - nawet dwukrotnie więcej.
Autor: Norbert Skupiński
Zdjęcie otwierające: Ahi Roofing
Komentarze