Jaki jest zakres robót przy adaptacji poddasza?
Zakres robót adaptacyjnych zależeć będzie od tego, jaki jest stan poddasza pod względem technicznym oraz możliwości jego funkcjonalnego zagospodarowania.
Najważniejszymi parametrami poddasza decydującymi o uzyskaniu pożądanego efektu modernizacji będzie wysokość ścianki kolanowej i nachylenie połaci dachowej.
W praktyce - przy typowych kątach nachylenia połaci dachowej 35-45 stopni można przyjąć, że minimalna wysokość użytkowa ścianki kolankowej nie powinna być mniejsza niż 100 cm (po uwzględnieniu warstw wykończeniowych na podłodze i na skosie dachowym).
W pasie przyściennym można wtedy ustawić, np. szafki o typowej głębokości 60 cm, uzyskując do nich wygodny dostęp. Przy niezbyt wygórowanych wymaganiach i niskim strychu, można też wyodrębnić z całego poddasza część o akceptowalnej wysokości odgradzając ją, np. „ślepymi” ściankami szkieletowymi z ociepleniem.
Istotny wpływ na zakres robót ma stan techniczny elementów konstrukcyjnych i pokrycia dachu oraz nośność stropu. Zatem oprócz wizji lokalnej koniecznej do oceny możliwości funkcjonalnej przebudowy poddasza potrzebna będzie - zwłaszcza w starych domach - ekspertyza techniczna oceniająca stan budynku.
Modernizacja dachu
Remont pokrycia dachowego połączony z osadzeniem okien połaciowych i skutecznym ociepleniem połaci dachowej to jedna z najpoważniejszych prac koniecznych przy adaptacji poddasza na cele mieszkaniowe.
Dachy spadziste kryte papą, gontem bitumicznym, blacha płaską bez trudu można pokryć innym materiałem dachowym nawet bez konieczności usuwania starych pokryć.
Oczywiście niezbędne będzie sprawdzenie stanu konstrukcji dachowej, czy nie nastąpiło jej uszkodzenie na skutek butwienia drewna, zniszczenia przez owady czy też nadmiernych odkształceń.
Nowe pokrycie dachowe
Do renowacji starych pokryć najlepiej nadają się blachodachówki bądź blachy trapezowe. Utworzony w ten sposób dach o podwójnym pokryciu z pewnością nie będzie sprawiał kłopotów przez długie lata, nawet gdy stara warstwa pokryciowa nie była w najlepszym stanie.
Kompleksowe ocieplenie dachów stromych składa się na kilka czynności wykonywanych na różnych etapach robót budowlanych.
Folia wstępnego krycia
Jeśli modernizacja połączona jest z całkowitą wymianą pokrycia odsłaniającego krokwie, to w pierwszej kolejności trzeba ułożyć folię paroprzepuszczalną nazywaną również folią wstępnego krycia (FWK). Do jej zamocowania wykorzystuje się kontralty, które jednocześnie utworzą dystans do kolejnych warstw pokryciowych umożliwiając również wentylację podpołaciową.
Jeśli pokrycie dachowe nie było zdejmowane, to folię FWK trzeba umieścić od środka mocując ją do boków krokwi w odległości ok. 3 cm od ich górnej krawędzi. Na dachu pokrytym pełnym deskowaniem, przy kalenicy należy wyciąć w deskach szczelinę wentylacyjną szerokości 3-4 cm, co umożliwi cyrkulację powietrza nad powierzchnią folii.
Izolacja termiczna
Jako warstwę izolacji termicznej przy ocieplaniu połaci dachowej stosuje się z reguły maty z wełny szklanej, charakteryzujące się dużą sprężystością włókien i małym ciężarem objętościowym (12-15 kg/m3).
Minimalna grubość ocieplenia to co najmniej 20 cm, zatem wymaga to ułożenia dwuwarstwowego - najpierw o wysokości krokwi, a następnie jako uzupełnienie do pożądanej grubości pod rusztem profili sufitowych.
Na ich zewnętrznej powierzchni można przykleić taśmę dwustronnie przylepną, która później zostanie wykorzystana do zamocowania folii paroszczelnej.
Konieczność stosowania folii paroszczelnej przy izolowaniu połaci dachowych wynika z możliwości kondensacji pary wodnej w warstwie ocieplającej - ochroni ona termoizolację, a przede wszystkim konstrukcję dachu przed zawilgoceniem.
Jakie okna sprawdzą się na poddaszu?
Zależnie od rozmieszczenia pomieszczeń i ich przeznaczenia konieczne będzie zapewnienie dopływu światła dziennego poprzez okna połaciowe bądź fasadowe. Ich powierzchnia i lokalizacja powinny zapewniać równomierne oświetlenie możliwie dużej powierzchni, a jednocześnie wygodny dostęp do ich otwierania czy mycia.
Okna fasadowe można będzie zamontować jedynie w ścianach szczytowych bądź lukarnie wkomponowanej w połać dachową, ale wymaga to przerobienia konstrukcji dachu, gdy zdecydujemy się na jej utworzenie.
Mniej kłopotliwy będzie montaż okien połaciowych, zwłaszcza, gdy więźba dachowa zbudowana jest przy dostatecznie dużym rozstawieniu krokwi i nie trzeba modyfikować konstrukcji dachu. W przypadku, gdy istnieją wysokie ścianki kolankowe, można zdecydować się na montaż okien łamanych (kolankowych), które zapewniają dobre doświetlenie i szerokie pole obserwacji otoczenia.
Strop może wymagać wzmocnienia
Stropy betonowe z reguły mają dostateczną wytrzymałość dla przewidywanych obciążeń użytkowych, ale drewniane mogą wymagać wzmocnienia, zwłaszcza, gdy są już „nadgryzione zębem czasu”. Wzmacniającą płytę układaną na drewnianym stropie wykonuje się w szalunku traconym z profilowanej blachy mocowanej do istniejących belek.
Ze starego stropu należy usunąć wszystkie warstwy podpodłogowe, a także sufitowe, pozostawiając jedynie belki nośne. Następnie mocowane są kotwy spinające belki z późniejszą płytą żelbetową i rozkładane blachy trapezowe szalunku traconego.
Kolejny etap to ułożenie zbrojenia zgodnego z projektem i zabetonowanie powierzchni. Grubość wylewki nie przekracza kilku centymetrów, więc nie zmniejsza znacząco wysokości poddasza.
Schody na poddasze
Rodzaj schodów i ich usytuowanie trzeba dostosować do konkretnej sytuacji, biorąc też pod uwagę sprawność osób, które będą z nich korzystać. Przy wyborze miejsca na ich pobudowanie należy m.in. pamiętać o zapewnieniu dostatecznej wysokości pomieszczenia na górnej kondygnacji w miejscu, gdzie kończy się bieg schodów.
Przy skośnych dachach wysokość poddasza zmniejsza się znacząco przy ściankach kolankowych i może być niewystarczająca, gdy schody "wychodzą" zbyt blisko ściany zewnętrznej.
Wygodnym rozwiązaniem będzie zamontowanie gotowych schodów krętych, w których miejsce zejścia można dowolnie zmieniać (przez obrót konstrukcji czy zestawienia elementów).
Ścianki działowe
Na adaptowanym poddaszu z reguły stawiamy lekkie ścianki działowe z poszyciem płytami g-k.
Na poddaszu można używać zwykłych płyt g-k, ale ze względu na większe prawdopodobieństwo utrzymywania się podwyższonej wilgotności powietrza lepiej użyć płyt tzw. wodoodpornych.
Ryzyko pojawienia się pęknięć i poprawienie sztywności można uzyskać, układając opłytowanie w dwóch warstwach.
Niezbędne instalacje
Na poddasze mieszkalne musi być doprowadzona przynajmniej instalacja elektryczna i grzewcza, a w przypadku utworzenia pomieszczenia sanitarnego również wodociągowa i kanalizacyjna. Ich funkcjonowanie trzeba powiązać z istniejącym okablowaniem i orurowaniem lub utworzyć oddzielne obwody podłączone bezpośrednio do przyłączy.
Zapewnienie skutecznej grawitacyjnej wentylacji pomieszczeń na poddaszu może być kłopotliwe, gdyż jej kapryśne funkcjonowanie wynika z niewielkiej różnicy poziomów między wlotem i wylotem kanałów.
Lepszym rozwiązaniem będzie zamontowanie wentylatora wspomagającego naturalny ciąg w postaci tzw. nasady hybrydowej oraz umieszczenie nawiewników w oknach połaciowych albo zainstalowanie mechanicznej wentylacji nawiewno-wywiewnej.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Martyna Nowak-Ciupa, Aleksander Rembisz
Zdjęcie otwierające: Fermacell
Zdjęcia w tekście: Ruukki, Blachy Pruszyński, Marma Polskie Folie, Climowool, Fakro, Velux, Atrium
Film w tekście: Rockwool
Komentarze