Dobór i montaż folii dachowych

Ochrona przegrody przed kondensacją

W przegrodzie oddzielającej pomieszczenie ogrzewane od zimnego powietrza zewnętrznego występuje zjawisko dyfuzji (przenikania) pary wodnej, która w określonych warunkach może - przy dużej różnicy temperatur po obu stronach i wilgotnym powietrzu - wykroplić się na zimnej powierzchni, a nawet zamarznąć.

Ocieplenie poddasza użytkowego wełną mineralną. fot. Isover

W przypadku ocieplania dachu przykrywającego bezpośrednio pomieszczenia mieszkalne z niezbędną termoizolacją i przy powszechnym wykorzystaniu do tego celu wełny mineralnej charakteryzującej się o znikomym oporem dyfuzyjnym, para wodna zawarta w powietrzu wewnętrznym z łatwością przeciska się przez tą warstwę i musi mieć możliwość swobodnego rozproszenia się w atmosferze.

Jednak na przeszkodzie staje mniej lub bardziej szczelne pokrycie dachowe, a zablokowana w warstwie ociepleniowej para wodna, w niskich temperaturach ulega skropleniu - w wyniku tzw. efektu rosy - i powoduje zawilgocenie samej wełny (obniżając własności termoizolacyjne) jak i konstrukcji dachowej, co grozi rozwojem zagrzybienia i jej niszczeniem.

Eliminacja takiego zagrożenia polega na utworzeniu w warstwach dachowych przynajmniej dwóch powłok ochronnych - od wewnątrz domu folii ograniczającej napływ wilgotnego powietrza zwanej folią paraizolacyjną oraz po stronie zewnętrznej ocieplenia, powłoki umożliwiającej odparowanie wilgoci w postaci folii paroprzepuszczalnej.

Konstrukcja dachowa z pełnym deskowaniem i warstwą hydroizolacyjną Alfa BIT: 1. płyta gipsowo-kartonowa, 2. folia paroizolacyjna, 3. warstwa termoizolacyjna, 4. konstrukcja/krokwie, 5. deskowanie, 6. membrana dachowa Alfa BIT, 7. kontrłata, 8. łata, 9. zasadnicze pokrycie dachowe. fot. Izoalcja-Jarocin

Oba te materiały pełnią również inne funkcje w warstwach dachowych, a przy niektórych rodzajach płaskich pokryć na pełnym deskowaniu, układana jest dodatkowa folia separacyjna, umożliwiająca usuwanie zawilgocenia bezpośrednio spod warstwy szczelnego, wierzchniego pokrycia.

System ochronnych folii dachowych będzie spełniał swoje zadanie pod warunkiem zapewnienia odpowiednio intensywnego przepływu powietrza w strefach, do których przenika para wodna lub nawet woda. Podstawową szczelinę wentylacyjną należy utworzyć bezpośrednio nad powierzchnią folii paroprzepuszczalnej, a w przypadku układania szczelnych, wierzchnich pokryć dachowych na pełnych podkładach (deskowaniu, opłytowaniu) również nad takim podłożem.

Wielkość jak i rozmieszczenie szczelin wentylacyjnych należy dostosować do kształtu i konstrukcji pokrycia dachowego, a typowe rozwiązanie to utworzenie pustki powietrznej o wysokości 3-4 cm ze szczeliną wlotową w okapie i wywiewem w kalenicy oraz odpowiednio rozmieszczonymi kominkami wentylacyjnymi.

Folie blokujące przepływ wilgoci

Znane są pod nazwą folii paroszczelnych, choć w rzeczywistości ograniczają jedynie - choć w znacznym stopniu - przenikanie pary wodnej przez taką powłokę. Niezależnie od konfiguracji warstw dachowych układane są zawsze pod warstwą ociepleniową, a przy konstrukcjach dachów spadzistych z użytkowym poddaszem umieszczane są bezpośrednio pod warstwą płyt gipsowo-kartonowych lub paneli boazeryjnych stanowiących wykończenie skosów dachowych.

Koniecznie muszą być również układane na dachach płaskich w postaci np. hydroizolacji w konstrukcji stopowej lub pod pokryciem sufitów podwieszanych, a w ociepleniach poddaszy nieużytkowych jako powłoka pod ociepleniem stropu na strychu.

Folia paroizolacyjna MDM® VERSO TOP oraz MDM® VERSO REFLEX . fot. mdm®NT

Standardowe folie paroszczelne dostępne są w różnych grubościach i mogą też być zbrojone siatka polipropylenowa co, zwiększa ich wytrzymałość na uszkodzenia. Charakteryzują się współczynnikiem względnego oporu dyfuzyjnego Sd na poziomie 40 m, co oznacza, że ograniczają przenikanie pary wodnej tak samo, jak warstwa równoważna powietrza o grubości 40 m - parametr ten wykorzystuje się przy obliczeniach paroprzepuszczalności przegród.

Oczywiście rzeczywista ochrona przed przenikaniem pary wodnej zależeć będzie od szczelności ułożenia folii i braku uszkodzeń technologicznych np. przy przejściach instalacji, montażu wyposażenia jak i przypadkowych.

Zabezpieczenie warstwy izolacji wewnątrz poddasza folią paroszczelną a następnie zabudowa płytami g-k. fot. Isover

Efekt odbicia promieniowania cieplnego do wnętrza pomieszczeń jak i wysoką paroszczelność osiągają tzw. folie refleksyjne z powłoka aluminiowa skierowana do wewnątrz. Powoduje to zmniejszenie strat cieplnych, jednak w praktyce zysk ten jest niewielki, gdyż z reguły folia styka się bezpośrednio z pokryciem z płyt gipsowo-kartonowych, co niweluje skuteczne odbicie promieni cieplnych.

Specjalnymi własnościami charakteryzują się paroizolacyjne folie aktywne o zmiennym oporze dyfuzyjnym zależnym od wilgotności otoczenia i kierunku przepływu pary wodnej. Dzięki temu w pewnym stopniu pełnią rolę przepony umożliwiającej wsteczny przepływ wilgoci (z ocieplenia do wnętrza pomieszczenia).

Umożliwia to „suszenie” przestrzenie poddachowej w okresie letnim, gdy znacznie chłodniejsze wnętrze domu niż powierzchni dachu utrudnia odprowadzenie wilgoci na zewnątrz. Podobne właściwości mają specjalne folie paroizolacyjne przeznaczone do prac renowacyjnych, gdy nie chcemy niszczyć wewnętrznego wykończenia, a zmieniamy pokrycie dachowe i ocieplamy konstrukcje dachową.

Montaż standardowych folii paroizolacyjnych na skosach dachowych polega na zamocowaniu ich do stelaża pod pokrycie płytowe za pomocą taśmy dwustronnie klejącej i sklejaniu na zakładach, które powinny wypadać na profilach rusztu nośnego. W razie przypadkowych uszkodzeń miejsca rozdarcia zakleja się taśmą lub wkleja łaty.

Folie paroprzepuszczalne

Ze względu na zakres zastosowania, folie te wykorzystywane są bądź jako dachowe nazywane membranami lub foliami wstępnego krycia FWK , albo do osłony elewacji noszą nazwę folii wiatroizolacyjnych.

Bitumiczna membrana dachowa AlfaBIT. fot. Izolacja-Jarocin

Decydujące o własnościach użytkowych podstawowe parametry paroprzepuszczalnych folii dachowych to:

• względny opór dyfuzyjny Sd. Obecnie produkowane są głównie folie wysokoparoprzepuszczalne dla których wartość Sd jest znacznie mniejsza niż 0,1 m - najczęściej wynosi 0,02-0,05 m
• odporność na promieniowanie UV. Określa czas (w miesiącach) przez jaki folia może być narażona na promieniowanie słoneczne. Dopuszczalny nominalnie okres wstępnego pokrycia wynosi 3-4 miesiące, ale zawsze trzeba dążyć do maksymalnego jego skrócenia.
• wodoszczelność pokrycia. To odporność na przesiąkanie oraz szczelność hydrostatyczna. Folie mają najczęściej klasę odporności W1 (nie przesiąkają), a szczelność może być zapewniona przy naporze słupa wody o wysokości nawet do 2 m.
• grubość i gramatura. Te dwie współzależne wartości decydują o wytrzymałości mechanicznej folii. Cienkie i lekkie (gramatura 80-120 g/m2) wykorzystywane są głównie jako wiatroizolacja ścian szkieletowych lub ocieplenia na ruszcie, a grubsze, na dachy mają masę powierzchniową nawet do 270 g/m2.

Paroprzepuszczalne folie dachowe spełnią swoje zadanie tylko wtedy, gdy zostaną prawidłowo ułożone. W praktyce ich montaż przeprowadza się przed ułożeniem tymczasowego lub docelowego pokrycia dachowego, albo od środka, przy pracach remontowych czy adaptacji poddasza. Montaż folii wstępnego krycia od strony zewnętrznej konstrukcji dachowej umożliwia dokładniejsze jej ułożenie choć zwiększa też ryzyko spowodowania uszkodzeń.

Dach skośny zabezpieczony membraną dachową DELTA®-MAXX PLUS. Dorken Delta Folie

Przy dostępie do wierzchu krokwi dachowych technologia montażu folii będzie taka sama niezależnie od rodzaju pokrycia dachowego. Bezpośrednio na krokwiach mocuje się ją – poczynając od okapu - poziomymi rzędami, łącząc na zakład o szerokości zaznaczonej linią na powierzchni folii i zwracając uwagę na ułożenie jej odpowiednią stroną - napisami na zewnątrz. Mocowanie najwygodniej przeprowadzić montując krótkie kontrłaty - listwy o przekroju ok. 3x4 cm , co umożliwi dobre naciągnięcie folii i zabezpieczy przed jej rozerwaniem.. Odpowiednie naciągnięcie folii jest bardzo istotne - w razie ewentualnych przecieków ułatwia spływ wody, zapobiega wybrzuszeniu materiału przy układaniu izolacji cieplnej, a także odgłosom trzepotania przy silnych powiewach wiatru.

Montaż wysokoparoprzepuszczalnej membrany dachowej - innowacyjnego ekranu MPFort 2F (2 filmy). fot. Marma Polskie Folie

Folię trzeba chronić przed uszkodzeniem podczas prowadzenia prac na dachu, warto więc - w miarę układania kolejnych pasów – mocować równocześnie łaty, co ułatwi również poruszanie się po dachu. Tam, gdzie przez połać dachu przechodzą kominy, kanały wentylacyjne czy też zamontowane będą okna dachowe, folię trzeba umocować do ich boków w taki sposób, aby nie powstały fałdy i zagłębienia, w których może gromadzić się woda, a miejsca styku dokładnie uszczelnić.

Montaż folii paroprzepuszczalnej od środka będzie dość kłopotliwe, choćby ze względu na konieczność odwrotnego jej rozwinięcia z rolki, a mocowanie zaczynamy od kalenicy, co umożliwi swobodny spływ wody bez podciekania do ocieplenia. Mocowanie można robić w dwojaki sposób - bezpośrednio do boków krokwi lub do dodatkowych listew dystansowych przybitych do deskowania dachu lub boków krokwi.

Listwy dystansowe o wymiarach ok. 3 cm x 4 cm umożliwią odsunięcie folii od deskowania i utworzenie niezbędnej przestrzeni wentylacyjnej. Można też posłużyć się dodatkową listewką napinającą - wstępnie zamocowany w 3-4 miejscach pas folii ostatecznie mocujemy poprzez cienką nakładkę, którą jednocześnie naciągamy materiał. Kolejne pasy mocujemy w ten sam sposób tworząc zakłady o szerokości ok. 15 cm, czyli wzdłuż linii zaznaczonej na folii.

autor: Redakcja BudownicwaB2B

opracowanie: Aleksander Rembisz

zdjęcia: Isover, Dorken Delta Folie, Marma Polskie Folie, mdm®NT, Izolacja-Jarocin