2023-07-18 09:12:09 
Obszar zastosowania narzędzi blacharskich
Dachowe blachy pokryciowe wytwarzane są ze stali pokrytej powłokami dekoracyjno ochronnymi, aluminium, a także cynku, miedzi lub stopu cynkowo-tytanowego, a w formie użytkowej dostępne są jako blachy profilowane (trapezowe, blachodachówki, panele) lub blachy płaskie. Ich grubość z reguły nie przekracza 1,0 mm, ale najczęściej wykorzystywane są materiały grubości 0,5-0,6 mm, co w znacznym stopniu ułatwia ich cięcie i kształtowanie.
Popularne pokrycia profilowane dostarczane są przez producentów na określone przez zamawiającego wymiary, co ogranicza w znacznym stopniu konieczność dopasowania ich na placu budowy, a także część akcesoriów w postaci typowych obróbek może być dostarczona przez producenta.
Jednak w praktyce - zwłaszcza przy bardziej skomplikowanych blaszanych pokryciach dachowych - niezbędne będą prace polegające na dostosowaniu obróbek do konkretnych warunków, a zakres przeprowadzanych zabiegów obejmuje prosto - i krzywoliniowe cięcie blachy, jej gięcie, zaginanie, zaklepywanie, oraz mocowanie pokrycia przy użyciu wkrętów i tzw. żabek.
Urządzenia umożliwiające przeprowadzenie takich robót mogą funkcjonować jako stacjonarne ustawione np. na gruncie lub przenośne, przy czym w maszynach z napędem elektrycznym coraz częściej wykorzystuje się elektronarzędzia akumulatorowe.
Maszyny do cięcia blachy
Przy pracach przygotowujących z blachy płaskiej prefabrykowane fartuchy nadrynnowe, wiatrownice, kosze czy pokrycia kalenicowe standardowo wykorzystuje się stacjonarną giętarko-przecinarkę o długości ok. 2 m, dzięki której możliwe jest szybkie odcięcie potrzebnego pasa materiału, a następnie uformowanie jego kształtu pod różnymi kątami gięcia.
Konstrukcję takiej maszyny tworzy masywna rama ze stołem do ułożenia blachy, listwa dociskowa i zamocowana zawiasowo belka gnąca. Z reguły jest też przystosowana do zamocowania krążkowych noży tnących, które przesuwane ręcznie po prowadnicach odcinają potrzebny pas blachy.
Przy przecinaniu blachy na niewielkich długościach wykorzystuje się nożyce elektryczne, które zależnie od rodzaju elementów tnących umożliwiają cięcie blach płaskich lub profilowanych.
Największą uniwersalnością charakteryzują się tzw. nibblery - nożyce matrycowe, które w ciętym materiale wycinają półksiężycowe wióry. Maszynę taką można prowadzić po krzywoliniowej linii bez ograniczenia promienia wycinania, ale problem stwarzają ostre odpady, które wbijają się w podeszwy po wejściu na dach kaleczą powłoki blach, zatem należy zadbać o bezpieczne ich usuwanie.
Po linii prostej lub o niewielkim zakrzywieniu przecinają materiał nożyce z wiórem wstęgowym, lub nożyce do cięcia bezodpadowego, działające podobnie jak zwykłe nożyczki, a przy drobnych cięciach wykorzystuje się również nożyce ręczne.
Giętarki i zaginadła
Gięcie dużych elementów przeprowadza się najczęściej na wspomnianej powyżej giętarko-przecinarce, natomiast do kształtowanie mniejszych elementów wykorzystuje się szereg narzędzi - głównie ręcznych - które umożliwiają utworzenie prostolinijnych bądź kształtowych załamań brzegów blachy, a także doginania utworzonych połączeń.
Narzędzie te wykorzystywane są przede wszystkim przy tworzeniu pokryć płaskich na rąbek stojący lub leżący, a także formowania zakończenia pokrycia nad rynnami i obróbek wokół komina.
Wytwarzane są w postaci narzędzi listwowych bądź szczelinowych, które służą do tworzenia załamań prostoliniowych oraz jako przyrządy rolkowe pozwalające na gięcie krzywoliniowe, przy czym mogą tworzyć zagięcia o nieograniczonej długości, co jest wykorzystywane np. przy pokryciach panelowych.
Zaginarki listwowe to „dachowe” narzędzia ręczne o długości roboczej do ok. 250 mm wykorzystywane głównie do doginania połączeń na rąbek stojący, zbudowane z dwóch połączonych przegubowo listew kształtowych dociskanych za pomocą długich rączek w postaci pałąków. Dostępne są warianty do tworzenia zagięć wstępnych, jak i ostatecznych w rąbkach podwójnych.
Natomiast do gięcia brzegów na krótkich odcinkach wykorzystuje się zaginadła szczelinowe lub cęgi o różnej szerokości szczęk i ich ukształtowaniu - zaginają one krawędzie na kilka do kilkudziesięciu milimetrów.
Zaginadła rolkowe nazywane też benderami, to grupa przyrządów produkowanych w różnych odmianach, które wykorzystywane są głównie do zaginania krawędzi blachy zwłaszcza wzdłuż linii zakrzywionej i to nawet o niewielkim promieniu.
Działanie tego narzędzia polega na wielokrotnym jego przetaczania z jednoczesnym, stopniowym wychylaniu do kąta prostego, a umieszczona między rolkami blacha wygina się wzdłuż linii wyznaczonej długością wysunięcia ramion bendera.
Utworzony w ten sposób rant można jeszcze dogiąć przy pomocy kowadła i młotka. Ten sposób kształtowania wykorzystywany jest również do doginania długich połączeń liniowych na rąbek stojący np. w pokryciach panelowych, przy użyciu samobieżnej zagniatarki rolkowej z napędem akumulatorowym.
Po wstępnym uformowaniu rąbka przy pomocy zaginadła listwowego, przy okapie ustawiana jest taka maszyna, która dzięki napędowi samoczynnie przemieszcza się w kierunku kalenicy, tworząc zaciśnięte złącze rąbkowe.
Wkrętarki i gwoździarki
Do zamocowań pokryć dachowych wykorzystuje się standardowo wkręty samonawiercające tzw. farmerskie, osadzane z reguły przy użyciu wkrętarki akumulatorowej z uchwytem magnetycznym, a możliwość ustawienia odpowiedniego momentu dokręcenia znacznie ułatwia prace montażowe.
Zakres robót dekarskich obejmuje również mocowanie podkładowych warstw dachowych w postaci powłok bądź podkonstrukcji montażowej. Przy ich układaniu wykorzystywane są np. zszywacze akumulatorowe do mocowania papy czy folii, a do osadzenia listew i desek wykorzystuje się gwoździarki - również z zasilaniem akumulatorowym.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcie główne: Blachy Pruszyński
Komentarze