W jaki sposób stawiać ścianki działowe?

Wymagane właściwości przegród wewnętrznych

Formalne wymagania dla ścianek działowych w domach jednorodzinnych dotyczą jedynie zapewnienia odpowiedniej izolacji akustycznej - 30 dB dla przegród między pokojami i 35 dB dla ścian oddzielających łazienkę, ale często jest to niewystarczające dla komfortu mieszkańców.

Znacznie lepszego wyciszenia wymagają, np. ściany oddzielające łazienkę od sypialni czy wydzielenie pokoju dla osoby muzykującej. Ścianka działowa powinna również zapewniać dostateczną wytrzymałość na obciążenie zawieszanych przedmiotów i urządzeń, chronić przed przenikaniem wilgoci, zapewniać odpowiednią termoizolacyjność.

Gdzie można postawić ścianki działowe?

Istotną cechą, którą trzeba brać pod uwagę przy wyborze rodzaju ścianki działowej jest wytrzymałość podłoża - przede wszystkim stropu - na dodatkowe obciążenie. Jeśli zostanie postawiona z materiałów o masie powierzchniowej powyżej 100 kg/m², konieczne będzie sprawdzenie wytrzymałości i ewentualne wzmocnienie stropu w miejscu jej przebiegu.

Natomiast w już użytkowanych domach nie zawsze można dokładnie ocenić konstrukcję stropową, dlatego w razie wątpliwości lepiej zdecydować się na postawienie przegrody w systemie lekkiej zabudowy. Również jastrychy podłogowe ułożone na termoizolacji mogą ulec zniszczeniu pod dużym ciężarem postawionej ściany.

Technologia i materiały

Ścianki działowe najczęściej stawiane są jako przegrody stałe z wbudowanymi drzwiami i niekiedy również naświetlami.

Grubość najczęściej budowanych przegród - zależnie od wymagań akustycznych i wytrzymałościowych - waha się w granicach 6-15 cm, przy czym izolacyjność akustyczna przegrody zbudowanej z jednorodnego materiału zależy głównie od jej masy powierzchniowej - czym grubszy i cięższy materiał, tym lepsze wyciszenie.

Jeśli w ściance prowadzone będą instalacje rurowe, grubość materiału ściennego powinna uwzględniać ich średnicę (łącznie z otuliną), aby bruzdy nadmiernie jej nie osłabiły.

Budowanie ściany działowej z cegły. Fot. Lafarge.

Tradycyjne ścianki działowe wykonywane są z drobnowymiarowych materiałów ściennych - cegieł ceramicznych pełnych lub dziurawki, pustaków i bloczków wapienno-piaskowych.

Jeśli przewidujemy mocowanie na ścianach ciężkich przedmiotów, lepiej wybrać materiały pełne, gdyż zapewni to bezproblemowe i stabilne ich zamocowanie. Niekiedy do budowy wykorzystuje się materiały jednocześnie tworzące powierzchnie ozdobne, np. cegłę klinkierową, rozbiórkową czy kamienie - stawiane z reguły jako fragment większej przegrody.

Ścianki murowane powinny być połączone z postawionymi wcześniej ścianami nośnymi, np. poprzez kotwienie za pomocą prętów stalowych osadzonych w ścianie nośnej i spoinach ścianki działowej.

Przegrody z bloczków betonu komórkowego i gipsu

Bloczki są wygodnym w użyciu materiałem do stawiania ścianek działowych ze względu na duże powierzchnie czołowe - już kilka sztuk tworzy 1 m² przegrody.

Ścianki stawiane z betonu komórkowego mają najczęściej grubość 11-12 cm, co upodabnia je do konstrukcji murowanych z cegły czy silikatu.

Do budowy należy używać cięższych odmian betonu komórkowego - o gęstości objętościowej 600 kg/m³ lub 700 kg/m³, co zapewnia tłumienie hałasu na poziomie 35 dB.

Dokładne wymiarowo bloczki pozwalają na murowanie przy użyciu cienkowarstwowej zaprawy klejowej. Ze względu na stosunkowo niewielką wytrzymałość samego materiału (3-4 MPa), zapewnienie stabilnego zamocowanie - zwłaszcza ciężkich przedmiotów - może wymagać użycia specjalnych kotew lub wstawienia dodatkowych wzmocnień.

Ze względu na dużą nasiąkliwość i długotrwałe wysychanie nie są polecane do zabudowy miejsc narażonych na częste zamoczenie.

Murowanie ściany z bloczków z betonu komórkowego marki Ytong. Fot. Xella Polska.

Bloczki gipsowe są alternatywnym, ale mniej popularnym materiałem do budowy ścianek działowych. Można z nich stawiać przegrody o grubości 6 cm, 8 cm lub 10 cm, a ciężar powierzchniowy przegrody wynosi ok. 70 kg/m² przy grubości 8 cm.

Produkowane są w dwóch odmianach: zwykłej przeznaczonej do pomieszczeń suchych i impregnowanej stosowanej w pomieszczeniach o podwyższonej okresowo wilgotności (łazienki, pralnie, kuchnie).

Ukształtowane po bokach pióra i wpusty umożliwiają ich precyzyjne połączenie i uzyskanie równej płaszczyzny ścianki. Przegrody stawiane z bloczków gipsowych nie wymagają tynkowania - wystarczy szpachlowanie uszkodzeń, przeszlifowanie i ewentualne naciągnięcie cienkiej warstwy gładzi.

Pod względem izolacyjności akustycznej mają podobne własności jak cięższe i otynkowane odmiany betonu komórkowego - ścianka o grubości 8 cm charakteryzuje się tłumieniem dźwięków na poziomie 38 dB.

Ścianki szkieletowe

Przegrody o konstrukcji szkieletowej są obecnie jednym z najczęściej wykorzystywanych systemów zabudowy wnętrz. Pozwalają na łatwe modyfikowanie parametrów przegrody (jej grubości, własności wytrzymałościowych i akustycznych) oraz zarysu zarówno po linii prostej, jak i krzywoliniowej.

Ścianki są lekkie - masa powierzchniowa przy jednowarstwowym opłytowaniu nie przekracza 30kg/m², a ich montaż nie wymaga prowadzenia uciążliwych prac na mokro.

Podstawowy asortyment elementów do ich montażu zawiera stalowe profile przypodłogowe, słupkowe oraz płyty gipsowo-kartonowe o szerokości 120 cm i wysokości 250-300 cm. Profile dostępne w trzech szerokościach 50 mm, 75 mm i 100 mm i umożliwiają dostosowanie do wymaganej izolacyjności akustycznej i sztywności konstrukcji.

Montaż ściany z płyt kartonowo-gipsowych. Fot. Siniat.

Alternatywnym poszyciem są płyty gipsowo-włóknowe o większej wytrzymałości. Przestrzeń między płytami wypełnia się wełną mineralną pełniącą rolę izolacji akustycznej. Zwiększenie tłumienia hałasu i wytrzymałości poszycia uzyskuje się, mocując płyty dwuwarstwowo.

Wewnątrz ścianki łatwo jest poprowadzić różne instalacje - nacięcia w profilach słupkowych pozwalają na przeciągnięcie rur czy przewodów. Podstawowe wykończenie powierzchni ściany szkieletowej ogranicza się do zaszpachlowania i przeszlifowania złączy.

Ściany wykonane z płyt gipsowo-włóknowych. Fot. Fermacell.

Prześwitujące ścianki z pustaków szklanych

Półprzezroczyste przegrody z pustaków szklanych, nazywanych popularnie - lecz błędnie - luksferami, umożliwiają budowę dekoracyjnej ścianki działowej. Pustaki te mają grubość 8 cm i typowe wymiary zewnętrzne 19x19 cm lub 24x24 cm, przy czym dostępne są również pustaki połówkowe i narożne, ułatwiające dostosowanie ścianki do wymiarów pomieszczenia.

Z reguły stawiane są jako część przegrody zbudowanej w połączeniu z innymi materiałami.

Charakteryzują się dobrą izolacją akustyczna (40-45 dB) i całkowitą wodoodpornością. Estetyczne ułożenie pustaków ułatwia wykorzystanie wkładek dystansowych utrzymujących stałą szerokość spoin.

Ścianka z pustaków szklanych marki Seves. Fot. Nomos.

Do łączenia wykorzystuje się specjalną zaprawę na bazie białego cementu i zbroi prętami stalowymi, a szczeliny wypełnia zaprawą do fug. Montaż można przeprowadzić również z użyciem systemowych elementów łączeniowych, dzięki czemu nie trzeba fugować spoin - zastępują je plastikowe listwy dystansowe.

Ścianki przesuwne i przestawne

To specjalna forma przegród wewnętrznych pozwalająca na wygodną zmianę aranżacji wnętrza zależnie od aktualnych potrzeb. Ze względów technicznych stanowią one z reguły jedynie część przegrody między pomieszczeniami, bo w stanie rozsuniętym muszą się gdzieś „schować”. Chociaż są również warianty segmentowe, które po złożeniu zajmują niewiele miejsca.

Przy zabudowie, np. pomieszczeń biurowych, handlowych czy wystawienniczych często wykorzystuje się przegrody w postaci ścianek przestawnych składających się z gotowych, pełnych modułów bądź oszklonych - wstawianych w metalową konstrukcję nośną.

Ich montaż wymaga jedynie zamocowania obramowania do przegród stałych (punktowe zamocowania kołkami rozporowymi) i wstawienia elementów wypełniających.

Autor: Cezary Jankowski
Zdjęcie otwierające: Seves/Nomos
Zdjęcia w tekście: Lafarge, Xella Polska, Siniat, Fermacell, Nomos
Film w tekście: Rigips Polska