2024-01-06 19:46:31 
Wymagania formalne i techniczne dla tynków cienkowarstwowych
Podstawową funkcją warstwy elewacyjnej na ociepleniu jest zapewnienie ochrony całego systemu przed wpływem warunków atmosferycznych oraz zapewnienie optymalnych parametrów fizykochemicznych koniecznych do umożliwienia jego długoletniej eksploatacji.
Dlatego warstwa wierzchnia musi zapewnić niską nasiąkliwość, wodoszczelność i mrozoodporność, przepuszczać parę wodną stosownie do oporu dyfuzyjnego przegrody oraz charakteryzować się odpowiednią odpornością na uderzenia i uszkodzenia mechaniczne.
W określonych warunkach użytkowania trzeba również zapewnić wymaganą odporność na korozję mikrobiologiczną i zabrudzenia oraz uwzględnić wpływ na ewentualne rozprzestrzenianie się ognia i palność systemu.
Natomiast ze względów estetycznych - co pośrednio również wpływa na trwałość elewacji - dobierana jest odpowiednia kolorystyka i faktura tynku ułatwiająca utrzymanie w czystości tych powierzchni.
Cienkowarstwowe tynki elewacyjne wykorzystywane w technologii ociepleniowej ETICS (znanej również pod nazwa BSO - Bezspoinowy System Ociepleniowy) powinny być zawsze dobierane stosownie do przyjętego systemu ocieplenia i stanowić jego integralny składnik oferowany przez producenta, na który wystawiono dokument aprobujący jego zastosowanie w budownictwie.
W stosunku do zewnętrznych, elewacyjnych warstw w tym systemie, nakładane tynki powinny spełniać szereg wymagań, z których najistotniejsze to:
- wodochłonność warstwy wierzchniej < 0,5 kg/m2
- wodoszczelność określona wg metodyki badań cieplno-wilgotnościowych brak spękań i wykruszeń
- przyczepność do ocieplenia: >0,08 MPa
- odporność na uderzenia (zależnie od kategorii): 3-10 J
- paroprzepuszczalność - współczynnik Sd: 1-2 m (zależnie od materiałów ociepleniowych)
- gwarantowana trwałość: >25 lat
Podłoża pod tynki cienkowarstwowe
Typowym podłożem pod tynk cienkowarstwowy w systemie ETICS jest mineralno-polimerowa zaprawa z wtopioną siatką zbrojącą o wyrównanej powierzchni.
Podłoże takie nie zawsze zapewnia odpowiednią przyczepność nakładanej bezpośrednio warstwy tynku i standardem jest gruntowanie takich powierzchni, przy czym preparat gruntujący musi być odpowiednio dobrany do rodzaju nakładanego tynku (wg. zaleceń jego producenta), co jest szczególnie istotne przy pokryciach krzemianowych, gdyż np. użycie gruntu na bazie akrylu pod tynk silikatowy nie zapewni dostatecznej jego przyczepności.
Preparat gruntujący zapewnia też wyrównanie chłonność podłoża i izolowanie wykwitów, a w przypadku produktów zawierających gruboziarniste wypełniacze, zwiększa przyczepność warstwy elewacyjnej i ułatwia zacieranie tynku – nie ślizga się on na podłożu.
Regułą jest także stosowanie podbarwienia gruntownika przy użyciu pigmentu w odcieniu tynku, stosowane zwłaszcza przy pokryciach z grubym ziarnem, co chroni przed powstawaniu nieestetycznych przecierek i przebić z warstwy zbrojonego podłoża.
Jak barwa i struktura tynku wpływa na trwałość elewacji?
Cienkowarstwowy tynk elewacyjny w ciągu roku podawany jest znacznym wahaniom temperatury, przy czy w skrajnie niekorzystnych warunkach ulegają one bardzo dynamicznym zmianom – w kilka minut cienka, izolowana termicznie od stabilnego temperaturowo podłoża warstwa tynku może wychłodzić się nawet o kilkadziesiąt stopni.
W efekcie w pokryciu elewacyjnym występują znaczne naprężenia termiczna skutkujące pękaniem tynku lub odspojeniem się od podłoża.
Powstawaniu takich zjawisk sprzyja barwa elewacji oraz jej struktura. Zależnie od koloru elewacji ich powierzchnia - zwłaszcza przy bezpośrednim nasłonecznieniu - będzie się nagrzewać w różnym stopniu stosownie do zdolności pochłaniania energii zależnie od współczynnika odbicia światła HBW. Jego wartość określa jasność barwy i wynosi 0 dla czerni oraz 100 dla bieli.
W praktyce przyjmuje się, że kolor elewacji nie powinien charakteryzować się współczynnikiem HBW mniejszym niż 20, a na powierzchniach skierowanych na południe lub zachód nawet powyżej 30.
Natomiast na trwałość barwy elewacji znaczący wpływ ma rodzaj użytych pigmentów. Z reguły pigmenty nieorganiczne są odporniejsze na promieniowania słoneczne (nie blakną), ale można przy ich użyciu uzyskać ograniczoną paletę barw.
Na trwałość tynku elewacyjnego wpływa również jego struktura - gładkie, cienkie powierzchnie są bardziej podatne na powstawanie mikropęknięć pod wpływem zmian temperatury, co prowadzi do wnikania wilgoci pod pokrycie i dalszej, przyspieszonej destrukcji tynku.
Od czego zależy dobór spoiwa tynku cienkowarstwowym?
Cienkowarstwowe tynki elewacyjne dostępne są w dwóch postaciach produktów - jako gotowe do użycia masy tynkarskiej lub w postaci sypkiej zaprawy do zarobienia woda. Masy tynkarskie tworzone są głównie na bazie spoiw polimerowych - np. żywic akrylowych, silikatowych czy kopolimerów oraz na spoiwie krzemianowym w postaci tynków silikatowych.
Natomiast produkty sypkie to zaprawy mineralne ze spoiwem cementowym, które wykorzystuje się do wykonania tynków wymagających malowania.
W praktyce o doborze rodzaju tynku , ze względu na rodzaj użytego spoiwa - oprócz względów finansowych - decyduje najczęściej wymagana paroprzepuszczalność pokrycia, dostępna paleta kolorów czy ich trwałość, choć na rzeczywiste własności tynku w znacznym stopniu wpływa odpowiednia jakość i optymalne zestawienie surowców, a wiele produktów oferowanych jest jako wyroby „hybrydowe” łączące własności różnych spoiw.
Pewien wpływ na dobór tynku elewacyjnego mogą też mieć wymagane warunki podczas jego aplikacji, co może np. utrudniać organizację tych robót, a podstawowe przeznaczenie popularnych tynków cienkowarstwowych przestawia poniższe zestawienie.
- Tynki mineralne na spoiwie cementowym preferowane ąa przy tworzeniu pokryć o wysokiej paroprzepuszclności - głównie na ociepleniu z wełny mineralnej. Nie są one fabrycznie barwione w masie, a optymalna powłoka ochronna tworzona przez malowanie, powinna być wykonana z farby na spoiwie silikonowym lub silikatowym.
- Tynk akrylowy to jedno z podstawowych elewacyjnych pokryć cienkowarstwowych charakteryzujący się bogatą paletą barw, względnie zadowalającą trwałością, ale o niskiej paroprzepuszczalności, nie jest więc zalecany do pokrycia na ociepleniu z wełny mineralnej.
- Tynk silikatowy to tynk mineralny na spoiwie szkła wodnego charakteryzujący się wysoką paroprzepuszczalnością i własnościami grzybobójczymi oraz trwale łączą się z podłożem. Ze względu na zasadowy odczyn uniemożliwiają jednak barwienie wieloma pigmentami organicznymi, co znacząco zuboża paletę dostępnych barw.
- Tynk silikonowy na spoiwie krzemoorganicznym o cechach zbliżonych zarówno do tynku silikatowego jak i akrylowego. Cechuje go dobra paroprzepuszczalność i własności hydrofobowe, dzięki temu ograniczone jest osiadania zabrudzeń na elewacji oraz zbliżonym do neutralnego wskaźnikiem pH, co pozwala na trwałe ich barwienie.
Praktyczne własności tych tynków zależą głównie od procentowej zawartości spoiwa silikonowego, co decyduje o przesunięcie ich cech w kierunku polimerów lub silikatów, a także dostępne są produkty typu si-si (silikonowo-silikatowe) łączące walory obu spoiw.
Autor: Redakcja BudownicwaB2B
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcie główne: Caparol Polska
Komentarze