2024-02-17 20:34:26 
Materiały lakiernicze i ochronne do nakładania na drewno można podzielić na trzy zasadnicze obszary zastosowań - do elementów drewnianych znajdujących się na zewnątrz pomieszczeń, umieszczone w ich wnętrzu oraz do pokrywania podłóg.
Utworzone powłoki - ze względu na różne warunki użytkowania - muszą więc spełniać nieco inne wymagania, gwarantujące długotrwałe utrzymanie estetycznego wyglądu i zabezpieczenie drewna przed zniszczeniem.
Produkty do ochrony i dekoracji drewna
Dostępne w sklepach materiały lakiernicze do drewna różnią się przeznaczeniem oraz rodzajem użytych do ich produkcji składników. Pod nazwami handlowymi, które wskazują też wstępnie na przeznaczenie produktu znajdziemy:
- lakiery, które tworzą przezroczystą, gładką bezbarwną lub zabarwioną powłokę ochronną i dekoracyjną. Można nimi malować surowe drewno jak i uprzednio lakierowane, głownie użytkowane wewnątrz budynków.
- lakierobejce, nazywane też lazurami, łączą funkcję ochronną lakieru z dekoracyjną barwną powłoką podkreślającą rysunek słojów drewna. Należy je nakładać na surowe lub zaimpregnowane drewno, a w przypadku powłok renowacyjnych po zmatowaniu podłoża. Przy ich zastosowaniu trzeba brać pod uwagę to, że uzyskana barwa powierzchni pokrytej lakierobejcą zależy od gatunku malowanego drewna i nie zawsze odpowiada wzornikom prezentowanym w sklepie. Warto więc wcześniej przeprowadzić próbę na fragmencie drewna przeznaczonego do takiego wykończenia powierzchni.
- impregnaty to produkty, które wnikają głęboko w drewno zabezpieczając je przed korozją biologiczną, a niekiedy jednocześnie nadają mu pożądaną barwę. Wymagają z reguły nałożenia zewnętrznej, ochronnej warstwy z lakieru lub lakierobejcy, jeśli drewno narażone będzie na oddziaływanie warunków atmosferycznych. Trzeba też pamiętać, że drewno pokryte impregnatem barwiącym nie powinno być szlifowane, gdyż spowoduje to rozmycie wyrazistości rysunku słojów.
- farby do drewna - tworzą nieprzezroczyste pokrycie o wybranym kolorze, ale mogą również podkreślać naturalną strukturę podłoża. W przypadku wymalowań zewnętrznych nakładane są na zaimpregnowane drewno, a utworzona powłoka powinna być możliwie cienka i o własnościach zapewniających dobrą paroprzepuszczalność.
Oprócz własności użytkowych materiały te mogą występować w wersjach wodorozcieńczalnych lub rozpuszczalnikowych, co wpływa nie tylko na warunki ich aplikacji, ale równie w znacznym stopniu decyduje o wytrzymałości i trwałości powłoki.
Trwałość powłok dekoracyjno-ochronnych
Decydujący wpływ na trwałość pokryć lakierniczych na elementach drewnianych mają warunki ich użytkowania - wewnątrz pomieszczeń oprócz uszkodzeń mechanicznych praktycznie są niezniszczalne, natomiast na zewnątrz - zależnie od warunków otoczenia - mogą wymagać renowacji już po kilku latach.
Szczególnie szkodliwe jest długotrwałe zawilgocenie oraz silne nasłonecznienie niszczące nawet strukturę samego drewna. Orientacyjnie można przyjąć, że trwałość techniczna powłok zewnętrznych gwarantująca ochronę samego drewna w przeciętnych warunkach może sięgać ok. 10 lat, natomiast ze względów dekoracyjnych renowacje należy często przeprowadzać przynajmniej co 5 lat.
Choć nałożenie nowych powłok ochronnych nie jest zbyt uciążliwe, to jednak najbardziej pracochłonne będzie odpowiednie przygotowanie podłoża. Nie można bowiem bezpośrednio nakładać nowej powłoki na stare pokrycie i z reguły konieczne będzie przynajmniej przeszlifowanie całej powierzchni, a niekiedy usunięcie pokrycia do surowego drewna.
W takich przypadkach wskazane jest równie zaimpregnowanie odsłoniętej struktury, co uaktywni ochronę przed szkodnikami i grzybami.
Impregnacja drewna konstrukcyjnego i użytkowego
Te głęboko penetrujące substancje zapewniają ochronę biologiczną drewna - przed pleśnią, sinizną, grzybami domowymi powodującymi głęboki rozkład drewna oraz owadami - technicznymi szkodnikami drewna.
W budownictwie indywidualnym wykorzystywane są głównie do zabezpieczenia elementów konstrukcji dachowej, a także obiektów tzw. malej architektury (np. altan, pergoli, płotów) i zależnie od wymagań dekoracyjnych wykorzystywane są preparaty wodorozcieńczalne lub rozpuszczalnikowe.
Techniczną ochronę drewna konstrukcyjnego najczęściej przeprowadza się w wyspecjalizowanych zakładach dysponujących aparatura do suszenia i impregnacji ciśnieniowej z użyciem preparatów wodnych.
Na mniejszą skalę impregnacje wykonuje się również metodą zanurzeniową lub poprzez natrysk, przy czym zabezpieczane drewno musi być dostatecznie suche, aby preparat został odpowiednio głęboko „zassany” w jego strukturę.
W przypadku elementów docinanych na placu budowy dobrym zwyczajem jest przeprowadzona impregnacja uzupełniająca w tych miejscach, przy użyciu choćby opryskiwacza ogrodniczego.
Utworzona powłoka po wyschnięciu jest niewymywalna, a dodatek barwnika pozwala na kontrolę równomierności aplikacji.
Natomiast elementy widoczne np. wystające krokwie w okapie dachu czy obiekty małej architektury, z reguły mają powierzchnie strugane, a do ich impregnacji wykorzystuje się preparaty rozpuszczalnikowe o określonym zabarwieniu.
Ich aplikację najczęściej przeprowadza się przy użyciu pędzla z twardym włosiem, co zapewnia intensywne wcieranie preparatu. Ponieważ impregnat nie tworzy powłoki, wymaga wiec dodatkowego zabezpieczenia powierzchni najczęściej przy użyciu lakierobejcy, lazury lub farby kryjącej.
Niemniej obecnie dostępne są już preparatu impregnujące, które oprócz własności biobójczych i możliwości głębokiego wnikania w strukturę drewna równocześnie tworzą powłokę ochronną zawierającą np. teflon bądź wosk oraz składniki podwyższające dodatkowo skuteczność ochrony drewna przed promieniami UV.
Powłoki dekoracyjne na zewnątrz domu
Zaimpregnowane elementy drewniane przewidziane do użytkowania na zewnątrz ostatecznie pokrywane są powłokami przezroczystymi o drewnopodobnym zabarwieniu lub farbami kryjącymi.
Natomiast nie jest zalecane użycie powłok ze zwykłego lakieru, który z reguły tworzy dość grubą i paroszczelną warstwę, co sprzyja pękaniu i łuszczeniu się pokrycia pod wpływem zmian temperatury i wilgotności.
Również nie powinny być przy takim zastosowaniu używane farby zwłaszcza olejne, zamiast specjalnych farb przystosowanych do aplikacji na zewnętrznych powierzchniach drewnianych.
Niemniej najczęściej dopiero w praktyce można ocenić trafność wyboru określonego produktu lakierniczego w konkretnym zastosowaniu, gdyż na efekt wymalowania ma wpływ wiele często trudnych do przewidzenia czynników.
W przypadku nakładania barwnych powłok renowacyjnych trzeba tez brać pod uwagę ich trwałość w warunkach silnego nasłonecznienia.
Przykładowo odnowienie białych ram okiennych ciemnobrązową powłoką może przyspieszyć niszczenie nowego pokrycia, a także spowodować wyjałowienie struktury samego drewna.
Lakiery do podłóg
Wybór lakieru do podłogi powinien uwzględniać intensywność jej użytkowania - np. w sypialni można nałożyć lakier o niższej odporności na ścieranie, a na schodach stosuje się powłoki o wysokiej wytrzymałości.
Obecnie najczęściej stosowane są lakiery poliuretanowe jedno- i dwuskładnikowe pozwalające na użytkowanie podłogi w krótkim czasie po pomalowaniu.
Bogata oferta producentów lakierów do podłóg obejmuje materiały, które charakteryzują się m.in. zróżnicowaną odpornością na ścieranie, rodzajem rozcieńczalnika (wodne lub rozpuszczalnikowe), połyskiem czy technologią nakładania.
Przed lakierowaniem z reguły nakładany jest podkład, który zapobiega ciemnieniu drewna jak i tworzy dobre podłoże pod wierzchnie warstwy pokrycia.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcie główne: PPG Deco Poland, marka Drewnochron
Podpis pod fot. ciemna barwa farby na nasłonecznionej powierzchni znacząco skraca trwałość powłoki.
Zdaniem Czytelnika
22 Mar 2024, 08:10
Komentarz dodany przez Bolo: Tanie produkty zaprezentowane w tym opracowaniu nie dają żadnych gwarancji na porządne zabezpieczenia drewna . Trzeba sięgnąć do marek znanych z wysokiej jakości , trochę droższych , ale w konsekwencji wartych zastosowania .