Rodzaje oświetlenia poddasza - plusy i minusy

Dalej podajemy zalety i wady poszczególnych rodzajów okien.
Okna fasadowe w szczytowych ścianach budynku:

• + są tanie i powszechnie dostępne,
• + łatwo je zamontować,
• + ograniczają groźbę przecieków,
• + zapewniają dobry widok na otoczenie domu,
• + można nad nimi zawieszać firanki, zasłony czy zwykłe rolety,
• + parapet umieszczony pod nimi na standardowej wysokości 85–90 cm nad podłogą umożliwia ustawienie pod oknem np. biurka lub stołu,
• + są łatwe do mycia,
• - nie doświetlają obszaru w głębi pomieszczenia.

Lukarny:

• + urozmaicają architekturę budynku,
  

  Budowa lukarny oznacza ingerencją w konstrukcje dachu, jest dużo bardziej pracochłonna i o 50% droższa niż montaż okna połaciowego o tej samej powierzchni przeszklenia. Ale w połączeniu z oknami balkonowymi zamontowanymi w ścianie szczytowej lukarny mogą zapewnić wystarczające doświetlenie całego poddasza (fot. Archiwum BD)

• - jest to najdroższy i najbardziej skomplikowany sposób doświetlenia poddasza,
• - wymagają znacznej przeróbki więźby dachowej,
• - nie są zbyt skuteczne jako źródła światła,
• - oświetlają tylko obszar w zasięgu swego rzutu, jeśli mają zapewnić lepsze oświetlenie, muszą być poszerzane, co wprawdzie zwiększa funkcjonalność pomieszczenia (zwiększa obszar, w którym można swobodnie stanąć pod skosem), ale wymagają wtedy zwiększenia zakresu przeróbek konstrukcji.

Okna połaciowe:

• + są zdecydowanie mniej kłopotliwe w montażu niż lukarny,
  

  Podobnie jak tradycyjne okna w ścianach, również okna dachowe są mostkami termicznymi w przegrodzie zewnętrznej, jaką jest połać dachowa. Aby zimne powietrze z zewnątrz przez nie nie przewiewało, muszą być starannie ocieplone wełną mineralną (fot. Rockwool)

• + dobrze oświetlają pomieszczenia, gdy kąt nachylenia połaci dachu jest duży (powyżej 50º) lub są umieszczone bardzo wysoko, np. pod kalenicą,
• - pojedyncze okno szerokości 80 cm nie zapewnia wystarczającego doświetlenia, a więc w większych pomieszczeniach trzeba montować zestawy po 2 lub 3 okna.

Najskuteczniej oświetla się poddasza oknami połaciowymi, instalowanymi w różnych miejscach i na różnej wysokości - tak, by umożliwić także wietrzenie i zapewnić kontakt wzrokowy z otoczeniem. Dostęp do okien powinien być łatwy, a otwarte nie może utrudniać poruszania się po pomieszczeniu.

Najlepiej jeśli okno połaciowe znajduje się na tej samej wysokości co okno tradycyjne, czyli 1-1,2 m od podłogi: zapewnia to dobre doświetlenie i umożliwia zamontowanie pod oknem standardowego grzejnika. Oczywiście, jeśli nie uda się spełnić tego warunku, okna można umieścić wyżej, choć wtedy trzeba je będzie otwierać i zamykać (jeśli będą to jedyne okna w pomieszczeniu)specjalnymi drążkami sterowanymi ręcznie lub elektrycznie.

Jeśli okna połaciowe umieszczone są wysoko, np. pod kalenicą, aby je otwierać, trzeba wyposażyć je w specjalne drążki (fot. Velux)

Ponadto nadmiar światła wpadającego przez dach nawet zimą może być uciążliwy, a latem mógłby stać się prawdziwym utrapieniem.

Nawet w pojedynczych oknach połaciowych do ochrony przed słońcem mogą się przydać takie akcesoria jak przeznaczone do wewnątrz rolety (standardowe, całkowicie zaciemniające, plisowane) lub żaluzje albo markizy i rolety przeznaczone do zamontowania na zewnątrz.

Kilka uwag o montażu okien połaciowych
Najłatwiej zamontować okno, którego ościeżnica mieści się między krokwiami lub jest szersza nie więcej niż o 4 cm od ich rozstawu.

Montaż szerokich okien wymaga zmian w konstrukcji dachu. Nad i pod otworem pod takie okno, w poprzek przeciętych krokwi, montuje się tzw. wymiany, czyli belki, które przenoszą obciążenia z krokwi przeciętych na nienaruszone.

Z miejsca, w którym ma być zamontowane okno połaciowe, należy usunąć pokrycie dachowe oraz wszystkie warstwy izolacji. Należy pamiętać, aby nie wycinać izolacji równo z brzegami otworu, lecz przeciąć na krzyż i wywinąć na zewnątrz.

Montaż okna rozpoczyna się od ościeżnicy, wokół której układa się kołnierz uszczelniający dostosowany do pokrycia dachowego (płaskiego lub profilowanego).

Świetliki dachowe:

• + znakomicie nadają się do oświetlenia niewielkich pomieszczeń, takich jak łazienki, garderoby czy korytarze, w których otwieranie okien nie jest konieczne,
• + nowoczesne świetliki o średnicy zaledwie 25–35 cm z powodzeniem zastępują okna połaciowe,
• + dzięki elastycznemu kanałowi wykonanemu z materiału, który odbija światło, można je instalować w stropodachach o grubości dochodzącej do 2 m,
• - są dość drogie.

opr.: Joanna Dąbrowska
zdjęcie wprowadzające: Archiwum