Problemy z kanalizacją na etapie jej budowy i użytkowania

Na co zwrócić uwagę przy budowie kanalizacji?

Funkcjonowanie wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej oparte jest z reguły na grawitacyjnym spływie ścieków od poszczególnych przyborów tzw. podejściami rurowymi podłączonymi do pionu odprowadzającego je do sieci zewnętrznej. Prawidłowe działanie takiej instalacji zależy m.in. od dobrania odpowiedniego przekroju rur, zapewnienia dostatecznego ich nachylenia w kierunku odpływu, a także jej napowietrzenia niezbędnego do umożliwienia prawidłowego spływu.

Przyjmuje się, że stopień wypełnienia rury ściekami nie powinien przekraczać 50% przekroju, co zabezpiecza m.in. przed wysysaniem wody z syfonów instalowanych przy poszczególnych przyborach, a ich nachylenie nie powinno być mniejsze niż 2 %.

Zależnie od rozległości i intensywności użytkowania przyjmowane są różne warianty sposobu napowietrzania, ale w przeciętnych warunkach najczęściej montowany jest układ z napowietrzaniem głównym pionu, ewentualnie uzupełniony przez dodatkowy dopływ powietrza zakładany na podejściach.

W tym rozwiązaniu pion, którym spływają ścieki wyprowadza się ponad dach budynku, choć niekiedy dopuszczalne jest zamknięcie go zaworem napowietrzającym, jeśli przynajmniej jeden z nich w budynku ma wylot ponad dachem.

Przy tym wariancie szczególnie istotny będzie dobór odpowiedniego przekroju rur dopasowanego do przewidywanych przepływów.

Cicha instalacja

W budynkach wielorodzinnych, hotelach szczególną uwagę należy zwrócić na ograniczenie dźwięków pochodzących z instalacji kanalizacyjnej. Hałas wywołany korzystaniem z urządzeń sanitarnych i funkcjonowaniem instalacji kanalizacyjnej może mieć charakter miejscowy jak i przenosić się do innych pomieszczeń przylegających do tej instalacji.

Odgłos uruchomienia spłuczki czy bębnienie brodzika podczas kąpieli wymaga wytłumienia poprzez dobrą izolację akustyczną łazienki, a z samej kanalizacji słychać trzy rodzaje dźwięków, które powstają przy przepływie ścieków. Są to: odgłos opadania - w pionowym odcinku rurociągu, odgłos odbicia - w przejściu z poziomu do pionu (kolanko, trójnik); odgłos przepływu - w poziomym odcinku rurociągu.

Niektóre elementy instalacji mogą też dodatkowo zwiększać poziom hałasu np. odsadzka na pionie kanalizacyjnym powoduje połączenie efektu odgłosu opadania z odgłosem odbicia, a twarde, cienkie pokrycia szacht instalacyjnych przyczynia się do wywoływania dodatkowych drgań zwielokrotniających hałas.

Znaczące obniżenie poziomu hałasu spowodowanego spływem ścieków zapewnia zmontowanie instalacji z rury kanalizacyjnych o podwyższonym tłumieniu akustycznym.

Niskoszumowy system kanalizacji wewnętrznej Master 3, fot. Pipelife

Systemy kanalizacji niskoszumowej wykonywane są z odpowiednio modyfikowanych tworzyw sztucznych - polietylenu, polichlorku winylu łączonego z ABS oraz polipropylenu o specjalnej, wzmocnionej strukturze.

Ważnym elementem w tłumieniu drgań instalacji są mufy nasadowe, będące elementem łączącym rury bezkielichowe montowane na pionach kanalizacyjnych. Ten sposób połączenia skutecznie zapobiega przenoszeniu drgań z rury na rurę, co dodatkowo podnosi izolacyjność akustyczną całego układu kanalizacyjnego.

Ochrona budynku przed zalaniem

Zabezpieczenie budynku przed możliwością zalania ściekami dotyczy nie tylko pomieszczeń znajdujących się poniżej poziomu terenu, ale niekiedy również położonych wyżej. Zagrożenie zalaniem może bowiem pochodzić od cofających się ścieków spowodowane np. przepełnieniem szamba czy ulewnymi opadami przy podłączeniu do kanalizacji ogólnospławnej, jak też wyniku zapchania odprowadzenia z budynku i dopływie nieczystości z wyższych pięter.

Zawór przeciwzalewowy Staufix Control, fot. Kessel

W domach jednorodzinnych problem ten łatwo można rozwiązać montując zawór zwrotny na wyprowadzeniu odpływu z podziemnej części budynku.

Stan zadziałania takiego zaworu powinien być sygnalizowany, gdyż przyczyna jego uruchomienia może powodować ograniczenie odprowadzenia nieczystości z wyżej położonych urządzeń np. w sytuacji zapchania połączenia z siecią kanalizacyjną czy awarii pompy przetłaczającej ścieki na wyższy poziom.

W skrajnych sytuacjach może to bowiem, doprowadzić do np. wypływu fekalii z sedesu, gdy nadal będą używane inne przybory sanitarne, nawet na tej samej kondygnacji.

Problemy z kanalizacją

Jednym z najczęściej występujących problemów z instalacja kanalizacyjna jest utrzymujący się nieprzyjemny zapach świadczący o rozszczelnieniu układu, przy czym „otwarcie” może nastąpić w efekcie opróżnienia tzw. zamknięcia wodnego w syfonie lub rzadziej - w wyniku pęknięcia rury, uszkodzenia uszczelnienia.

Wykrycie przyczyny spowodowanej opróżnianiem syfonu nie sprawia problemów - po jego zalaniu i wywołaniu przepływu od innych podłączonych przyborów sanitarnych, przy wadliwie funkcjonującej kanalizacji słyszalne będzie bulgotanie w tym syfonie, a poziom wody wyraźnie się obniży.

Problem z reguły rozwiązuje wstawienie zaworu napowietrzającego, choć niekiedy instalacja może wymagać poważniejszej przeróbki. Znacznie trudniejsza do zlokalizowania będzie nieszczelność na instalacji, gdyż nie musi być sygnalizowana widocznymi przeciekami, gdy wystąpi w „powietrznej strefie” orurowania.

Dodatkowym utrudnieniem jest również ograniczony dostęp do części rur, które przebiegają np. za obudowaną wanną. Sprawdzenie szczelności podejrzanego odcinaka wymaga wypełnienia rur wodą, co wymusza czasowe zamknięcie odpływu, niekiedy połączone z koniecznością rozebrania fragmentu instalacji.

Do zablokowania odpływu wykorzystuje się balon wprowadzony np. przez otwór rewizyjny i następnie wypełniany powietrzem. Inny sposób wykrycia nieszczelności to nadmuchowe zadymienie wewnątrz instalacji.

Gdy kanalizacja się zapcha

Zablokowanie odpływu z przyborów sanitarnych może być spowodowane nagromadzeniem się zanieczyszczeń w syfonie i wtedy udrożnienie nie sprawia problemów, ale może dojść również do zatkania rur, co wymaga już użycia specjalistycznych narzędzi.

Zasada działania spirali kanalizacyjnej elektrycznej, fot. Boels Rental z portalu budujemydom.pl

Tradycyjna sprężyna z korbą nie jest zbyt wygodna w użyciu i usunięcie zapchania łatwiej zrobić wykorzystując spiralę umieszczoną w obudowie i obracaną ręcznie bądź elektrycznie.

W przypadku konieczności udrażniania pionów czy odprowadzeń do przykanalika wykorzystywane są urządzenia z napędem silnikowym i z grubą sprężyną wyposażoną w wymienne końcówki dobierane w zależności od rodzaju materiału blokującego.

Zestaw do usuwania zatorów w rurach, odpływach, rurach spustowych i toaletach, w połączeniu z urządzeniem wysokociśnieniowym K 4 Premium Dom & Samochód  fot. Kärcher

Zamienną formą usuwania zapchań jak i czyszczenia wnętrza rur kanalizacyjnych jest wykorzystanie wysokociśnieniowych pomp wodnych z elastycznym wężem i głowicą natryskową.

Niekiedy konieczne będzie ustalenie miejsca i rodzaju zapchania, co pozwoli na dobranie odpowiedniego narzędzia do udrożnienia instalacji. Możliwość wglądu do wnętrza rury zapewniają specjalne kamery inspekcyjne wprowadzane ręcznie lub jako samobieżne.

Własne oświetlenie jak i sterowany obiektyw pozwalają na obserwację pełnego przekroju rury. Wyposażenie w lokalizator pozwala na ustalenie z zewnątrz miejsca uszkodzenia obserwowanego przez kamerę, gdy np. trzeba wyciąć fragment instalacji.

Autor: Cezary Jankowski

Opracowanie: Aleksander Rembisz

Zdjęcie otwierające: Pipelife

Zdjęcia w tekście: Pipelife, Kessel, Boels Rental (artykuł na portalu budujemydom.pl), Kärcher