Wentylacja mechaniczna wywiewna
Budynki obecnie budowane są szczelne, dobrze ocieplone i by zapewnić w nich ciągły dopływ świeżego powietrza, niezbędne jest wspomaganie naturalnych procesów, czyli wentylacja mechaniczna.
Polega na ulepszeniu usuwania zużytego powietrza i choć napływa ono tutaj tak samo jak w systemie wentylacji grawitacyjnej, czyli przez nawiewniki okienne lub ścienne, to wywiew jest już wspomagany mechanicznie. Jeden centralny wentylator, do którego podłączone są wszystkie zainstalowane w domu kanały wywiewne, zasysa powietrze z pomieszczeń i usuwa je na zewnątrz. W ten sposób wyeliminowana zostaje podstawowa wada wentylacji grawitacyjnej - zmienny (bo zależny od pogody) ciąg w kanałach wentylacyjnych.
Wentylacja mechaniczna wywiewna umożliwia regulację intensywności wymiany powietrza - przez odpowiednie ustawienie wentylatora lub przymykanie albo otwieranie kratek wywiewnych. Zaletą wentylacji mechanicznej jest nie tylko skuteczny wywiew, ale także i to, że nie trzeba budować kominów wentylacyjnych.
Zastępuje się je lekkimi rurami elastycznymi wykonywanymi z aluminium (patrz zdjęcie obok), które najczęściej rozprowadza się na poddaszu. Tam także montuje się centralny wentylator wywiewny, który zasysa powietrze z kanałów i kieruje je do komina wentylacyjnego zwanego wyrzutnią. Taki komin nie musi być murowany, może to być przykryta daszkiem rura - ze stali lub PVC.
Ze względu na to, że praca wentylatora może doprowadzić do odwrócenia ciągu w kanałach spalinowych i groźnego w skutkach cofania się spalin do pomieszczenia, wentylacji mechanicznej wywiewnej nie wolno stosować w budynkach, w których znajduje się kominek, kocioł z otwartą komorą spalania lub gazowy podgrzewacz wody.
Wentylacja wywiewna jest stosunkowo tanim rozwiązaniem, zapewniającym dużo większą skuteczność wentylacji niż wentylacja grawitacyjna. Niestety wysoka skuteczność pracy systemu powoduje również ucieczkę sporej ilości ciepłego powietrza na zewnątrz, dlatego rozwiązanie takie nie powinno być brane pod uwagę, jeśli zależy nam na energooszczędnym systemie.
Wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z rekuperatorem
Jest to zdecydowanie najlepszy i najskuteczniejszy rodzaj wentylacji. Zarówno napływ świeżego, jak i usuwanie na zewnątrz zużytego powietrza odbywają się tu w sposób wymuszony i kontrolowany. Daje to możliwość dostosowania intensywności tej wymiany do rzeczywistych potrzeb. Bardzo ważną zaletą wentylacji nawiewno-wywiewnej jest także możliwość odzyskiwania ciepła z usuwanego powietrza wentylacyjnego. Wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna składa się z czerpni i wyrzutni powietrza, kanałów wentylacyjnych oraz centrali.
Na wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną z rekuperatorem składają się: czerpnia i wyrzutnia powietrza.
W systemie wentylacji nawiewno-wywiewnej powietrze jest pobierane z zewnątrz przez tzw. czerpnię, a usuwane przez wyrzutnię. Czerpnię umieszcza się w ścianie domu, podbitce dachowej lub w ogrodzie (zazwyczaj łączy się ją wtedy z wymiennikiem gruntowym, który przepływające zimą powietrze ogrzewa, a latem chłodzi.
Wyrzutnie powietrza natomiast najczęściej umieszcza się na dachu w formie gotowego komina lub w ścianie szczytowej budynku. Czerpnia na ścianie powinna być usytuowana po północnej stronie domu, z dala od kominów, wyrzutni zużytego powietrza, wywiewki kanalizacyjnej i nie od strony ruchliwej ulicy. Miejsce na czerpnię w ogrodzie powinno być osłonięte od zanieczyszczeń i zacienione.
Kanały wentylacyjne
Służą do dostarczania do pomieszczeń świeżego powietrza i usuwania z nich powietrza zużytego. Wykonane są z elastycznych przewodów aluminiowych owiniętych jak na zdjęciu obok (lub nie) izolacją z wełny mineralnej lub z dużo trwalszych przewodów sztywnych typu spiro (kanały przechodzące przez nieogrzewane pomieszczenia muszą być ocieplone, by powietrze przez nie przechodzące nie wychładzało się, a na ich powierzchniach nie skraplała się woda).
Na końcach kanałów wentylacyjnych (zarówno na ścianie, jak i w stropie) montuje się nawiewniki i wywiewniki. Najlepiej nadają się do tego anemostaty, które umożliwiają regulację wielkości strumienia napływającego powietrza.
Funkcje rekuperatora
Najważniejszym elementem systemu wentylacji nawiewno-wywiewnej jest centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepła, potocznie zwana rekuperatorem. Najpopularniejszymi w Polsce są rekuperatory z wymiennikiem krzyżowym, którego poglądowe zdjęcie zamieszczone jest poniżej. Składa się on z wymiennika ciepła oraz dwóch wentylatorów - nawiewnego i wywiewnego.
Świeże, zimne powietrze zasysane z zewnątrz przechodzi przez wymiennik ciepła, ogrzewając się od takiej samej ilości zużytego powietrza usuwanego z wnętrza budynku na zewnątrz, również przepływającego przez ten wymiennik. Kiedy na dworze jest chłodniej niż w domu, ciepłe powietrze usuwane z pomieszczeń ogrzewa chłodniejsze - napływające z zewnątrz. W ten sposób można odzyskać nawet do 80% ciepła traconego w innych systemach wentylacyjnych.
Wybierając rekuperator, należy sprawdzić:
- ceny;
- dostępność serwisu;
- koszty eksploatacyjne (zużycie energii plus koszt wymiennych filtrów);
- jakość wykonania urządzenia, wydajność rekuperatora oraz jego odzysk ciepła;
- spręż generowany przez wentylatory (siłę z jaką rekuperator wpycha powietrze w przewody wentylacyjne oraz zasysa powietrze z zewnątrz, im wielkość ta jest większa, tym silniejsza jest centrala);
- poziom hałasu jego pracy (jeśli rekuperator będzie pracował zbyt głośno, nie będziemy mogli spać, rekuperatory z wymiennikiem obrotowym są o wiele głośniejsze od rekuperatorów z wymiennikiem krzyżowym);
- sprawność odzysku ciepła wymiennika (zdarza się, że parametr ten jest zawyżany przez producentów lub podawany wyłącznie dla określonych parametrów uzyskiwanych tylko w warunkach laboratoryjnych, w rzeczywistości zaś parametr ten jest znacznie niższy).
Dostawcę rekuperatora warto zapytać o certyfikat wydany przez niezależne laboratorium, potwierdzający rzeczywiste parametry pracy urządzenia.
Autor: Joanna Dąbrowska
Opracowanie: Klaudia Tomaszewska
Zdjęcia: Aereco, Eureka, rekuperatory.pl
Komentarze