Akcesoria dachowe

Ważne są aprobaty lub certyfikaty budowlane świadczące o tym, że wyrób jest zgodny z obowiązującymi normami.

Każde pokrycie dachowe trzeba wykończyć. I to tak, żeby uszczelnić wszelkie połączenia i zapewnić tej konstrukcji jak najbardziej estetyczny wygląd. Warto też pomyśleć o elementach umożliwiających bezpieczne poruszanie się po nim. Takie wykończenie dachu wydaje się nieco skomplikowane, ale nic bardziej mylnego - producenci pokryć i elementów dachowych oferują wszystkie niezbędne oraz uzupełniające akcesoria.

Najwięcej jest akcesoriów ceramicznych i cementowych, gdyż ze względu na specyfikę pokryć dachowych z tych materiałów, najtrudniej zastosować tu jakieś zastępcze rozwiązania. Dla każdego dachu można wyliczyć standardowe elementy do wykończenia i szczególnego zabezpieczenia - bez względu na rodzaj zastosowanego pokrycia. Oczywiście, na szczegółowy zakres tego przedsięwzięcia będzie rzutował materiał pokrycia, kształt dachu oraz oczekiwany efekt końcowy tego fragmentu domu.

Wszystkie akcesoria dachowe można zaszeregować do kilku grup:

• uszczelniające,
• wentylujące,
• wykańczające,
• zapewniające bezpieczeństwo,
• ozdobne.

Uszczelnianie dachu

To grupa najbardziej popularnych obróbek. Potrzebne są do wykańczania krawędzi szczytowych połaci oraz uszczelniania przejścia komina przez dach lub okien połaciowych i wyłazów dachowych. Będą do tego potrzebne taśmy i listwy do obróbek wokół kominów oraz okien dachowych, wiatrownice, opierzenia wiatrownic oraz elementy chroniące ściany i okapy przed ewentualnymi zaciekami wody opadowej. Taśmy i wywietrzniki kalenicowe chronią grzbiet kalenicy przed wilgocią.

Do uszczelniania miejsc przejścia komina przez połać oraz do odpowiedniego wykończenia lukarn i okien połaciowych również stosuje się taśmy oraz odpowiednio profilowane obróbki. Kalenice można wykonać z gotowych elementów, wtedy możemy być pewni szczelności tego najwyższego punktu dachu. Natomiast opierzeniami dla wiatrownic uszczelnić można wykończone wcześniej krawędzie dachu.

Do zabezpieczania i uszczelniania koszy, czyli zagłębień na styku dwóch połaci dachowych, w których może zbierać się woda lub zalegać śnieg używa się rynien koszowych oraz pasów blachy.

Wentylacja dachu

Ocieplone poddasze użytkowe ma swoje wymagania. Tak jak musi być nad nim odpowiednio wentylowany dach, tak i samo pokrycie również wymaga wietrzenia, żeby nie zbierała się pod nim zabójcza wilgoć. W tym celu stosuje się taśmy do wentylacji kalenic i okapu, uszczelniające elementy wentylacji kalenic, elementy wentylacji okapu, dachówki wentylacyjne i wywietrzniki kalenicowe. Prawidłowo wykonany grzebień okapu powinien mieć kratkę wentylacyjną, która zapewni pod pokryciem wymagany dopływ powietrza i jednocześnie zabezpieczy ten otwór przed wizytami ptaków oraz gryzoni czy zagnieżdżaniem się owadów.

Taśmy uszczelniająco-wentylacyjne są metalowe, zaś profilowane wywietrzniki wyłącznie z tworzyw sztucznych (polipropylen lub PVC).

Elementy wykończenia dachu

Kalenice i naroża można wykończyć gąsiorami. Gąsiory mogą być początkowe, podstawowe, łączące i muszą mieć zakończenia (najczęściej denka z PVC). Do tej grupy powinniśmy zaliczyć również wszelkie produkty, które sprawią, że wykończenie dachu nazwiemy ozdobnym. Będą to wszelkiego rodzaju iglice, kopuły, artystyczne ornamenty, elementy wykończenia lukarn i okien mansardowych.

Nie wystarczy położyć na dachu pokrycie. Trzeba go jeszcze wykończyć. I to tak, żeby uszczelnić wszelkie połączenia i zapewnić tej konstrukcji jak najbardziej estetyczny wygląd. Warto też pomyśleć o elementach umożliwiających bezpieczne poruszanie się po nim.

Taką ozdobną blacharkę najczęściej wykonuje się z blachy miedzianej (nie wymaga konserwacji!) lub tytancynku - najmniej trwała będzie ze stali ocynkowanej.
Gąsiory dobierzemy z ceramiki, cementu, metalu lub profilowane z PVC. Do pokryć bitumicznych dobiera się elementy metalowe lub z tworzyw sztucznych.

Dach a bezpieczeństwo

W kontekście dachu, bezpieczeństwo trzeba rozpatrywać w potrójnym znaczeniu: bezpiecznego poruszania się po dachu, bezpieczeństwa dla pokrycia dachowego i bezpiecznego przebywania pod dachem, szczególnie, gdy leje deszcz lub jest odwilż, a na połaciach zalega jeszcze śnieg.

Dach wcale nie musi być bardzo stromy, żeby mieć kłopoty z poruszaniem się po nim (i wcale nie chodzi tu o ekstremalne doświadczenia osób tej zimy odśnieżających dachy). Dach przecież wymaga okresowych kontroli, które wykażą czy potrzebuje on konserwacji, czy też może wszystko jest w porządku, co nie zawsze da się stwierdzić na podstawie dokonywanej z daleka lustracji.

Akcesoria dachowe, które służą do chodzenia po dachu służą stopnie oraz ławy kominiarskie, do takich „uchwytów bezpieczeństwa” zaliczamy również klamry i haki, w które mogą być wyposażone np. dachówki czy gąsiory. Są to naprawdę przemyślane "gadżety", w które powinno się wyposażyć dach, aby czuć się na nim bezpiecznie.

Z kolei poprawnie zaprojektowany i wykonany system uchwytów oraz stopni umożliwi poruszanie się po dachu wykonanym z lekkich, podatnych na uszkodzenia mechaniczne pokryć dachowych, do których należą m.in. blachy i blachodachówki.

Pokrycie będzie również bezpieczniejsze i trwalsze, jeżeli do montażu zastosujemy odpowiednie gwoździe oraz wkręty samo nawiercające ze szczelnymi podkładkami. Inne elementy przewidziano dla zapewnienia bezpieczeństwa przed osuwającym się z dachu śniegiem. I nie powinno się o nich zapomnieć, gdy dach pokryty jest gładką blachą, blachodachówką bez posypki (która przeciwdziała osuwaniu się śniegu), a także powlekanymi (glazurowanymi) dachówkami ceramicznymi lub cementowymi. Przed spadającym śniegiem ochronią nas belki przeciwśnieżne, może go też zatrzymać ława kominiarska.

Poprawny system odwodnienia dachu zabezpieczy przed laniem się strug deszczu na głowę, elewację domu i nie rozmoczy się teren wokół niego.

Elementy systemowe dachu

Niektórzy producenci dachówek ceramicznych i cementowych w ramach swoich rozwiązań systemowych oferują specjalnie "wyposażone" dachówki lub współgrające z nimi elementy pokrycia dachowego. Do dachówek ceramicznych można dobrać np. świetliki o kształtach poszczególnych dachówek, dachówki boczne, wentylacyjne z sitem, płytki okładzinowe do układania na pionowych powierzchniach graniczących z dachem.

Dach pokryty dachówkami cementowymi można uzupełnić o dachówki krawędziowe, wywietrznikowe, kalenicowe, połówkowe lub podwójne. Gąsiory mogą być (poza podstawowym) początkowe - do kalenicy prostej, trójnikowe i czwórniki - do dachu kopertowego, końcowe i ozdobne. Dla różnych pokryć dachowych trzeba zastosować odpowiednie akcesoria i detale uzupełniające. Takie, jak to w firmach nazywają, systemowe podejście sprawi, że dach wykończony zostanie w tej samej kolorystyce i stylistyce co pokrycie.

Poza tym, elementy takiego systemu montuje się szybciej, a to, że z założenia tworzą "całość" czyni dach trwalszym. Niektórzy mogą słusznie oponować, że zastosowanie akcesoriów systemowych jest droższe, niż użycie - w niektórych przypadkach - alternatywnych detali.

I jest to prawda. Dobry dekarz poradzi sobie i na miejscu wykona zabezpieczenia koszy, uszczelnienie przejścia komina przez połać czy ochronny pas podrynnowy. Niektóre metalowe elementy profilowane da się zastąpić tańszymi z tworzywa sztucznego. Można też do uszczelnienia połączeń posłużyć się silikonem i samoprzylepnymi taśmami uszczelniającymi. Jednak nawet najlepiej wykonane tą metodą orynnowanie nie będzie tak trwałe i eleganckie, jak oryginalny system.

opr.: Karol Gawron
zdjęcie wprowadzające: Aneta Sadlik