Grunty nawodnione - czym to grozi?
Do poprawnego zaprojektowania izolacji fundamentów potrzebna jest dobra znajomość warunków gruntowo-wodnych. Ich zbadanie polega przede wszystkim na ustaleniu, na jakim poziomie występuje zwierciadło wody gruntowej i jakie są jego wahania w różnych porach roku. Jako bezpieczną głębokość jej występowania przyjmuje się najwyższy poziom poniżej posadowienia budynku, choć dotyczy to głównie domów podpiwniczonych.
Przy budowie budynku bez piwnic problem z wysokim poziomem wód gruntowych pojawi się w zasadzie przy prowadzeniu prac fundamentowych, co będzie wymagać utworzenia czasowego odwodnienia wykopu. Natomiast decydując się na budowę na takim gruncie domu z podpiwniczeniem należy liczyć się z koniecznością wykonania ciężkich izolacji przeciwwodnych oraz drenażu opaskowego, co znacząco zwiększy koszty budowy i nie gwarantuje 100-procentowego zabezpieczenia przed ewentualnymi przeciekami w przypadku uszkodzenia hydroizolacji czy zmiany warunków wodnych.
Fundamentowanie na gruntach podmokłych
Zależnie od warunków wodno-gruntowych prace fundamentowe mogą wymagać „wstrzelenia się” w okres samoistnego obniżenia poziomu wody gruntowej suchej porze roku lub sztucznego odwodniania poprzez odpompowanie, a w skrajnie niekorzystnych okolicznościach zmianę sposoby posadowienia na np. płytowo-powierzchniowy lub palowy.
Odwodnienie na czas prowadzenia fundamentowania przeprowadza się przy użyciu igłofiltrów połączonych z kolektorem ssącym i pompą. Oczywiście pompowaną wodę trzeba gdzieś odprowadzić poza obszar prowadzonych robót ziemnych, co na małych działkach może być kłopotliwe ze względów techniczno-formalnych. Niekiedy przy niewielkiej nasiąkliwości gruntu, czasowe jego osuszenie można uzyskać wykonując liniowy wykop odwadniający, z którego odpompuje się wodę wytwarzając tzw. lej depresyjny.
Hydroizolacje fundamentów domów bez piwnicy
W budynkach, w których wszystkie pomieszczenia znajdują się całkowicie ponad powierzchnią otaczającego terenu z oczywistych względów, nie wymagają ochrony przed przenikaniem wody gruntowej, a jedynie trzeba zapewnić ograniczenie nasiąkliwości ścian fundamentowych i ochronę przed korozyjnym oddziaływaniem związków chemicznych zawartych w wilgotnym gruncie. Niezbędne jest również zabezpieczenie przed podciąganiem kapilarnym wilgoci z gruntu, którą zapewni hydroizolacja pozioma na ścianach fundamentowych i pod podłogą na gruncie.
Redukcję nasiąkliwości ścian fundamentowych w domach niepodpiwniczonych uzyskuje się poprzez obustronne nałożenie powłok impregnujących - najczęściej w postaci emulsji asfaltowo-kauczukowej. Przed jej nałożeniem powierzchnie ścian trzeba wyrównać wypełniając spoiny i wykruszenia, a w razie potrzeby wykonać tzw. rapowanie przy użyciu zaprawy cementowej z plastyfikatorem.
Emulsja ochronna jest wodorozcieńczalna i nie powoduje „rozpuszczania” styropianu, który przykleja się w celu zapewnienia termoizolację fundamentu, ale po nałożeniu wymaga zabezpieczenia przed opadami do czasu wyschnięcia. Ochrona przed kapilarnym podciąganiem wilgoci z gruntu układana jest na poziomie trochę powyżej wysokości otaczającego dom terenu.
Standardowo jest tworzona przez dwie warstwy papy podkładowej na osnowie z włókna szklanego lub poliestru przyklejana lepikiem na zimno. Rozkładana na ścianach nośnych zewnętrznych z wyprowadzonym do wewnątrz 20-30 cm zakładem, który umożliwi później szczelne połączenie z przeciwwilgociową izolacją podpodłogową. Natomiast zbędne będzie „izolowanie” w takich budynkach ław fundamentowych poprzez ułożenie na nich papy lub folii, co zdarza się często niektórym wykonawcom.
Hydroizolacje w domach podpiwniczonych
W budynkach podpiwniczonych trzeba zapewnić skuteczną ochronę przed wnikaniem wody i wilgoci do podziemnej ich części, a sposób izolacji zależy od lokalnych warunków gruntowych. Stosownie do intensywności zagrożenia przenikaniem wody gruntowej umownie przyjęto trzy poziomy efektywności hydrozolacji - zabezpieczenia typu lekkiego, średniego bądź ciężkiego.
Utworzona hydroizolacja musi zawsze zachowywać ciągłość i szczelność ochrony przeciwwodnej na całej powierzchni ścian i podłóg znajdujących się poniżej poziomu terenu. Wymaga to przestrzegania określonego reżimu technologicznego na różnych etapach robót uwzględniających np. konieczność ułożenia izolacji przeciwwodnej na ławach fundamentowych czy pod całym obrysem fundamentu płytowego, przed postawieniem ścian piwnicy, pozostawiając jednocześnie odpowiednie zakładki łączące później z innymi elementami hydroizolacji.
Hydroizolacje typu lekkiego zapewniają ochronę przed wilgocią gruntową i mogą być zastosuje w przypadku posadowienia budynku na gruntach przepuszczalnych, gdy poziom wód gruntowych znajduje znacznie poniżej stóp fundamentowych. W takich warunkach zabezpieczenie ścian podziemia tworzone jest najczęściej z powłok bitumicznych nakładanych na zimno, głównie z użyciem wodorozcieńczalnej emulsje asfaltowo-kauczukowe nakładane w kilku warstwach.
Hydroizolacje typu średniego układa się w przypadku posadowienia budynku na gruntach o słabej przepuszczalności, gdzie długotrwale może zalegać tzw. woda zawieszona pochodzące z opadów lub topniejącego śniegu. Zjawisku takiemu sprzyjają często popełniane błędy przy zasypywaniu fundamentów, gdy zamiast gruntu rodzimego użyto piasku. W efekcie utworzona zostaje mokra „obręcz” wokół domu, gdyż zgromadzona w przepuszczalnym gruncie woda, nie ma gdzie wsiąknąć.
Podstawowe zabezpieczenie w izolacjach typu średniego zapewniają 2 warstwy papy sklejanej na zakładach i z ewentualną osłoną z folii kubełkowej chroniącej przed uszkodzeniem. Inne rozwiązanie to nałożenie grubowarstwowej modyfikowanej masy bitumicznej KMB lub zaprawy wodoszczelnej, ale ze względu na pracochłonność rozwiązania takie stosowane są jako izolacje uzupełniające lub nakładane na podłożu o skomplikowanym kształcie lub o szczególnych wymaganiach.
Hydroizolacje typu ciężkiego wykonuje się obiektach stawianych na gruncie o wysokim poziomie wód gruntowych sięgającym powyżej poziomu podłogi najniższej kondygnacji podziemnej. Przy znacznym zagłębieniu woda będzie wywierać napór hydrostatyczny (ok. 0,1 bara na każdy metr głębokości względem poziomu lustra wody) co wymaga zapewnienia również odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej hydroizolacji.
Izolacje typu ciężkiego wykonywane są w różnych konfiguracjach materiałów hydroizolacyjnych, ale zawsze muszą one wykazywać absolutną szczelność na całej powierzchni i układane są z reguły od strony napierającej wody. Izolacja jest wtedy dociskana do chronionego podłoża - funkcjonuje wtedy pod tzw. naporem pozytywnym.
Istotnym elementem ochrony przed wnikaniem wody do pomieszczeń piwnicznych będzie utworzenie drenażu opaskowego, który utrzyma poziom wód gruntowych poniżej podłogi w piwnicy.
Rozwiązanie takie ma zastosowanie w przypadku możliwości odprowadzenia wody drenażowej do np. studni chłonnej, melioracji czy naturalnego cieku wodnego i skutecznie funkcjonuje przy niewielkim i okresowo pojawiającym się podwyższeniu poziomu wód gruntowych.
W wariancie podstawowym ochronę ścian fundamentowych wykonuje się tak jak dla izolacji typu średniego i przykrywa folią kubełkową, wywiniętą na warstwę filtracyjną drenażu ułożonego na poziomie ławy fundamentowej.
Specjalnej ochrony przed wnikaniem wody wymaga też zagłębiona w gruncie podłoga, zwłaszcza, gdy występuje duży napór wód gruntowych. W takich warunkach dobrym rozwiązaniem będzie wykonanie fundamentu płytowego z izolacją papową bądź bentonitową na całej jej powierzchni, a niekiedy konieczne może być utworzenie również szczelnej, betonowej „wanny” dociskającej izolację.
autor: Redakcja BudownicwaB2B
opracowanie: Aleksander Rembisz
zdjęcia: weber, Winyl-Pol, Botament, Ultrament, Ana Bud Zbigniew Bogucki, forum.budujemydom.pl
Komentarze