Jak zapewnić dobrą jakość powietrza w budynku?

Jak szkodliwy jest smog?

W wielu polskich miastach normy zanieczyszczeń przekroczono nawet o kilka tysięcy procent. Według danych opublikowanych przez Polski Alarm Smogowy w Krakowie, Bogatyni (woj. dolnośląskie) czy Opocznie przez ponad 150 dni w roku dobowe stężenie tzw. pyłu zawieszonego jest zdecydowanie wyższe niż dopuszczalne. Dla przykładu katowiczanie wdychają tyle rakotwórczego benzo(a)pirenu, jakby wypalali siedem papierosów dziennie.

Smog to problem na całym świecie. W Polsce jego źródłem jest przede wszystkim tzw. niska emisja, dlatego to nienaturalne zjawisko występuje głównie w okresie grzewczym, między wrześniem a marcem. W związku z tym największy wpływ na jego ograniczenie mają głównie mieszkańcy budynków jednorodzinnych.

Walka ze smogiem na własnym podwórku?

Budowa domu jednorodzinnego przestała być tylko realizacją marzeń. Projektując nowy budynek, trzeba mieć na względzie, z jednej strony, ochronę domowników przed zewnętrznymi zanieczyszczeniami, a z drugiej - minimalizowanie oddziaływania inwestycji na środowisko.

Świadome decyzje w zakresie wyboru technologii budowy, a przede wszystkim wyposażenia domu w odpowiednią izolację oraz instalację grzewczą, mogą przyczynić się do redukcji szkodliwych emisji. Inwestując w energooszczędne technologie w budynkach, można zredukować emisję aż 3,3 milionów ton dwutlenku węgla do atmosfery. Jak budować, aby zapewnić sobie dobrą jakość powietrza przy jednoczesnym zachowaniu standardów ochrony środowiska?

Najpierw działka, potem projekt

Współczesny inwestor ma ogromny wybór, jeśli chodzi o technologie: technologia prefabrykowana, szkielet drewniany, ściany z bloczków silikatowych lub keramzytowych. Przy zachowaniu odpowiednich wymogów technicznych (określonych np. przez standard MULTICOMFORT) wszystkie one mogą posłużyć budowie domu niskoenergetycznego, który zagwarantuje właściwy mikroklimat wnętrz oraz dobrą jakość powietrza. Ważny jest początek, czyli kompleksowe opracowanie projektu architektonicznego w oparciu o właściwe warstwy budowlane.

Fot. 1.

- Projekt domu niskoenergetycznego powstaje z uwzględnieniem orientacji względem stron świata oraz położenia konkretnej działki budowlanej. Wszystko po to, aby maksymalnie wykorzystać jej potencjał. Ważne, aby już na etapie projektowania planować wszystkie rozwiązania technologiczne, jak np. grubość warstwy ociepleniowej lub wentylacja mechaniczna z rekuperacją - wyjaśnia Piotr Wereski, Habitat Technical Manager w Grupie Saint-Gobain, i dodaje - Często słyszymy o projektach domów tradycyjnych dostosowywanych do standardu energooszczędnego lub pasywnego.

Praktycznie  niemożliwe jest zaprojektowanie domu niskoenergetycznego w zgodzie ze stylistyką architektury polskich przedmieść, bez uwzględnienia uwarunkowań działki budowlanej. Dom niskoenergetyczny to złożony organizm, w którym jeden element wpływa na funkcjonowanie drugiego, a żaden z nich nie może być przypadkowy.

Zatrzymaj ciepło w domu

Najprostszym sposobem walki ze smogiem jest minimalizowanie energii koniecznej do ogrzania domu zimą lub chłodzenia go latem, a tym samym -  ograniczenie emisji. Z tego też względu kluczowym elementem konstrukcji domu niskoenergetycznego są wielowarstwowe, odpowiednio  i szczelnie zaizolowane przegrody zewnętrzne. Dla optymalnych efektów izolacja o niskim oporze dyfuzyjnym dla pary wodnej  powinna być układana w sposób najbardziej ciągły, jako nieprzerwana struktura otulającą przegrody domu.

Wyeliminowanie wszelkich mostków cieplnych gwarantuje ograniczenie ucieczki ciepła. Wysoki poziom szczelności budynku umożliwia utrzymanie optymalnych temperatur - komfortowego chłodu latem i ciepła zimą oraz odpowiednie zarządzanie wilgocią wewnątrz przegród wewnętrznych, co wpływa na trwałość konstrukcji i eliminację zagrożeń w postaci np. pleśni i grzybów.

Szczelność budynku powinna być mierzona zgodnie z normą PN-EN 13829. W czasie testu tzw. BLOWER DOOR jesteśmy w stanie wyeliminować wszystkie nieszczelności i ostatecznie potwierdzić szczelność. Szczególną uwagę należy poświęcić minimalizacji nieszczelności instalacyjnych, czyli tych powstających na przejściach instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych czy wentylacyjnych.

Rozwiązaniem zapewniającym zarówno termoizolację, jak i szczelność powietrzną budynku oraz właściwe zarządzanie wilgocią w przegrodach zewnętrznych jest system ISOVER Vario®Xtra. Szczelność przegród ma ogromne znaczenie zimą. Im niższa temperatura, tym więcej ciepła grawitacyjnie ucieka przez źle zaizolowane ściany oraz dach, potrzeba więcej energii w celach grzewczych, a to powoduje wzrost kosztów i zanieczyszczenie powietrza, a co za tym idzie - również smog.

Filtruj powietrze i ciesz się jego dobrą jakością

O ile izolacja pomaga nam zaoszczędzić na kosztach ogrzewania i zmniejszyć emisję, o tyle wentylacja mechaniczna z systemem filtrów gwarantuje wewnątrz domu stały obieg czystego powietrza. System wentylacji mechanicznej przede wszystkim zapewnia jednolite rozprowadzenie czystego powietrza i jego wymiany. To rozwiązanie powinno zostać uwzględnione już na etapie projektu wstępnego (koncepcyjnego).

Mechaniczna wentylacja z rekuperacją pozwala regulować napływające i wyrzucane na zewnątrz powietrze bez konieczności wietrzenia, a co za tym idzie utraty ciepła. Odzysk ciepła za pomocą rekuperatora pozwala ogrzać zimne powietrze pobierane z zewnątrz, przy wykorzystaniu energii powietrza usuwanego, ogrzanego za nasze pieniądze. To rozwiązanie odpowiada poza tym za dobrą jakość powietrza, która stanowi podstawę zdrowego mikroklimatu.

Fot. 2.

- Przy zastosowaniu odpowiednich czujników możemy zagwarantować utrzymanie właściwej wilgotności i zawartości dwutlenku węgla. System wymiennych filtrów pozwala oczyścić powietrze, czyniąc dom przyjaznym nie tylko dla alergików. Prozdrowotne działanie systemu warto uzupełnić materiałami o podobnym pozytywnym wpływie, jak płyty gipsowo-kartonowe RIGIPS PRO Activ’Air pochłaniające formaldehyd z powietrza pochodzący z elementów wyposażenia np. mebli, wykładzin itp. - mówi Piotr Wereski, Habitat Technical Manager w Grupie Saint-Gobain.

Weryfikacja i realizacja projektu budynku

Wentylacja mechaniczna z rekuperacją i pompy ciepła sprawdzają się głównie w budynkach o małym zapotrzebowaniu na ogrzewanie tzn. dobrze i prawidłowo zaizolowanych, bez mostków termicznych oraz szczelnych powietrznie. Izolacja przegród, wentylacja mechaniczna z rekuperacją i wykończenie wnętrz już na poziomie projektu powinny być postrzegane jako współgrająca całość.

- Projekty musi uwzględniać warstwy budowlane wykorzystujące efektywne energetycznie rozwiązania. W przypadku domów w standardzie MULTICOMFORT opracowane projekty uwzględniające lokalizację zostają zweryfikowane przez Krajową Agencją Poszanowania Energii w kontekście spełnienia wymogów technicznych.

Tylko pozytywna recenzja powinna być podstawą do rozpoczęcia prac budowlanych - mówi Janusz Łyczko, Lider Programu MULTICOMFORT i dodaje - Realizację projektu należy powierzyć firmie doświadczonej w stosowaniu nowoczesnych technologii wznoszenia domów niskoenergetycznych, wyposażanych w ekologiczne źródła energii. Warto również pamiętać o tym, aby na etapie prac przeprowadzane zostały testy badające jakość wykonania kolejnych etapów. Każdy dom powinien zostać sprawdzony pod kątem szczelności powietrznej zewnętrznej powłoki budynku. Tego rodzaju testy są uwzględniane w procesie certyfikacji MULTICOMFORT.

tekst i zdjęcia: Saint Gobain
oprac.: Agnieszka Zygmunt