Grzejniki i ogrzewanie podłogowe

By uniknąć kosztownych i uciążliwych napraw, należy również dopilnować fachowego montażu.

Chociaż powszechnie uważa się, że najwyższy komfort cieplny zapewnia ogrzewanie podłogowe, stosowanie grzejników ściennych ma także wiele zalet. Grzejniki mają małą pojemność wodną i można na nich zamontować zawory termostatyczne. Dzięki temu łatwiej jest nimi sterować niż podłogówką - ich temperatura zmienia się szybko, dopasowując do chwilowego zapotrzebowania na ciepło, a to oznacza oszczędność energii, a więc mniejsze wydatki na ogrzewanie domu.

---

Grzejniki ścienne

Płytowe - najbardziej popularne, wykonywane ze stali, w wersji z ożebrowaniem konwekcyjnym i bez niego. Mogą pracować w instalacjach nisko- i wysokotemperaturowych, a ich temperatura jest zbliżona do temperatury wody płynącej w instalacji.

Konwektory, czyli grzejniki konwektorowe - najszybciej ze wszystkich grzejników reagują na zmieniające się zapotrzebowanie na ciepło w pomieszczeniu, zwiększając lub zmniejszając moc grzania. Oddają ciepło prawie wyłącznie przez konwekcję, dzięki czemu mają dużą moc grzewczą w stosunku do powierzchni, zajmują zatem niewiele miejsca. Mają też małą pojemność wodną, a im mniejsza jest pojemność wodna, tym szybciej urządzenie nagrzewa się i stygnie. Dzięki temu pomieszczenie nie jest przegrzewane, a my oszczędzamy na zużyciu paliwa.

Temperatura obudowy grzejnika jest niska (najczęściej 40-60°C) przy temperaturze czynnika grzewczego wynoszącej nawet do 90°C.

Podłączenie grzejnika Sposób podłączenia grzejników zależy od rodzaju rur zastosowanych do budowy instalacji oraz tego jak zostały poprowadzone - w podłodze czy w ścianie. Najlepszy efekt wizualny uzyskuje się, jeśli rury będą wychodzić ze ściany i zostaną podłączone od dołu grzejnika.

Od dołu. W taki sposób odłącza się grzejniki, jeśli rury instalacyjne prowadzone są w podłodze lub w ścianie tuż nad podłogą. Do podłączenia wykorzystuje się tzw. konsole przyłączeniową z wbudowanymi zaworami odcinającymi na zasilaniu i powrocie. Zestawy przyłączeniowe kompletowane są w różnych konfiguracjach i przed zakupem należy sprawdzić, czy oprócz samej konsoli mają również złączki do grzejnika (nyple) oraz odpowiednie do rodzaju rur zaciski przyłączeniowe. Z boku. Wykonuje się, gdy podłączenie do grzejnika prowadzone jest tzw. gałązkami odchodzącymi od pionu biegnącego w ścianie. Rury układa się w bruździe wykutej w murze. Do montażu potrzebny jest kątowy zawór grzejnikowy oraz kątowy zawór odcinający. Oba połączenia wykonuje się w taki sam sposób, a po sprawdzeniu szczelności bruzdę zatynkowuje.

Grzejniki konwektorowe są lekkie, dzięki czemu można je wieszać nawet na ścianach o niewielkiej wytrzymałości.

Rozkład temperatury w pomieszczeniu ogrzewanym konwektorami nie jest jednak korzystny - ciepłe powietrze gromadzi się pod sufitem, a chłodniejsze - przy podłodze (jest ono dużo chłodniejsze niż w pomieszczeniu ogrzewanym grzejnikami płytowymi). Bardzo trudno też się je czyści, ponieważ wewnątrz mają gęsto ułożone cienkie blaszki przekazujące ciepło.

Grzejniki członowe (żeliwne, stalowe lub aluminiowe) - żeliwne są najtrwalsze ze wszystkich grzejników, dzięki czemu można je stosować w instalacjach z otwartym naczyniem wzbiorczym, współpracujących z kotłem na paliwo stałe. Jednak ze względu na dużą bezwładność cieplną kłopotliwe jest ich stosowanie w instalacjach wyposażonych w zawory termostatyczne.

Grzejniki aluminiowe mają małą bezwładność cieplną i można je montować w nowoczesnych niskotemperaturowych instalacjach grzewczych. Są lekkie i wrażliwe na uszkodzenia. Ze względu na zagrożenie elektrokorozją nie wolno ich jednak stosować w instalacjach z elementami z miedzi, np. rurami, chyba że zastosujemy odpowiednie przekładki izolujące i inhibitor korozji.

Rurowe grzejniki łazienkowe i grzejniki ozdobne - różnego kształtu drabinki z rur miedzianych albo stalowych. Montuje się je w nowoczesnych instalacjach typu pompowego. Mają małą pojemność wodną i małą bezwładność cieplną, jednak ich moc grzewcza jest zazwyczaj niewielka.

Ogrzewanie płaszczyznowe

Zalety

• korzystny rozkład temperatury w pomieszczeniach - cieplej jest przy stopach, chłodniej - przy głowie. Dzięki temu w pomieszczeniu z ogrzewaniem podłogowym może być o 2°C chłodniej niż w pomieszczeniach z tradycyjnymi grzejnikami, a my nie będziemy tego odczuwać;
• ogrzewanie niskotemperaturowe, co oznacza, że powierzchnie grzewcze są ciepłe, ale ich temperatura nie przekracza temperatury skóry człowieka i jest zbliżona do temperatury powietrza;
• ogrzewanie niewidoczne, grzejniki nie zajmują miejsca na ścianach czy podłodze, podłogówka zapewnia znacznie większą swobodę aranżacji wnętrz;
• ciepło oddawane jest równomiernie w całym pomieszczeniu, a nie tylko w miejscu zainstalowania grzejnika: niska temperatura czynnika przepływającego przez przewody ogrzewania podłogowego z kolei pozwala na podłączenie tego obwodu na przykład do pompy ciepła i dzięki temu na poczynienie poważnych oszczędności.

...ale ma też wady:

• duża bezwładność cieplna, czyli powolne nagrzewanie się i powolne stygnięcie. Wynika to z budowy grzejnika podłogowego - rury grzewcze ułożone są na dobrze zaizolowanym stropie i przykryte kilkucentymetrową warstwą betonu, który musi się nagrzać, zanim zacznie przekazywać ciepło do pomieszczenia. Po rozgrzaniu beton długo pozostaje ciepły - nawet gdy odetniemy dopływ ciepłej wody do instalacji. Dlatego w podłogówce trudniej jest dostosowywać do zapotrzebowania ilość ciepła dostarczanego przez instalację grzewczą - zwłaszcza gdy to zapotrzebowanie szybko się zmienia. Może to prowadzić do przegrzewania pomieszczeń, a przez to - do niepotrzebnych strat ciepła. Trudniej też obniżać temperaturę pomieszczeń na czas nieobecności domowników lub w porze nocnej. A niepotrzebne ogrzewanie kosztuje;
• wymaga zaplanowania aranżacji wnętrza przed ułożeniem przewodów w podłodze, aby nie znalazły się one pod meblami (np. pod ciągiem szafek kuchennych czy garderobianych), wtedy bowiem rozchodzenie się ciepła byłoby utrudnione i ogrzewanie mogłoby się okazać niewystarczające;
• wyższy o 30-40% koszt inwestycji niż w przypadku instalacji z grzejnikami;
• niemożność wykonania zmian w gotowej instalacji, po ułożeniu posadzki;
• ograniczenie możliwości wyboru materiałów wykończeniowych.

Wodne ogrzewanie podłogowe

Takie ogrzewanie podłogowe wykonuje się z rur z polietylenu sieciowanego (PE-X), polipropylenu (PP) lub polibutylenu (PB) albo wielowarstwowych (z tworzywa sztucznego i aluminium) lub miedzianych z płaszczem z tworzywa sztucznego. Najpopularniejsze jest ułożenie rur w postaci wężownicy meandrowej lub pętlowej w rozstawie 10-30 cm.

Aby uzyskać najbardziej równomierny rozkład temperatury podłogi, układa się wężownicę pętlową, czyli z przewodu podwójnie złożonego. Zapewnia ona lepsze warunki ogrzewania, ale wymaga większej ilości rur i większego nakładu pracy. Jeśli rury ułożymy w płytach styropianowych z fabrycznie wyciętymi kanałami i pokryjemy je specjalną wzmocnioną płytą o grubości 0,5 cm, to po ziom posadzki podniesie się o 4,5 cm (płyta styropianowa 3 cm (w rowkach rury o średnicy 1,6 cm)+ 0,5 cm płyta wzmacniana + 0,3 cm klej + 0,8 cm płytki.

Parametry pracy wodnego ogrzewania podłogowego:

• maksymalna temperatura powierzchni podłogi (w najcieplejszym miejscu) nie powinna przekraczać 29°C; wyższa może być tylko w łazienkach i w pobliżu ścian zewnętrznych - 33-35°C;
• temperatura zasilania nie powinna przekraczać 55°C;
• różnica temperatur między zasilaniem a powrotem powinna wynosić 5-10°C;
• długość rury w jednej pętli (Ø 16 mm) powinna być mniejsza niż 120 m;
• ilość ciepła przekazywana do pomieszczenia ogrzewanego powinna być nie mniejsza niż 90% ciepła dostarczanego przez przewody grzewcze.

Elektryczne ogrzewanie podłogowe

Elektryczne przewody grzewcze mogą być stałooporowe lub samoregulujące.

Gdy zdecydujemy się na ogrzewanie elektryczne, prace zaczyna się od zamontowania w ścianie puszki instalacyjnej. Przewód prowadzi się od puszki przez rurkę ochronną (peszel), następnie po podłodze równolegle do najdłuższej ściany pomieszczenia. Przewody grzejne muszą być sprawdzone przez zmierzenie rezystancji izolacji - czy nie zostały uszkodzone w czasie montażu.

Do wyboru mamy kilka rozwiązań:

• przewody grzejne - składają się z izolowanego drutu oporowego wydzielającego ciepło, ekranu (najczęściej miedzianego), który ogranicza pole elektryczne i zabezpiecza instalację przeciwprzepięciowo oraz izolacji zewnętrznej z tworzyw sztucznych. W domach jednorodzinnych wystarczą przewody o mocy 10 W/m, mogą być dwojakiego rodzaju:
• stałooporowe - mają stałą moc, która nie zależy od temperatury otoczenia. Sprzedawane są w gotowych zestawach. Moc zestawu zależy od jednostkowej mocy przewodu i jego długości. Nie należy układać ich pod elementami stałej zabudowy i meblami;
• samoregulujące - dostosowują swoją moc grzewczą do temperatury w pomieszczeniu. Można je układać pod meblami bez ryzyka ich przegrzania;
• maty grzejne - to stałoopoorowy przewód grzejny wpleciony w siatkę z tworzywa sztucznego. Maty podnoszą wysokość posadzki o 1,3 cm (mata 0,3-0,4 cm + 5 mm klej + 0,9 cm płytki). Do sterowania stosuje się takie same termostaty jak do przewodów grzejnych;
• folie grzejne - sprzedawane są w pasach grubości 0,5 mm, szerokości 50 cm i długości nawet ponad 20 m. Maksymalna moc pojedynczych pasków folii to 2200 W. Elementy grzejne to paski grafitowe ułożone w odstępach kilku milimetrów w poprzek folii, zajmują całą powierzchnię folii i dzięki temu rozgrzewa się ona na całej powierzchni. To różni folie od mat grzejnych, w których grzeją tylko przewody ułożone w odstępach kilku centymetrów.

Wybór posadzki Nie każda posadzka nadaje się na ogrzewaną podłogę. Niektórym materiałom wykończeniowym może szkodzić podwyższona temperatura, inne mają nadmierną izolacyjność cieplną, a więc utrudniałyby rozchodzenie się ciepła. Najlepsze na posadzki w pomieszczeniach z ogrzewaniem podłogowym są materiały o wysokim współczynniku przewodzenia ciepła: płytki ceramiczne lub kamień. Wszystkie inne w większym lub w mniejszym stopniu utrudniają przekazywanie ciepła do pomieszczeń. Nie znaczy to, że nie można wykończyć części podłogi drewnem, panelami lub wykładziną. Muszą to być jednak materiały dopuszczone przez producentów do stosowania na ogrzewanych podłogach i trzeba je układać zgodnie z ich zaleceniami.

opr.: Joanna Dąbrowska
zdjęcie wprowadzające: Tyco Thermal Controls