Drzwi wewnętrzne składają się z dwóch głównych elementów - skrzydła drzwiowego i ościeżnicy, które ze względów montażowych charakteryzują się, takimi podstawowymi cechami jak: wymiary, kierunek otwierania i typ połączenia skrzydło-ościeżnica.
Te elementy oferowane są do sprzedaży w komplecie lub oddzielnie, co pozwala niekiedy na łatwą wymianę samego skrzydła. Typowe szerokości nominalne o module 10 cm odpowiadające wymiarowi w świetle przejścia to 60 cm, 70 cm, 80 cm i 90 cm przy standardowej wysokości 200 cm.
Dostosowana do nich ościeżnica ma szerokość zewnętrzną z reguły o 10 cm większą, a zalecana szerokość otworu do jej osadzenia powinna wynosić przynajmniej o 12 cm więcej niż nominalny wymiar skrzydła.
Również wysokość ościeża - po uwzględnieniu grubości ramy - musi zapewniać pewien luz montażowy, zatem przyjmuje się wymiar ok. 208 cm, przy czym należy uwzględnić grubość pokrycia podłogi, jeśli pomiar przeprowadzony jest od surowego podłoża.
Kolejną własnością, która trzeba uwzględnić przy wyborze drzwi to kierunek ich otwierania. Należy go dostosować do miejsca i funkcji pomieszczenia - np. w łazience drzwi muszą otwierać się na zewnątrz, a w innych miejscach uwzględnić planowane umeblowanie i lokalizację wyłącznika światła, który powinien znajdować się od strony klamki.
Różne źródła informacyjne podają mniej lub bardziej skomplikowane sposoby określenia kierunku otwierania drzwi. Jednak chyba najłatwiej zapamiętać prostą regułę: drzwi otwierające się zgodnie z ruchem wskazówek zegara to drzwi lewe, a w kierunku przeciwnym - to drzwi prawe.
Dopasowanie skrzydła i ościeżnicy wymaga ustalenia, czy skrzydło jest o budowie przylgowej (ze stopniowaną krawędzią na obwodzie), czy bezprzylgowej, gdy jego krawędzie są proste. Oczywiście ma to znaczenia w przypadku dokupowania skrzydła do istniejącej ramy, choćby ze względu na rodzaj stosowanych zawiasów.
Nowe drzwi w starej ościeżnicy
Decydując się na wymianę drzwi wewnętrznych, musimy najpierw ustalić, czy wystarczy osadzić jedynie nowe skrzydło drzwiowe, czy też konieczna będzie wymiana również ościeżnicy bądź jej obudowanie. Zależy to od stanu i rodzaju futryny, która musi mieć znormalizowane wymiary rozstaw i rodzaj zawiasów oraz odpowiednią lokalizację zaczepu pod rygiel, jeśli zamierzamy wymienić jedynie skrzydło.
W praktyce wszystkie fabryczne ościeżnice wyprodukowane po 1980 roku powinny spełniać te wymagania, a problem pojawia się głównie wtedy, gdy mamy ramy starsze lub robione na zamówienie oraz w przypadku, gdy chcemy założyć skrzydło bezprzylgowe lub z krytymi zawiasami.
Pozostaje jeszcze ocena estetyczna starej ramy, którą można będzie poprawić poprzez oklejenie folią drewnopodobną lub zamontować na ościeżnicy metalowej maskującą futrynę nakładaną.
Pod względem technicznym dobór skrzydła do starej ramy nakłada pewne ograniczenia i nie zawsze będziemy mogli wymienić skrzydło na takie, które nam najbardziej odpowiada. Z reguły musimy zrezygnować z montażu skrzydła bezprzylgowego oraz z wyposażenia go w zawiasy kryte.
Pewne problemy może stwarzać dobranie pożądanego obramowania otworu drzwiowego, zwłaszcza przy dużej szerokości muru.
Nakładka na ościeżnicy metalowej
Chcąc uzyskać elegancką oprawę nowych drzwi, możemy na metalowej ramie zamocować nakładkę maskującą o takim samym wzorze jak skrzydło. Przy jej zakupie należy zwrócić uwagę na kierunek otwierania oraz minimalną rzeczywistą szerokość w świetle starej ościeżnicy na całej jej wysokości.
Nakładki maskujące zmniejszają szerokość przejścia o ok. 3 cm, a także wysuwają płaszczyznę drzwi o ok. 5 cm od lica ściany po stronie zawiasów. Nakładkę, po odkręceniu lub odcięciu starych zawiasów - osadza się na metalowej ramie przy pomocy pianki montażowej lub przykręca (zależnie od zaleceń producenta).
Po jej stwardnieniu i zamocowaniu listew maskujących przeprowadza się regulację zawiasów i nowe drzwi są gotowe do użytkowania. Trzeba też zwrócić uwagę na dobór odpowiedniego szyldu pod klamką, gdyż zbyt szeroki może powodować ocieranie o bok zwężonej ościeżnicy
Drzwi w surowym otworze drzwiowym
Możliwości wyboru rodzaju i modeli drzwi, gdy zmieniamy również ościeżnice, są praktycznie nieograniczone. Jedynie dostosowujemy je do wymaganego kierunku otwierania i sprawdzamy możliwość korekty wysokości, jeśli otwór w ścianie jest nieco niższy niż znormalizowana wysokość futryny.
W przypadku montażu ościeżnicy stałej grubość muru nie ma znaczenia. Natomiast, gdy decydujemy się na ościeżnicę regulowaną, musimy dobrać przy zakupie taką jej szerokość, aby mieściła się w zakresie przewidzianej dla niej regulacji (najczęściej 2 cm), stosownie do grubości ściany.
Pamiętajmy też, żeby drzwi były licowane z powierzchnią ściany od strony zawiasów, gdyż tylko wtedy można zapewnić pełne ich otwarcie.
Drzwi w ściance g-k
Przy modernizacji pomieszczeń często dokonujemy nowego podziału powierzchni poprzez postawienie łatwych w montażu ścianek szkieletowych, pokrytych płytami g-k, w których osadzamy też drzwi wewnętrzne.
Może też powstać konieczność zmiany lokalizacji istniejących już otworów drzwiowych w takiej ściance, co wymaga odpowiedniego dostosowania szkieletu konstrukcyjnego do ich zamontowania.
Jeśli stawiamy nową ściankę, to w trakcie montażu konstrukcji, w miejscu, gdzie będzie wstawiana ościeżnica, umieszczamy profile wzmocnione z grubszej blachy o symbolu UA sięgające do sufitu.
Przy mocowaniu płyt g-k na stelażu nie można łączyć ich w nadprożu w linii, gdzie przebiega ten profil wzmacniający, gdyż maskująca spoina szpachlowa może tam pękać. Usztywnienie połączenia uzyskuje się dzięki wycięciu skrajnych (względem ościeżnicy) płyt w kształcie litery L, tak aby styk wypadał w nadprożu na dodatkowym profilu umieszczonym w odległości co najmniej 20 cm od brzegu otworu drzwiowego.
Dość kłopotliwe będzie wstawienie drzwi w istniejącą ściankę g-k, gdyż z wymaga to zdjęcia opłytowania z obu stron, wstawienia dodatkowych profili wzmocnionych i ponownego przykręcenie dopasowanych płyt g-k.
Sposoby montażu drzwi wewnętrznych
Sposób montażu ościeżnicy drzwi wewnętrznych określa ich producent w dołączonej zazwyczaj instrukcji. Ościeżnice współpracujące z lekkimi drzwiami płycinowymi osadzane są najczęściej jedynie na piankę montażową, natomiast cięższe, np. z litego drewna wymagają dodatkowego zamocowania za pomocą kołków rozporowych.
W obu wariantach przygotowanie ram do montażu jest podobne, jedynie przy osadzaniu na kołki konieczne będzie wywiercenie otworów w ościeżnicy (lub wykorzystanie już istniejących) i zamocowanie z użyciem długich kołków do szybkiego montażu, a następnie osłonięcie ich ozdobną zaślepką.
Jeśli, ze względu na zbyt niski otwór drzwiowy, rama i skrzydło wymagają skrócenia, to nie powinno być ono większe niż 3 cm. Większość skrzydeł drzwiowych ma wewnętrzną konstrukcję ramową i zwężenie lub nawet wycięcie dolnej poprzeczki może spowodować deformację pokrycia.
Przed montażem istotne jest również dokładne przygotowanie powierzchni ściany wokół drzwi. Niedokładne wyrównanie tynku po obu stronach ościeża sprawi, że między ścianą a opaską maskującą powstaną szpecące szczeliny, a w przypadku przyklejania maskownicy, jej zamocowanie nie będzie dostateczne.
Dlatego przed montażem drzwi trzeba sprawdzić przy użyciu długiej łaty, czy ściana po obu stronach ościeża jest prosta i ewentualnie wyrównać gładzią gipsową.
Autor: Cezary Jankowski
Zdjęcie otwierające: Hörmann
Zdjęcia w tekście: Archiwum BD, Invado, Pol-Skone, Siniat, Classen
Komentarze