2023-12-10 17:36:32 
Problem odprowadzania wody opadowej odnosi się głównie do okapów ochronnych na balkonach, tarasach czy na zakończeniach warstwy elewacyjnej i ocieplenia oraz pod oknami, gdzie montowane są różnego typu parapety. Osłony te tworzone były najczęściej z blach stalowych, które dość łatwo ulegają korozji, zwłaszcza przy niewłaściwym doborze mas uszczelniających, co skutkuje przeciekami pod warstwę ocieplenia czy pokryć nawierzchniowych.
Korozja na styku różnych materiałów
Zamocowanie blach okapowych wiąże się zawsze z osadzeniem kilkucentymetrowego pasa tego materiału pod warstwą pokrycia z np. płytek ceramicznych lub pokrycia elewacyjnego, a krawędź nawierzchni jest dodatkowo pokrywana masą uszczelniającą.
Teoretycznie okap taki będzie narażony jedynie na korozyjne oddziaływanie powietrza atmosferycznego i opadów, co w przypadku blach pokrywanych ocynkiem czy powłokami lakierniczymi powinno zapewnić wieloletnią ochronę przed perforacją.
Jednak w praktyce problemy z uszczelnieniem krawędzi tarasów czy balkonów należą do najczęściej występujących usterek, skutkujących podciekaniem wody pod pokrycie, co w efekcie prowadzi do niszczenia podłoża i odspajania się płytek nawierzchniowych, gdyż zniszczone przez korozję okapy umożliwiają wnikanie wody pod elewację.
Przecieki takie są szczególnie groźne i trudne do wykrycia, gdyż często nie są widoczne na zewnątrz, a ściekająca po elewacji woda (zwłaszcza przy intensywnych, nawiewanych opadach) przenika pod warstwę ociepleniową powodując długotrwałe zawilgocenie ściany w dolnej jej części.
Ponieważ powłoki ochronne na elementach blaszanych dostosowane są warunków panujących na powietrzu, w przypadku „zamknięcia” ich w warstwach klejących czy uszczelniających może dochodzić do szybkiego ich zniszczenia.
Problem ten uwidacznia się szczególnie w przypadku zastosowania octowych uszczelniaczy silikonowych, które w miejscu styku z blachą szybko tworzą ognisko korozji, co często zdarza się przy nieprofesjonalnym montowaniu okapów.
Również powszechnie stosowana technologia montażu okapów krawędziowych polegającą na osadzeniu blachy w warstwie kleju montażowego może skutkować postępującą korozją, zwłaszcza przy nawet niewielkich nieszczelnościach krawędziowych.
Sprzyja temu efekt podciągania kapilarnego i efekt oddziaływania napięcia powierzchniowego wody, która może przemieszczać się również do góry, powyżej poziomu krawędzi okapu. Często sygnałem wskazującym na wystąpienie zaawansowanej już korozji podpokryciowej, stają się widoczne rdzawe zacieki pod okapami balkonów, tarasów, a także parapetów podokiennych.
Z reguły naprawa takich uszkodzeń jest bardzo trudna i w praktyce wymaga wymiany całego okrawędziowania połączonego z przynajmniej częściową wymianą pokrycia, gdyż miejscowe, powierzchniowe uszczelnienia nie zapewniają wyeliminowania problemu na dłuższy czas.
Jak uniknąć problemów z niszczeniem okapów i zapewnić ich szczelność?
Problem ze szczelnością okapów, a także parapetów zewnętrznych, to zagadnienie wielowątkowe, wymagające dobrania odpowiednich technologii i materiałów, które zapewnią kompleksową ochronę.
Dlatego już na etapie prac konstrukcyjnych należy zadbać o utworzenie dostatecznego nachylenia powierzchni tarasów i balkonów, cobez tworzenia kałuż, jak również odpowiednie wyprofilowanie strefy podokiennej.
Natomiast na etapie prac wykończeniowych trzeba zapewnić skuteczną ochronę powierzchniową przed przenikaniem wody wykonaną w postaci hydroizolacji podpłytowej z użyciem zaprawy wodoszczelnej tzw. szlamu i z wklejoną taśmą uszczelniającą na krawędzi pokrycia.
Również bardzo istotna jest odpowiednia konfiguracja uszczelnień na styku podłogi tarasu lub balkonu z ocieploną ścianą zewnętrzną. Powszechnie stosowany sposób polegający na osłonięciu termoizolacji pasem opłytkowania klejonego do termoizolacji muru, nie gwarantuje dostatecznej szczelności, gdyż spływająca po elewacji woda może łatwo przenikać pod wystające płytki.
Dlatego w tym obszarze powinny być układane okapy z blachy, cofnięte od lica elewacji i ukształtowana taki sposób, aby górną krawędzią chowały się pod elewację, a dolną pod płytki podłogowe.
Podobne zabezpieczenie choć częściowo schowane pod parapetem okiennych, powinna mieć dolna krawędź otworu okiennego zwłaszcza jeśli okno osadzane zostało na tzw. ciepły montaż na wysuniętej konsoli.
Typowe rozwiązania z użyciem różnych materiałów?
Okapy, a także obróbki krawędziowe powinny charakteryzować się znaczną odpornością korozyjną, wytrzymałością mechaniczną, możliwością łatwego formowania oraz estetyką. Warunki otoczenia, jakim muszą one sprostać to znaczne wahania temperatury dochodzące do 100°C w skali roku, opady deszczu i śniegu oraz obciążenia warstwą lodu, a także promieniowanie UV.
W efekcie trudno znaleźć materiał idealny, ale zbliżone do wymagań własności mają blachy aluminiowe z ochronną powłoką lakierniczą lub pokryciem galwanicznym. W praktyce najczęściej wykorzystywane są aluminiowe blachy powlekane, cięte z arkusza i formowane bezpośrednio na budowie lub dostarczane jako standardowe produkty o typowych kształtach i wymiarach.
Alternatywnym rozwiązanie gwarantującym wysoka skuteczność i trwałość zabezpieczenia krawędzi pokryć narażonych na wnikanie wilgoci zapewniają materiały systemowe dostosowane do różnych konfiguracji pokryć i sposobów ocieplenia. W przypadku pokryć tarasowych oferowane są dwa zasadnicze sposoby wykonania obramowania dostosowane do nawierzchni monolitycznych czy klejonych oraz wentylowanych.
Niezależnie od rodzaju użytych materiałów przy wykonywaniu obróbek krawędziowych należy przestrzegać pewnych zasad, choć oczywiście trudno przewidzieć wszystkie możliwe warianty techniczno-materiałowe wymagające utworzenia takich elementów ochronnych.
Najwięcej problemów stwarza utworzenie odpowiedniej frontowej ochrony krawędzi zarówno w przypadku powierzchni „gołych” bez ocieplenia, jak i z termoizolacją. W takich miejscach nie można układać dekoracyjnych płytek frontowych, gdyż ruchy termiczne podłoża w krótkim czasie doprowadzą do utraty szczelności i w efekcie odspojenia się takiego pokrycia.
Również w przypadku ocieplanych tarasów czy wykuszy grubą warstwą termoizolacji dochodzącą nawet do 25 cm - ze względu na ograniczoną wytrzymałość opłytkowania - należy ograniczyć dostęp do krawędzi, a szerokie okapy osadzić pod cofniętym pokryciem nawierzchni i z wyprowadzeniem elementów mocujących (wsporników) w przypadki instalowania orynnowania.
Pokrycia wentylowane wymagają natomiast utworzenia okapów na dwóch poziomach, co umożliwi odprowadzenie przecieków z przestrzeni wentylowanej oraz powierzchniowy spływ wody z krawędzi. W podobny sposób tworzone są okapy przy pokryciach drenażowych, a w w przypadku nawierzchni typu „kamienny dywan” okap powinien zawierać ażurową listwę brzegową oraz osłonę frontową elewacji.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcie główne: Renoplst
Komentarze