Parkiet - rodzaje i układanie

Inną zasadniczą wadą parkietów jest wysoka cena i kłopotliwe układanie, wymagające dużej wprawy. Jeśli jednak montaż zostanie przeprowadzony prawidłowo, parkiet, poddawany regularnej konserwacji, będzie służył przynajmniej kilkadziesiąt lat.

Rodzaje parkietów

Najpopularniejszy parkiet tradycyjny składa się z drewnianych deszczułek łączonych na pióro i wpust. Najczęściej mają grubość 22 mm, szerokość od 9 cm i długość od 35 do 50 cm. Deszczułki można układać na każdym podłożu, komponując rozmaite wzory. Dzięki dużej grubości warstwy użytkowej (nawet 11 mm do pióra/wpustu), taki parkiet można wielokrotnie szlifować i odnawiać.

Parkiet lamelowy charakteryzuje się znacznie cieńszymi deszczułkami (10 lub 14 mm). Są one również węższe i krótsze od tradycyjnych (20-50 cm dł.), nie mają pióra i wpustu - układa się je na styk.

Kolejnym rodzajem jest parkiet mozaikowy. Tworzą go krótkie i wąskie elementy (ok. 10 x 3 cm) z litego drewna o grubości 8-14 mm, naklejone na siatkę. Ułożone są według różnych wzorów, np. w jodełkę, szachownicę, cegiełkę itp.

Parkiet przemysłowy składa się z bardzo wąskich deszczułek (8-10 mm) o grubości 14-22 mm, połączonych w płyty - analogicznie jak parkiet mozaikowy - taśmą samoprzylepną, którą zrywa się po ułożeniu. Dzięki temu parkiet ma uporządkowany układ. Jest bardzo wytrzymały, dlatego świetnie nadaje się do miejsc o dużym natężeniu ruchu.

Elementy bruku drewnianego wycinane są w poprzek słojów (fot. Mazur Parkiet)

Podobne cechy wykazuje bruk drewniany, cieszący się ostatnio sporym zainteresowaniem. W przeciwieństwie do innych parkietów, jego elementy wycinane są zgodnie z kierunkiem wzrostu (w poprzek słojów). Występuje przeważnie w postaci kwadratowych kostek o wymiarach boku od 4 do 20 cm i grubości 10-22 mm. Układa się je na styk lub ze szczelinami, wypełnianymi masą zalewową. Kostki naklejane na siatkę termoplastyczną ułatwiającą montaż dostępne są w sprzedaży pod nazwą hirnholz.

Wadą bruku drewnianego jest wysoką niestabilność przy zmianie wilgotności w pomieszczeniu, dlatego ten rodzaj podłogi musi być układany przez fachowca z dużą starannością, przy użyciu specjalnego kleju dwuskładnikowego.

Gatunki i klasy drewna

Wybór gatunku drewna, z jakiego powstanie parkiet, ma bardzo duży wpływ na jego późniejszą eksploatację. Poszczególne rodzaje znacznie różnią się bowiem stopniem twardości, a to parametr, który ma bezpośrednie przełożenie na trwałość podłogi. Na parkiety zalecane są gatunki przynajmniej średnio twarde, np. dąb i jesion. Znacznie bardziej odporne na ścieranie, zarysowania i uszkodzenia jest drewno egzotyczne: doussie, merbau, kempas czy jatoba. Jego dodatkową zaletą jest bardzo oryginalny wygląd i wysoka odporność na wilgoć, dlatego można go układać również w łazienkach. Atuty te mają jednak odzwierciedlenie w wyższych cenach.

Na wygląd parkietu wpływa też klasa drewna. Charakteryzuje m.in. jednolitość barwy oraz usłojenie elementów. Producenci parkietów segregują drewno najczęściej na trzy podstawowe klasy. Pierwsza oznacza brak przebarwień, sęków i innych niedoskonałości. W drugiej klasie mogą występować niewielkie sęki i różnice barwy, pęknięcia powierzchniowe, a usłojenie może być mniej regularne. W drewnie trzeciej klasy dopuszcza się pełne sęki, biel i kontrastową kolorystykę.

Warto też pamiętać, że drewno różni się odpornością na zmiany wywołane światłem słonecznym. Jest to proces naturalny, ale nie wszystkie gatunki są tak samo podatne na ten czynnik - niektóre dość szybko zmieniają barwę, inne dopiero po kilku latach. Najbardziej wrażliwe jest drewno egzotyczne: badi, doussie, iroko, jatoba, merbau i wenge. Do ochrony przed ściemnieniem służą podkładowe lakiery nitrocelulozowe (np. capon), które nanosi się na surowe drewno.

Układanie parkietu

Ułożenie parkietu jest czasochłonne i wymaga dużej staranności. Zadanie to warto powierzyć fachowcowi z doświadczeniem (fot. Dąbex Parkiety)

Parkiet świetnie spełni swoją rolę pod warunkiem, że będzie dobrze ułożony. Zadanie to nie jest proste - wymaga doświadczenia, staranności, sporego nakładu pracy i dużo czasu. Samo ułożenie deszczułek jest bowiem tylko jednym z etapów. Po nim należy odczekać od 2 do 14 dni (w zależności od rodzaju kleju) do całkowitego wyschnięcia kleju i dopiero wtedy można przystąpić do cyklinowania podłogi, lakierowania lub nasączania olejem. Nie dziwi więc, że większość inwestorów decyduje się na zatrudnienie w tym celu fachowca.

Koszt takiej usługi waha się w granicach 40-100 zł/m², w zależności od rodzaju parkietu (droższy tradycyjny i twardszy lamelowy), wielkości i kształtu pomieszczenia, stanu podłoża, skomplikowania wybranego wzoru itp. Średnio drugie tyle należy przeznaczyć na chemię niezbędną do ułożenia parkietu (grunt do zabezpieczenia jastrychu, klej, lakier lub olej).

Warto jednak znać podstawowe zasady, dotyczące choćby przygotowania drewna do ułożenia i przyszykowania pod nie powierzchni. Bardzo istotne jest, aby nie układać parkietu od razu po zakupie. Drewno powinno się bowiem zaaklimatyzować, dlatego należy umieścić je oryginalnie zapakowane w pomieszczeniu, w którym będzie montowane, przynajmniej na 48 godzin. Wilgotność betonowego podłoża, do którego będą przyklejane deszczułki, nie powinna być wyższa niż 2% (pomiaru najprościej dokonać wilgotnościomierzem). Przed montażem koniecznie trzeba też sprawdzić wilgotność samego drewna - nie może być wyższa niż 9%. Optymalna temperatura powietrza do układania parkietu to 18-22ºC, a wilgotność 45%-65%.

Norbert Skupiński