Jak odnowić parkiet?

Oceniamy stan parkietu

Sposób doprowadzenia parkietu do estetycznego wyglądu zależeć będzie od przyczyny i rodzaju uszkodzeń - czasem wystarczy odnowić tylko jego powierzchnię albo konieczne będzie tzw. przełożenie podłogi lub też całkowita jego wymiana.

Uszkodzenia powierzchni w postaci rys, nierówności czy szczelin między klepkami są widoczne gołym okiem, natomiast odspojenie się parkietu od podłoża łatwo wykryć, gdyż w tych miejscach posadzka ugina się i skrzypi. W starych domach ugięcia parkietu mogą być spowodowane również poluzowaniem się i odkształceniem legarów, na których spoczywają deski podkładowe i wtedy pojawiają się również duże nierówności podłogi.

Przy ocenie stanu podłogi, który pozwoli na ograniczenie jej renowacji, należy również uwzględnić grubość klepek. Przeprowadzane dotychczas wielokrotne szlifowanie powierzchni może na tyle zmniejszyć grubość użytkową parkietu, że kolejne cyklinowanie grozi odsłonięciem złączy między klepkami i wtedy podłoga nadaje się tylko do wymiany.

Grubość warstwy użytkowej nowych deszczułek wynosi ok. 10 mm, a jako minimalną jej wartość zapewniającą bezpieczne kolejne szlifowanie przyjmuje się warstwę ok. 3 mm. Stopień zużycia powierzchni można ocenić po oderwaniu listwy przyściennej, co pozwoli na obejrzenie przekroju pokrycia podłogowego.

Ponieważ listwy podczas poprzednich renowacji mogły być odrywane lub tez nie, przy ocenie trzeba odliczyć ewentualny "schodek" na krawędzi, mierząc jego wysokość względem płaszczyzny podłogi.

Odświeżające szlifowanie podłogi

Zabieg ten ma na celu zdjęcie zabrudzonej i uszkodzonej wierzchniej warstwy parkietu i jego wyrównanie, co pozwoli na ponowne pokrycie go nową powłoką konserwacyjno-ochronną. Do szlifowania parkietu nazywanego też popularnie - choć niewłaściwie - cyklinowaniem używa się maszyn bębnowych, taśmowych lub tarczowych tzw. planetarnych. Bardziej precyzyjne szlifowanie zapewniają szlifierki tarczowe, szczególnie zalecane do powierzchni o nieregularnym kształcie.

Szlifowanie powinno być przeprowadzone przynajmniej w dwóch cyklach:

• jako zgrubne - mające na celu usunięcie zniszczonej wierzchniej warstwy i wyrównanie podłogi,
• jako wykańczające - wygładzające powierzchnię.

Przed szlifowaniem należy oderwać wszystkie listwy przypodłogowe, a w przypadku występowania "schodka" po poprzednich szlifowaniach przeprowadza się jego usunięcie przy użyciu wąskiej szlifierki taśmowej.

Do szlifowania wstępnego wykorzystuje się materiały ścierne (papier lub płótno) o granulacji 24-36, ale przy względnie niewielkich uszkodzeniach parkietu prace można rozpocząć od granulacji 40-60, a w razie stwierdzenia niezadowalającej efektywności szlifowania przejść na pracę z gruboziarnistym materiałem ściernym.

Po usunięciu uszkodzeń powierzchniowych przeprowadza się szlifowanie wykańczające z użyciem papieru ściernego o granulacji 80. W narożach, gdzie nie dochodzi tarcza szlifierki, posadzkę wyrównuje się przy użyciu szlifierki taśmowej bądź oscylacyjnej.

Likwidacja szczelin

Po szlifowaniu wykańczającym powierzchnia podłogi powinna być dokładnie odkurzona, a szczeliny między deszczułkami wymagają wypełnienia szpachlówką. Dość często spotykana jest praktyka sporządzania szpachlówki z pyłu pozostającego ze szlifowania zmieszanego z lakierem do podłogi.

Taka metoda jest jeszcze dopuszczalna w przypadku nowych posadzek, natomiast przy jej renowacji pył jest brudny i zawiera nie tylko drewno, ale również środki konserwujące (lakier, wosk), co sprawia, że taka szpachlówka nie zapewnia dostatecznej trwałości i wyglądu.

Dobrą szpachlówkę do parkietu należy przygotować z pyłu drzewnego pozyskanego, np. z oszlifowanego ponownie fragmentu czystej podłogi z wykorzystaniem papieru o ziarnistości 100. Jako składnik wiążący należy użyć specjalnej żywicy poliestrowej przeznaczonej do przygotowania takiej masy.

Gęste wypełnienie wciska się w szersze szczeliny przy użyciu stalowej szpachli z nieznacznym naddatkiem. Masa szpachlowa podczas twardnienia nie wykazuje praktycznie skurczu, zatem nie powinny pojawić się tam wgłębienia. W mniejsze szpary wprowadza się rzadszą masę szpachlową (o konsystencji masła), nakładaną równomiernie przy pomocy stalowej rakli.

Mniej doskonały sposób to użycie gotowej szpachlówki o zbliżonej barwie do materiału podłogowego. Produkowane są szpachlówki na bazie polioctanu winylu, tworzące twardą masę wypełniającą lub kity akrylowe o własnościach elastycznych.

Ze względu na znaczny skurcz po wyschnięciu te materiały trzeba z reguły nakładać kilkakrotnie. Przy szpachlowaniu szczelin istotne jest zapewnienie dobrej przyczepności materiału wypełniającego do boków deszczułek - inaczej luźno przylegające wypełnienie, szybko wypadnie.

Szpachlówka naturalna do drewna oraz kit do parkietu marki Tytan. Fot. Selena.

Oczyszczenie boków szczelin nie jest łatwe, gdyż gromadzi się tam brud, tłuszcz i środki konserwujące, co utrudnia lub wręcz uniemożliwia dobre połączenie się ze szpachlówką. Dlatego przed wypełnieniem trzeba oczyścić szczeliny, np. nożem, szpachelką i przetrzeć benzyną ekstrakcyjną.

Po zaszpachlowaniu powierzchni przeprowadza się ostateczne szlifowanie papierem o granulacji 100-120, zwracając uwagę na kierunek prowadzenia maszyny, co decyduje o wyglądzie słojów i odcieniach na drewnianej podłodze.

Jeśli podłoga poprzednio była konserwowana przy użyciu pasty, a przewidziane jest jej polakierowanie, to po przeszlifowaniu wykańczającym warto przeprowadzić próbę przyczepności lakieru do podłoża, gdyż zawarte w pastach składniki utrudniają przyleganie lakieru do drewna.

W przypadku oszczędnego szlifowania (zdjęcie cienkiej warstwy) i parkietu z chłonnych gatunków drewna nasycona warstwa nie może zostać usunięta w całości. Próbne lakierowanie polega na pokryciu powłoką fragmentu podłogi i po utwardzeniu lakieru sprawdzeniu, czy mocno przylega do podłoża.

Lakierowanie lub olejowanie parkietu

Bogata oferta producentów lakierów do podłóg obejmuje materiały, które charakteryzują się m.in. zróżnicowaną odpornością na ścieranie, rodzajem rozcieńczalnika (wodne lub rozpuszczalnikowe), połyskiem czy technologią nakładania.

Dobór lakieru zależy przede wszystkim od przewidywanej intensywności użytkowania podłogi, np. w sypialni można nałożyć dość miękki lakier wodorozcieńczalny, ale w korytarzu czy pokoju dziennym podłogę lepiej pokryć twardym lakierem chemoutwardzalnym.

Lakier do renowacji parkietu. Fot. V33.

Przed lakierowaniem z reguły nakładany jest podkład, który zapobiega ciemnieniu drewna i tworzy dobre podłoże pod wierzchnie warstwy pokrycia. Może też posłużyć do koloryzowania podłogi, jeśli zechcemy zmienić jej odcień.

Powłokę lakierową nakłada się zawsze dwukrotnie, przy czym po nałożeniu pierwszej warstwy powierzchnię trzeba przeszlifować - zależnie od wymaganego efektu, np. siatką ścierną o granulacji 150-220 lub tzw. padem o uziarnieniu 320. Podczas lakierowania należy chronić powierzchnie przed kurzem, gdyż drobiny pyłu powodują szorstkość powierzchni i nieestetyczny wygląd.

Inną formą zabezpieczenia powierzchni parkietu jest olejowanie polegające na wtarciu oleistej substancji, która konserwuje drewno i nadaje estetyczny wygląd. Jest odpowiednikiem tradycyjnego zabezpieczania posadzki przez pastowanie, które obecnie zastępuje warstwa nawierzchniowa z twardego wosku nakładana na zaolejowanej podłodze.

Olej do drewna Tikkurila Valtti Wood Oil. Fot. Tikkurila.

Montaż listew przypodłogowych

Ostatnim etapem renowacji parkietu będzie umocowanie listew przypodłogowych. Choć niekiedy można odnowić i zamocować stare listwy, to jednak najczęściej montowane są nowe obrzeża, wykonane z tworzywa, z materiałów drewnopochodnych, okleinowanych folią, fornirem albo z litego drewna.

Sposób zamontowania zależy od ich rodzaju - mogą być przystosowane do mocowania klejem kontaktowym lub za pomocą uchwytów, klipsów albo przykręcane. Zawsze mocujemy je do ściany, aby podłoga mogła swobodnie rozszerzać się i kurczyć pod wpływem zmian wilgotności otoczenia.

Autor: Cezary Jankowski

Opracowanie: Klaudia Tomaszewska

Zdjęcie otwierające: Loba