Rodzaje elektronarzędzi do prac remontowo-budowlanych

Jakich elektronarzędzi potrzebujemy?

O tym, jakie narzędzia powinny się znaleźć w domowym zestawie, każdy powinien zdecydować sam. Wszystko zależy bowiem od tego, jakimi pracami planujemy się zajmować. Czy będzie to wykańczanie domu albo generalny remont, podczas którego w użyciu będzie wiele sprzętów? Czy też potrzebujemy tylko jednego albo dwóch urządzeń, które będą wykorzystywane sporadycznie?

Infografika: Rodzaje elektronarzędzi

Intensywność użytkowania elektronarzędzi to kolejna ważna kwestia, którą trzeba się kierować przy wyborze. Generalnie tego typu sprzęt dzieli się na dwie grupy - do zastosowań profesjonalnych i przeznaczony dla majsterkowiczów. Narzędzia z pierwszej grupy są solidniejsze i wydajniejsze. Te drugie są tańsze, ale mają z reguły mniejszą trwałość. Narzędzia profesjonalne zwykle są przy tym wyspecjalizowane, sporo jest np. wiertarek bez funkcji udaru. Zaś wśród amatorskich znajdziemy narzędzia wielofunkcyjne i z rozmaitymi przystawkami. Należy też wspomnieć o oddzielnej kategorii sprzętów niemarkowych, z najniższej półki marketów budowlanych, które są bardzo wątpliwej jakości.

W przypadku elektronarzędzi przeważnie sprawdza się zasada, że droższe i markowe oznacza solidniejsze. (fot. Milwaukee)

To samo dotyczy akcesoriów - wierteł, bitów do wkrętarek czy tarcz tnących. Nie wystarczy kupić porządną szlifierkę, bo jeśli wyposażymy ją w marnej jakości tarczę, ta może się stępić już po kilku użyciach.

Ważnym kryterium wyboru elektronarzędzi jest też sposób ich zasilania. Urządzenia sieciowe (z kablem) mają zazwyczaj większą moc, ale są mniej wygodne w użyciu. Chodzi zarówno o plączący się kabel, jak i to, że trudno nimi pracować w miejscach, gdzie w pobliżu nie ma gniazdek (np. w ogrodzie). Oczywiście można zastosować odpowiednio długi przedłużacz, ale to rozwiązuje tylko jeden problem.

Sprzęt z wbudowanym akumulatorem jest bardziej poręczny i wygodny w użytkowaniu, ale jego wadą jest mniejsza moc. Ponadto nie da się nim pracować przez wiele godzin, jak ma to miejsce w przypadku elektronarzędzi sieciowych.

Sprzęt z akumulatorem jest bardziej poręczny i można go używać również w miejscach, gdzie nie ma zasilania elektrycznego. (fot. Profix)

Wiertarki - co trzeba o nich wiedzieć?

Spośród różnych elektronarzędzi to wiertarka wydaje się być najbardziej przydatna. Za jej pomocą można wywiercić otwory pod kołki, na których zawisną potem szafki kuchenne, półki, lustro czy inne wyposażenie wnętrz. Wiertarkę ze specjalnym mieszadłem można też wykorzystywać do mieszania różnych zapraw budowlanych. Dzięki zastosowaniu odpowiedniego osprzętu sprzęt ten posłuży również, np. do czyszczenia zardzewiałych elementów czy skuwania płytek ściennych.

Wiertarka przyda się właściwie w każdym domu - od czasu do czasu trzeba przecież zawiesić na ścianie półkę, lustro albo jakiś mebel. (fot. Bosch)

Najważniejszym parametrem, na który trzeba zwrócić uwagę przy wyborze, jest jej moc. Standardowo jest to 500-600 W - urządzenie o takiej mocy wystarczy do najprostszych prac, czyli do wywiercenia otworu w drewnie, metalu czy w płytkach ceramicznych. Jeżeli planujemy wiercić otwory w twardszych materiałach ściennych (beton, cegła ceramiczna, silikaty), konieczny będzie model z funkcją udaru.

Aby wiercić w betonie konstrukcyjnym, trzeba zakupić mocniejsze urządzenie, o mocy 800-1200 W, z elektro-pneumatycznym mechanizmem udarowym. Taki sprzęt, nazywany też młotowiertarką, pozwala łatwiej skruszyć beton. Urządzeniem z funkcją kucia będziemy też mogli wykuć w ścianie bruzdy.

Do prac w betonie konstrukcyjnym potrzeba mocnego sprzętu. Tu przyda się młotowiertarka, która ma większą moc od wiertarki. (fot. Toya)

Trzeba pamiętać, że w młotowiertarkach wiertła nie mocuje się w trójszczękowym uchwycie za pomocą klucza lub w systemie samozaciskowym, jak ma to miejsce w typowych modelach, tylko w specjalnym uchwycie SDS, który nie luzuje się podczas pracy udarowej. To ważne, bo do takich modeli przeznaczone są specjalne rodzaje wierteł.

Jeśli mowa o wiertłach, ważne, by dobierać je w zależności od materiału, w jakim wiercimy. Inne przeznaczone są do metalu, inne do drewna, a jeszcze inne do betonu.

Wybór odpowiedniego modelu wiertarki to nie wszystko. Ważne jest też dobranie właściwych wierteł i fachowy sposób wykonania otworów, dopasowany do rodzaju podłoża. (fot. Hanmar)

To samo dotyczy doboru mocowań. Najczęściej zastosowanie mają kołki rozporowe z plastikowymi koszulkami, które podczas wkręcania trzpienia rozszerzają się w przygotowanym otworze. Mocuje się je w przegrodach wykonanych z materiałów pełnych, o dużej wytrzymałości, takich jak beton, cegła pełna i bloczki silikatowe. Do materiałów pełnych przeznaczone są również kołki do szybkiego montażu, w których trzpień jest wbijany, a nie wkręcany.

W przypadku mocowania w podłożach pełnych o mniejszej wytrzymałości, jak beton komórkowy albo bloczki gipsowe, stosuje się kołki rozporowe o większej długości i grubości albo specjalne kołki bezrozporowe z plastikowymi lub metalowymi koszulkami z głębokim gwintem.

Do podłoży pustoprzestrzennych, takich jak płyty g-k, cegła dziurawka czy pustaki stropowe, przeznaczone są kołki typu molly. Składają się ze śruby i stalowej koszulki, tworzącej po dokręceniu krzyż po wewnętrznej stronie przegrody, dzięki czemu obciążenie rozkłada się na większą powierzchnię.

Z kolei do łączenia elementów drewnianych albo do przymocowania do drewna różnych przedmiotów przeznaczone są specjalne wkręty do drewna, które mają rzadszy, ale głębszy - w porównaniu do łączników przeznaczonych do metalu - gwint, co pozwala na stabilne osadzenie w materiale.

Jak korzystać z wiertarki?

Wbrew pozorom wiercenie nie należy do czynności banalnych. Warto znać podstawowe techniki, które różnią się w zależności od używanego sprzętu i materiału, w jakim wiercimy.

Zacznijmy od zamocowania osprzętu roboczego w wiertarce. W przypadku młotowiertarki, której używa się do pracy w materiałach zwartych (beton, cegła), wiertło wystarczy umieścić w uchwycie SDS. Korzystając ze zwykłego urządzenia wiertło trzeba natomiast dokładnie dokręcić kluczykiem we wszystkich trzech otworach.

Wiercenie zaczyna się od zaznaczenia miejsca planowanego otworu punktakiem. Wstępne, płytkie zagłębienie będzie oparciem dla czubka wiertła. Taki patent warto stosować zwłaszcza w płytkach ceramicznych. Bez wykonanego wgłębienia wiertło z pewnością będzie się przesuwać po śliskiej powierzchni. Wiercąc w ceramice (tu potrzebne są specjalne wiertła przeznaczone do płytek), w początkowej fazie nie należy używać funkcji udaru, bo okładzina może popękać. Można go włączyć dopiero po przebiciu się przez płytki.

Wiercenie udarowe zwykłą wiertarką wymaga użycia siły, ale z dociskiem nie należy przesadzać. Jeżeli spadają obroty silnika, nacisk trzeba zmniejszyć. Dużej siły trzeba za to unikać podczas używania młotowiertarki. Skuteczność kruszenia betonu zależy bowiem nie od siły docisku, ale energii udaru bijaka.

Podczas wiercenia w twardszych materiałach łatwiej jest najpierw wykonać otwór wiertłem o mniejszej średnicy, a dopiero potem rozwiercić go większym.

Bardzo ważne jest trzymanie wiertarki pod odpowiednim kątem. Tu pomocna jest dodatkowa rękojeść, w którą wyposażonych jest wiele modeli. Najlepiej ustawić ją prostopadle do części chwytnej wiertarki, co pozwoli łatwiej kontrolować położenie wiertła.

Z kolei aby nie wywiercić w ścianie zbyt głębokiego otworu, warto stosować ogranicznik głębokości wiercenia, który jest elementem wyposażenia wiertarki.

Po wykonaniu otworu należy go oczyścić z pyłu i dopiero wtedy osadzić w przegrodzie kołek.

Wkrętarki - co trzeba o nich wiedzieć?

Tego typu urządzenia przeznaczone są do wkręcania łączników. Wkrętarka ma mniejsze rozmiary od wiertarki, przez co jest lżejsza (w sprzedaży są modele o wadze mniejszej niż 0,4 kg) i poręczniejsza. Ma to duże znaczenie, zwłaszcza wtedy, gdy trzeba zamocować większą ilość wkrętów, np. podczas montażu płyt g-k, mebli, pokryć dachowych czy elementów ogrodzenia.

Podobnie jak w przypadku wiertarki, podstawowym kryterium wyboru jest moc urządzenia. Najsłabsze pod tym względem wystarczą do okazjonalnego zastosowania, ale gdy planujemy wykańczać dom albo prowadzić różnorodne prace remontowe, powinniśmy kupić model większej mocy.

Inne ważne parametry przy wyborze to prędkość obrotowa, maksymalny moment obrotowy, średnica osprzętu i dodatkowe wyposażenie, takie jak dioda oświetlająca przestrzeń roboczą czy mechanizm udarowy, umożliwiający pracę w betonie.

Ponieważ większość wkrętarek zasilana jest baterią, ważnym kryterium wyboru są parametry akumulatora. Przeważnie mają one napięcie od 9,6 do 18 V. Od ich pojemności zależy, jak długo będziemy mogli pracować sprzętem bez konieczności ładowania. W przypadku najtańszych modeli, w których pojemność nie przekracza 1,5 Ah, w jednym cyklu wkręcimy do kilkuset wkrętów. Bardziej zaawansowane, ale i droższe modele, wyposażone są w akumulator o dwu-, a nawet trzykrotnie większej pojemności.

Ważnym kryterium wyboru wkrętarki jest napięcie i pojemność akumulatora. Od tego zależy, jak długo będzie można używać sprzętu bez konieczności ładowania. (fot. Stanley Black&Decker)

Szlifierki kątowe - co jest ważne przy jej zakupie?

To uniwersalne elektronarzędzie. Szlifierką można przecinać różne materiały, takie jak metal, beton czy ceramika. Ponadto za jej pomocą wyszlifujemy i oczyścimy z rdzy metalowe powierzchnie, usuniemy stare farby czy odnowimy drewno.

W sprzedaży są szlifierki małe, jednoręczne i duże, dwuręczne. Te pierwsze mają moc do 1000 W i pracują z tarczą o średnicy 115 lub 125 mm. Wystarczą do typowych prac w domu, ale jeśli planujemy np. cięcie grubych elementów, powinniśmy kupić wydajniejszy model, o mocy 1800-2500 W. Tego typu urządzenia przystosowane są do zamontowania tarczy o średnicy 180 bądź 230 mm.

Przy zakupie ważna jest nie tylko moc, ale też prędkość obrotów i dodatkowe funkcje. Przykładowo regulator obrotów umożliwia delikatne i precyzyjne szlifowanie, bez wytwarzania intensywnego strumienia pyłu. System mocowania osłony tarczy pozwala ustawić szlifierkę w dowolnej pozycji, dzięki czemu można chronić się przed ewentualnymi odpryskami podczas pracy. Blokada wrzeciona umożliwia wymianę tarczy roboczej przy pomocy tylko jednego klucza (dostępne są też modele z systemem bezkluczowym SDS). Z kolei system tzw. łagodnego startu zabezpiecza użytkownika przed szarpnięciem w momencie uruchomienia. Ta funkcja jest przydatna szczególnie w przypadku dużych szlifierek.

Do urządzenia trzeba też dobrać odpowiednią tarczę. Inne przeznaczone są do metalu, betonu czy ceramiki. Dodatkowe przykładowe akcesoria, w jakie można się zaopatrzyć, to elastyczna tarcza, umożliwiająca szlifowanie większej powierzchni, czy specjalna szczotka do usuwania rdzy.

Użytkowanie szlifierek wymaga pewnej wprawy i ostrożności, bo narzędzia te pracują na wysokich obrotach, a podczas szlifowania powstają iskry i pył. (fot. Profix)

Wyrzynarki - kiedy się je stosuje?

Są niezastąpione przy drobnych pracach w drewnie czy docinaniu paneli podłogowych, boazerii itd. Podobnie jak wymienione wyżej elektronarzędzia, różnią się przede wszystkim mocą. Standardowo parametr ten wynosi od 350 do 700 W.

Pod uwagę trzeba też wziąć maksymalną głębokość cięcia drewna, bo od tego zależy, z jak grubym materiałem będziemy mogli pracować. Przeważnie jest to od 50 do 100 mm. Istotna jest również liczba skoków na minutę (zazwyczaj od 500 do 3000) i typ uchwytu dostosowanego do konkretnego rodzaju brzeszczotów. Również w tym przypadku element tnący dobiera się do docinanego materiału - nie każde drewno czy wyrób drewnopochodny ma taką samą strukturę. Zależnie od tego, jakie zęby ma brzeszczot, otrzymujemy też gładszą lub bardziej postrzępioną linię cięcia (przy większych zębach do szybkiego cięcia). Przykładowo brzeszczoty do cięcia płyt pilśniowych i miękkiego drewna mają duże, rzadko rozmieszczone ostrza, a te przeznaczone do docinania sklejki i twardego drewna - małe i rozmieszczone gęsto.

Oprócz powyższych parametrów, przy wyborze wyrzynarki liczą się też jej funkcje użytkowe, takie jak możliwość regulacji prędkości cięcia, ustawienia kąta cięcia czy możliwość podcinania oraz ustawienia wahadłowego ruchu brzeszczotu. Przydatnym rozwiązaniem jest dysza, którą można podłączyć do rury odkurzacza. Dzięki niej pył powstający w trakcie docinania nie unosi się w miejscu pracy. Wiele wyrzynarek ma też funkcję zdmuchiwania pyłu oraz laserowy wskaźnik linii cięcia.

Wyrzynarka jest niezastąpiona w przypadku cięcia desek i paneli podłogowych. (fot. Hikoki)

Pilarki - jakie są ich rodzaje?

Przeznaczone są do cięcia drewna, ewentualnie niektórych tworzyw sztucznych i metali lekkich. W zależności od potrzeb, można zdecydować się na model tarczowy albo łańcuchowy.

Pilarki tarczowe wykorzystuje się do cięcia desek, listew, paneli podłogowych, blatów kuchennych itp. W sprzedaży są wersje przenośne i stacjonarne, które montuje się na stole warsztatowym. Mogą też być zintegrowane z blatem roboczym na wysokich nogach, który tworzy odpowiedni stolik.

Pilarki różnią się też pod względem mocy i grubości cięcia - przeważnie jest to nie więcej niż 75 mm. Przy zakupie takiego urządzenia trzeba również sprawdzić, czy ma możliwość regulacji obrotów. Funkcja ta jest bardzo przydatna zwłaszcza wtedy, gdy będziemy ciąć inne materiały niż drewno. Dobrze, gdy pilarka wyposażona jest w laserowy wskaźnik wyznaczający linię cięcia i króciec do podłączenia odkurzacza pochłaniającego pył.

Dwa najważniejsze parametry, na jakie trzeba zwrócić uwagę przy zakupie pilarki tarczowej, to moc i grubość cięcia. (fot. Lange Łukaszuk (Greenworks))

O zakupie pilarki łańcuchowej powinni pomyśleć przede wszystkim właściciele zadrzewionych ogrodów i posiadacze kominków. Tego typu sprzęt znacznie ułatwi bowiem przycinanie drzew i cięcie gałęzi, a także przygotowywanie drewna na opał.

Do podjęcia jest ważna decyzja - urządzenie spalinowe czy elektryczne? Te pierwsze przeznaczone są wyłącznie do pracy na zewnątrz domu. Są mocniejsze, a podczas pracy nie ogranicza nas zasięg przewodu zasilającego. Za to wytwarzają spaliny, są głośniejsze, dymią, silniej wibrują, więcej ważą i są trudniejsze w obsłudze, bo uruchamia się je szarpakiem. Ponadto wymagają uzupełniania paliwa, wymiany świec, filtrów itp. Modele elektryczne są lżejsze, cichsze, bardziej ekologiczne i prostsze w obsłudze.

Poza sposobem zasilania, pilarki różnią się też mocą (do domowych zastosowań wystarczy model o mocy 1600-2000 W) i długością prowadnicy. W przypadku amatorskiego wykorzystywania wystarczy 30-35 cm. Warto też zwrócić uwagę na poziom głośności i dodatkowe wyposażenie, jak sposób napinania łańcucha, system redukcji drgań, hamulec bezpieczeństwa itp.

Pilarka stacjonarna zamontowana na stole warsztatowym. (fot. Lange Łukaszuk (Scheppach))

Ile kosztują elektronarzędzia?

Ceny elektronarzędzi zależą od różnych czynników, przede wszystkim od parametrów użytkowych i renomy producenta. Za wyroby markowe, o większej mocy, zapłacimy znacznie więcej niż za urządzenia nieznanego producenta, o małej wydajności.

Najtańszą wiertarkę, wkrętarkę, szlifierkę kątową, wyrzynarkę i pilarkę kupimy już za mniej niż 100 zł. Przynajmniej dwa lub trzy razy więcej trzeba przeznaczyć na sprzęt renomowanego wytwórcy. Zakup elektronarzędzi dla profesjonalistów z każdej z tych grup produktowych oznacza wydatek rzędu 1000-2000 zł.

Norbert Skupiński
fot. otwierająca: Profix