2025-06-05 09:20:19 
Jeśli Twoje codzienne obowiązki sprawiają, że prywatne ubrania po pracy nadają się tylko do wyrzucenia, to... mamy dobrą wiadomość. Pracodawca ma obowiązek zapewnić Ci odzież roboczą, jeśli Twoje własne rzeczy mogłyby się zniszczyć lub mocno zabrudzić.
Tak samo, gdy wymagają tego technologia pracy, przepisy sanitarne lub zasady BHP – wtedy nie ma zmiłuj, firma musi załatwić Ci odpowiedni strój.
To wszystko reguluje art. 237(7) Kodeksu pracy. I choć nie ma tam gotowej listy zawodów czy branż, to ogólne zasady są dość przejrzyste. W praktyce dotyczy to np. budowlańców, mechaników, osób pracujących w laboratoriach, magazynach czy kuchniach.
Odzież robocza a ochronna – nie myl tych dwóch pojęć
Warto odróżniać odzież roboczą od ochronnej. To nie to samo! Robocza chroni Twoje prywatne ubrania i sprawia, że wyglądasz profesjonalnie. Często jest to po prostu uniform, który pozwala łatwo rozpoznać pracowników danej firmy.
Ochronna z kolei zabezpiecza ciało przed konkretnymi zagrożeniami, takimi jak chemikalia, wysokie temperatury, promieniowanie czy ryzyko urazu.
Jeśli jesteś narażony na niebezpieczeństwa, Twoje ubranie i obuwie musi spełniać ściśle określone normy bezpieczeństwa. Na przykład buty z metalowym noskiem, odzież kwasoodporna, rękawice termiczne – to nie są fanaberie, tylko obowiązek wynikający z przepisów.
Jakie normy musi spełniać odzież dla pracowników?
Nie wystarczy kupić byle jakiej bluzy i wręczyć jej pracownikowi z życzeniem powodzenia. Ubrania robocze i ochronne muszą spełniać Polskie Normy – i to nie jest kwestia uznaniowa. Przykłady?
- Odzież robocza: PN-P-84525:1998
- Odzież ochronna: PN-EN ISO 13688:2013-12
W dokumentach tych określono m.in. wymiary, jakość materiałów, sposób szycia, a nawet niezbędne dodatki. To sprawia, że pracownik może czuć się bezpiecznie i komfortowo, a firma działa zgodnie z prawem.
Czy pracownik może sam kupić ubranie robocze?
Tak – i to całkiem rozsądna opcja, o ile obie strony się na to zgodzą. Kodeks pracy dopuszcza możliwość używania przez pracownika własnej odzieży, pod warunkiem, że spełnia ona wymagania BHP. Pracodawca musi jednak wówczas wypłacić tzw. ekwiwalent pieniężny.
To rozwiązanie ma swoje zalety: ubranie będzie lepiej dopasowane, często wyższej jakości i bardziej funkcjonalne. Trzeba jednak pamiętać, że na niektórych stanowiskach nie wolno korzystać z własnych ciuchów roboczych – chodzi m.in. o pracę z maszynami, substancjami chemicznymi, materiałami zakaźnymi lub promieniotwórczymi.
A co z praniem roboczych ciuchów?
To temat, który często budzi emocje. Pracownik ma ubranie robocze, ale kto ma je prać? Odpowiedź brzmi: pracodawca. To on powinien zadbać o czystość odzieży roboczej – w firmie lub poprzez zewnętrzną pralnię.
Jeśli nie ma takiej możliwości i zdecyduje, że to pracownik będzie prał ciuchy samodzielnie, wtedy należy się za to ekwiwalent pieniężny. Ile? Tyle, ile wynosi średni koszt prania – tę kwotę ustala się indywidualnie, najlepiej w porozumieniu z pracownikami.
Uwaga: jeśli odzież została skażona chemikaliami, materiałem promieniotwórczym lub biologicznym, nie wolno jej prać w domu! W takich przypadkach obowiązują zupełnie inne procedury. Ubrania trzeba przechowywać w specjalnych, wydzielonych miejscach i odpowiednio zutylizować po zakończeniu użytkowania.
Co ile należy się nowa odzież robocza?
To kolejne pytanie, które często pojawia się w rozmowach między pracownikami. Kodeks pracy nie określa konkretnych terminów. W praktyce jednak przyjmuje się, że odzież powinna być wymieniana wtedy, gdy:
- jest wyraźnie zużyta lub zniszczona,
- straciła swoje właściwości ochronne,
- wygląda nieestetycznie i nie nadaje się do reprezentowania firmy.
W skrócie: kiedy nie nadaje się już do pracy – należy ją wymienić. A czy będzie to po trzech miesiącach, czy po roku – zależy od branży i intensywności użytkowania.
Ekwiwalent za odzież – kto, kiedy i ile?
Gdy firma nie zapewnia odzieży roboczej, a pracownik używa własnej, ma prawo do ekwiwalentu pieniężnego. Podobnie jest w przypadku prania odzieży. Co ważne – wysokość ekwiwalentu powinna być zgodna z aktualnymi cenami rynkowymi i realnymi kosztami użytkowania czy utrzymania odzieży w czystości.
Pracodawca nie może „rzucić” symbolicznych 20 zł miesięcznie i mieć sprawę z głowy. Ekwiwalent ma być uczciwy i adekwatny – dlatego powinien być ustalany na podstawie faktycznych cen ubrań i kosztów eksploatacji.
Nie tylko obowiązek, ale i zdrowy rozsądek
Temat odzieży roboczej to nie tylko paragrafy i normy. To również element budowania zaufania i komfortu w miejscu pracy. Gdy pracownik wie, że firma dba o jego bezpieczeństwo i wygodę – pracuje lepiej, czuje się doceniony i częściej zostaje na dłużej.
Zapewnienie odpowiedniej odzieży roboczej to obowiązek, ale też inwestycja. Dobrze ubrany pracownik to nie tylko estetyka i wizerunek firmy, ale też realna ochrona zdrowia i życia. A to przecież bezcenne.
Masz pytania? Sprawdź regulamin pracy w swojej firmie albo zapytaj działu kadr. W razie potrzeby – powołaj się na art. 237(7) Kodeksu pracy. I pamiętaj: Twoje bezpieczeństwo w pracy to nie przywilej, to prawo.
Źródło i zdjęcia: Högert Technik
Komentarze