Podłogi i posadzki

Posadzka z drewna

Do produkcji posadzek wykorzystuje się drewno bardzo twarde (buk, grab, akacja), twarde (dąb, jesion, klon) i miękkie (sosna, świerk, brzoza). Posadzki z drewna miękkiego, które są mało odporne na ścieranie i wgniecenia, kładzie się tylko w pomieszczeniach o małym natężeniu ruchu lub tam, gdzie będą przykryte dywanem (sypialnie, pokoje dziecinne).

Na rynku spotyka się też posadzki z drewna drzew owocowych (czereśnia, wiśnia, orzech, grusza). W ostatnich latach coraz większą popularność zdobywają posadzki wykonane z drewna drzew egzotycznych. Są twarde, odporne na skurcz (dzięki temu nie odkształcają się) oraz na wilgoć - mogą być więc stosowane w łazienkach i kuchniach. Ze względu na różnice w wyglądzie deszczułek drewno dzielimy na klasy.

Deszczułki wykonane z drewna najwyższych klas mają taki sam kolor i rysunek słojów. W posadzkach niższych klas układ i barwa słojów poszczególnych deszczułek mogą się znacznie różnić, często widoczne są smugi, przebarwienia i sęki. Jednak mogą one dawać korzystne dla oka akcenty w jednostajnym wyglądzie posadzki.

Posadzki drewniane z niewykończoną powierzchnią górną wymagają szlifowania. Następnie pokrywa się je lakierem lub woskuje. Posadzki z desek można tylko pokryć pokostem lub pomalować farbą, emalią albo bejcą. Nowoczesne posadzki z drewna często mają górną powierzchnię fabrycznie wykończoną.

Parkiet tradycyjny

Parkiet tradycyjny składa się z pojedynczych deszczułek, najczęściej wyposażonych w pióro i wpust. Deszczułki uniwersalne mają pióra i wpusty na przeciwległych krawędziach.

Deszczułki wyposażone w pióra i wpusty na sąsiadujących krawędziach są przeznaczone do układania posadzki w "jodełkę" lub "cegiełkę". Można też kupić deszczułki wyposażone tylko we wpusty, które łączy się na tak zwane obce pióro (wykonane z innego materiału, na przykład z listewek).

Parkiet tradycyjny najczęściej przykleja się do podłoża klejem lub lepikiem. Można go układać w różne wzory (jodełka, cegiełka, kwadraty, romby, wzory z wprowadzeniem dodatkowych elementów). Główną zaletą parkietu jest znaczna grubość, która zapewnia dobrą izolację cieplną i akustyczną.

Parkiet może być wielokrotnie cyklinowany i szlifowany (trzeba jednak pamiętać, że szlifowanie jest możliwe nie na całej grubości deszczułki, a tylko w obrębie tak zwanej grubości użytkowej, tzn. z odliczeniem pióra i wpustu). Na parkiet tradycyjny zużywa się jednak (szczególnie przy skomplikowanym wzorze posadzki) bardzo dużo drewna.

Parkiet warstwowy

Składa się z deszczułek o grubości 10-14 mm, wyposażonych w pióra i wpusty. Deszczułki są dwu- lub trójwarstwowe. Górna warstwa użytkowa jest wykonana z twardego drewna drzew liściastych (dąb, buk, jesion, klon, czereśnia), a warstwa dolna i ewentualnie środkowa - z miękkiego drewna iglastego.

Słoje sąsiednich warstw są wzajemnie prostopadłe, co zmniejsza odkształcenia posadzki.

Deszczułki mają górną powierzchnię całkowicie wykończoną (oszlifowaną, polakierowaną kilkoma warstwami lakieru i utwardzoną) albo są tylko wstępnie oszlifowane i wymagają lakierowania, woskowania lub olejowania. Parkiet warstwowy przykleja się do podłoża klejem lub układa się swobodnie (podłoga pływająca).

Mozaika

Mozaika jest dużo cieńsza od parkietu - ma grubość 8 lub 10 mm. Jest sprzedawana w postaci płyt składających się z drobnowymiarowych listewek, naklejonych na arkusz papieru perforowanego lub siatki tekstylnej (nie usuwa się ich przy układaniu podłogi).

Deszczułki są zestawione w kwadraty (w sąsiednich kwadratach są ułożone wzajemnie prostopadle) lub romby, a cała płyta ma kształt prostokąta lub sześciokąta.

Mozaikę można układać na wiele różnych sposobów: równolegle do ścian lub pod kątem do nich. Płyty mogą być ułożone bezpośrednio obok siebie albo oddzielone elementami z drewna o innej barwie lub odcieniu.

Aby urozmaicić wzór, można wymienić pojedyncze deszczułki w kwadratach mozaiki na ciemniejsze lub jaśniejsze. Na indywidualne zamówienie wykonuje się tzw. mozaiki pałacowe, przeznaczone do układania na większych powierzchniach.

Mozaika przemysłowa (sztorcowa)

Od mozaiki zwykłej różni się tym, że listewki w kwadracie ułożone są nie płasko, ale "na sztorc" (szerokość listewek jest grubością posadzki), dzięki czemu podłoga ma większą grubość (około 22 mm czyli taką, jak parkiet tradycyjny). Listewki są zabezpieczone taśmą przed rozsypaniem.

Parkiet lamelowy (lamparkiet)

Składa się z deszczułek, sprzedawanych luzem lub połączonych siatką tekstylną, podobnie jak mozaika. Od parkietu tradycyjnego różni się tym, że deszczułki nie mają piór i wpustów oraz są cieńsze (10 mm). Czasami mają od spodu rowki. Parkiet lamelowy przykleja się do podłoża klejem lub przybija do podkładu z desek lub płyt (tzw. ślepej podłogi).

Deski podłogowe lite

Dostępne na rynku deski podłogowe są najczęściej sosnowe lub świerkowe, rzadziej jesionowe. Mają powierzchnię niewykończoną - wymagają szlifowania i lakierowania. Deski mogą mieć krawędzie zaokrąglone lub ścięte pod kątem 45°; utworzone w ten sposób między nimi rowki nadają podłodze tradycyjny wygląd.

Deski najczęściej przybija się prostopadle do drewnianych legarów (między legarami można umieścić izolację termiczno-akustyczną).

Deski podłogowe warstwowe

Są dwu- lub trójwarstwowe. Warstwa wierzchnia jest wykonana z drewna drzew liściastych (dąb, buk, jesion, klon, brzoza, wiąz, czereśnia) lub z sosny, a pozostałe warstwy - z drewna drzew iglastych. Powierzchnia desek jest całkowicie wykończona: szlifowana, utwardzona i pokryta kilkoma warstwami lakieru.

Deski są wyposażone w pióra i wpusty. Układa się je swobodnie na podłożu, smarując klejem tylko pióra i wpusty (podłoga pływająca).

Bruk drewniany

Wycina się go z bali drewnianych (dąb, sosna, modrzew) w taki sposób, że widoczny jest cały rysunek usłojenia. Podłoga ma grubość dochodzącą do kilku centymetrów. Bruk drewniany wygląda bardzo efektownie (np. w salonie z kominkiem), jest jednak dosyć drogi.

Panele podłogowe

Panele są to elementy podłogowe o dość znacznych (w porównaniu z tradycyjnym parkietem czy mozaiką) wymiarach (ich długość dochodzi do 2,2 m). Składają się z trzech warstw, z których każda pełni odmienną funkcję.

Warstwa górna stanowi powłokę odporną na ścieranie, uszkodzenia mechaniczne, wysoką temperaturę, pełni też funkcję dekoracyjną.

Warstwa środkowa jest podstawową warstwą nośną, decydującą o wytrzymałości.

Warstwa dolna jest odpowiedzialna za stabilność kształtu (zapobiega skręcaniu się i wybrzuszaniu).

Panele podłogowe mają górną powierzchnię fabrycznie utwardzoną i wykończoną, dzięki czemu nie wymagają szlifowania ani lakierowania. Są wyposażone w pióra i wpusty. Ich podstawową zaletą jest szybkość oraz prostota układania (podłogę z paneli można ułożyć nawet w jeden dzień). Są trwałe i łatwe w konserwacji.

Ze względu na niewielką grubość mogą być w większości przypadków układane na starej podłodze, co znacznie ułatwia i przyspiesza remont. Podłogi z paneli można stosować przy ogrzewaniu podłogowym, pod warunkiem uwzględnienia zaleceń producentów zarówno ogrzewania, jak i paneli.

Panele laminowane

Panele laminowane składają się z trzech warstw:

• wierzchnia warstwa pokryta jest warstwą dekoracyjną z naniesioną powłoką odporną na ścieranie, działanie chemikaliów oraz promienie słoneczne. Warstwa dekoracyjna w zależności od kolekcji może do złudzenia przypominać kamień, terakotę lub inne materiały. Może być także fakturowana np. z wytłoczonymi słojami drewna lub fugami, jak w podłodze ceramicznej,
• warstwa nośna stanowiąca rdzeń panelu, wykonana jest z płyty HDF lub płyty wiórowej,
• na spodzie znajduje się warstwa zapobiegająca odkształceniom panelu oraz chroniąca go przed wilgocią. Może być wykonana z laminatu (najczęściej takiego jak warstwa wierzchnia) lub z kilku warstw wzmocnionego papieru.

Trwałość paneli laminowanych dochodzi do 25 lat. Jest to jednak podłoga "jednorazowa". Po zniszczeniu (wyłączając drobne uszkodzenia) nie nadaje się już do naprawy.

Dlatego najważniejszym parametrem, decydującym o możliwości wykonania podłogi w pomieszczeniach o określonym przeznaczeniu, jest odporność paneli na ścieranie.

Ważna jest też twardość paneli, mierzona dopuszczalnym naciskiem punktowym. Dla różnych typów paneli wynosi ona od 9 do 20 N.

Klasyfikacja paneli laminowanych wg stopnia ścieralności

Panele drewniane i drewnopochodne

Panele warstwowe składają się z dwóch lub trzech warstw trwale ze sobą połączonych różnych gatunków drewna lub drewna z materiałem drewnopochodnym.

Panele trójwarstwowe - najpopularniejsze na rynku, mają zwykle kształt prostokąta, ich długość może wynosić 80-260 cm, szerokość 15-40 cm, grubość 7-25 mm.

• Wierzchnia warstwa tzw. licowa lub dekoracyjna wykonana jest z wysokogatunkowego drewna. Może ona przypominać swoim wyglądem pojedynczą deskę lub klepki parkietowe ułożone w dwóch lub trzech rzędach. Inne produkowane wzory to np. klasyczna jodełka i drabinka, uzupełniane listwami dekoracyjnymi w kontrastującym kolorze. Lico jest przeważnie fabrycznie polakierowane kilkoma warstwami lakieru i utwardzone promieniami UV. Bardzo modne są panele pokryte olejem lub olejem i woskiem. Obie te substancje chronią panel przed wilgocią i wchłanianiem brudu oraz podkreślają kolor i rysunek słojów drewna.
• Rdzeń panelu, tzw. warstwa nośna, zbudowana jest z listewek taniego drewna iglastego ułożonych prostopadle do warstwy wierzchniej lub z drewnopochodnej płyty HDF.
• Spodnia warstwa to sklejka lub okleina z drewna iglastego. Niektóre panele mają podklejoną dodatkową warstwę wyciszającą.

Panele z litego drewna - to kwadratowe płyty o wymiarach 30x30 cm lub 40x40 cm i grubości 16 mm. Podobnie jak w przypadku paneli warstwowych, w rdzeniu znajdują się pióra i wpusty ułatwiające połączenie elementów na powierzchni podłogi. Po ułożeniu wymagają przeszlifowania i polakierowania.

Gdzie można je układać? - To zależy w znacznym stopniu od tego z jakiego gatunku drewna zrobiona jest warstwa wierzchnia. Jeśli z najtwardszego drewna egzotycznego (merbau, kambala, jatoba) bądź twardego (dąb, jesion, orzech), taka podłoga sprawdzi się w pomieszczeniach intensywnie użytkowanych, a więc holach i pokojach dziennych.

Do sypialni nadaje się podłoga z drewna miękkiego i średniomiękkiego. W pomieszczeniach z ogrzewaniem podłogowym można stosować panele specjalnie do tego przygotowane. W łazienkach tylko panele z niektórych gatunków drewna egzotycznego np. teaku, odpornych na zawilgocenie.

Panele korkowe

Korek - główny surowiec, z którego powstają panele korkowe, to kora dębu korkowego zbierana z drzew raz na siedem lat, przy czym odbywa się to bez szkody dla życia i zdrowia drzew. Jest on więc materiałem ekologicznym.

Podłogi korkowe odznaczają się odpornością na wilgoć, dobrą izolacyjnością akustyczną i termiczną, wysoką odpornością na ścieranie.

Panele korkowe zbudowane są z pięciu warstw:

• wierzchniej - którą stanowi wykończenie z cienkiej, przezroczystej folii PVC lub kilka warstw lakieru utwardzonego promieniami UV;
• dekoracyjnej - bardzo cienkiej z forniru korkowego w wersji naturalnej lub barwionej;
• izolującej - czyli tzw. rdzenia korkowego, który jest wykonany ze sprasowanego aglomeratu korkowego o grubości ok. 2,7 mm. Rdzeń jest odporny na duże obciążenia i zapewnia podłodze elastyczność;
• nośnej - o grubości 6 mm, która wykonywana jest z płyt drewnopochodnych HDF o podwyższonej odporności na wilgoć;
• spodniej - wykonanej z wygłuszającego podkładu korkowego grubości 1,5 mm.

Gdzie można stosować panele korkowe? - Podłogi z paneli korkowych mogą być układane we wszystkich pomieszczeniach mieszkalnych, oprócz łazienek, gdzie można układać inny rodzaj podłóg korkowych - płyty z surowego korka. Odporność na ścieranie tego rodzaju paneli jest dużo większa od paneli laminowanych, więc nie ma znaczenia natężenie ruchu panujące w pomieszczeniu.

Układanie

Panele można układać na prawie każdym podłożu: linoleum, PVC, posadzce drewnianej, płytach pilśniowych, posadzce kamiennej lub ceramicznej, wykładzinie dywanowej z krótkim włosem (wykładziny z długim włosem nie nadają się, ponieważ są zbyt miękkie), betonie. W większości przypadków jako podłoże można wykorzystać starą posadzkę.

Panele tworzą tak zwaną "podłogę pływającą"; nie przykleja się ich do podłoża, a tylko skleja między sobą (smarując klejem pióra i wpusty). Coraz większą popularność zdobywają panele bezklejowe łączone jedynie zatrzaskowo, dzięki odpowiednio ukształtowanym piórom i wpustom.

Pod panelami układa się podkład dźwiękochłonny z pianki poliuretanowej, papieru podłogowego, tektury falistej, korka (na rynku dostępne są specjalne maty).Na wykładzinę dywanową, w celu usunięcia nierówności, kładzie się papier podłogowy lub warstwę filcu szmacianego.

Na podłożu betonowym dodatkowo stosuje się folię dla ochrony przed wilgocią (większość firm traktuje to jako warunek uwzględnienia reklamacji).

Podobnie postępuje się w przypadku układania podłogi w pomieszczeniach, w których jest ona szczególnie narażona na działanie wilgoci i pary wodnej (pomieszczenia niepodpiwniczone, zlokalizowane nad bramami, garażami, z zainstalowanym ogrzewaniem podłogowym itp.).

Masy samopoziomujące

Masy samopoziomujące stosuje się jako warstwy wyrównawcze, które wzmacniają, wygładzają i poziomują powierzchnię podłoża przed położeniem właściwej posadzki (jest to szczególnie celowe przy posadzkach wymagających bardzo równej powierzchni, takich jak panele czy wykładziny) lub jako ostateczne pokrycia podłogowe. Cechą charakterystyczną masy jest układanie się w panele korkowe płaszczyźnie poziomej pod działaniem siły ciężkości.

Podkłady samopoziomujące nie wymagają dodatkowych zabiegów: zacierania, zagęszczania, poziomowania. Mogą stanowić warstwę wyrównawczą lub pełnić rolę samodzielnej posadzki (np. w warsztacie lub garażu). Kupuje się je najczęściej w postaci suchej mieszanki przeznaczonej do rozrobienia wodą lub dwuskładnikowych komponentów.

Większość mas samopoziomujących można wylewać ręcznie lub mechanicznie. W warunkach domowych, przy niewielkim zakresie robót, można masę przygotować w wiadrze, wykorzystując do mieszania wiertarkę wolnoobrotową ze specjalnym mieszadłem. Masę wylewa się pasami i rozprowadza pacą. Powietrze można usunąć specjalnym kolczastym wałkiem odpowietrzającym.

W większości przypadków po podkładzie można chodzić po ok. 3 godzinach, a po 24 godzinach można przyklejać płytki. Przed wylaniem podłoże musi być zagruntowane.

Masy cementowe stanowią kompozycje cementów, z dodatkiem polimerów oraz środków modyfikujących (np. plastyfikujących). Stosuje się je do wyrównywania podłoży pod posadzki z kamienia naturalnego, płytek ceramicznych i klinkierowych, drewna i tworzyw sztucznych lub pod wykładziny dywanowe.

Podłożem pod masę może być:

• beton,
• jastrych cementowy lub anhydrytowy,
• lastryko,
• płyty gipsowe,
• płytki ceramiczne i kamienne,
• drewno i płyty drewnopochodne,
• PVC.

Masy mają najczęściej postać suchej mieszanki przeznaczonej do rozrobienia wodą. Zużycie wynosi 1,5-2 kg/m2 przy grubości warstwy 1 mm.

Masy anhydrytowe produkowane są na bazie gipsu naturalnego, czyli anhydrytu (bezwodnego siarczanu wapnia). Zamiennie stosuje się także gips syntetyczny, który ma podobne właściwości. Wypełniaczem jest piasek.

Podkłady anhydrytowe są odporne na uszkodzenia i wysoką temperaturę (nadają się do ogrzewania podłogowego). Można je stosować w pomieszczeniach suchych. Można z nich wykonywać warstwy wyrównawcze pod posadzki drewniane, płytki podłogowe, wykładziny dywanowe, PVC.

Masy żywiczne służą do wykonywania wierzchniej warstwy podłogi i zastępują inne pokrycia. Wykonuje się je na bazie żywic syntetycznych (epoksydowych, poliuretanowych, akrylowych, epoksydowo-poliuretanowych, poliestrowych).

Mają bardzo dobrą przyczepność do podłoża betonowego, wysoką wytrzymałość i odporność na ścieranie. Są odporne na działanie związków chemicznych. Mają krótki czas utwardzania. Można je dowolnie barwić. Są łatwe do utrzymania w czystości.

Wykładziny elastyczne

Wykładziny elastyczne wykonuje się z PVC, linoleum lub z kauczuku. Są trwałe (do 10-15 lat), antystatyczne (nie przyciągają kurzu), łatwe do utrzymania w czystości - wystarczy je odkurzyć lub zmyć ciepłą wodą z dodatkiem detergentu.

Wykładziny z PVC. Są sprzedawane w rolkach 2-4 m lub w postaci płyt. Są dostępne w wielu kolorach i wzorach imitujących drewno, ceramikę, kamień. Można je kłaść na podłoża betonowe, z mas samopoziomujących, kamienne, ceramiczne (z płytek). Przykleja się je klejem, a na mniejszych powierzchniach mogą być kładzione luzem.

Wykładziny jednowarstwowe mają na całej grubości jednolity przekrój - grubość warstwy ścieralnej jest równa grubości wykładziny, dzięki temu mają dużą odporność na ścieranie i nadają się do pomieszczeń o dużym natężeniu ruchu.

Wykładziny wielowarstwowe składają się z kilku warstw, z których każda pełni odmienną funkcję. Wierzchnia warstwa użytkowa, wykonana z PVC z warstwą zadrukowanej folii, jest pokryta powłoką zabezpieczającą przed ścieraniem (matową lub z połyskiem). Warstwa dolna stabilizująca jest wykonana z PVC z dodatkiem wypełniaczy, z pianki lub z włókna szklanego.

Linoleum produkuje się z mączki drzewnej z dodatkiem żywic naturalnych, oleju lnianego, wypełniaczy i pigmentów. Jest trwałe, odporne na ścieranie i inne uszkodzenia, antystatyczne, łatwe do utrzymania w czystości. Nadaje się do stosowania zarówno w mieszkaniach, jak i w obiektach użyteczności publicznej.

Wykładziny kauczukowe produkuje się z kauczuku syntetycznego z dodatkiem wypełniaczy mineralnych, pigmentów, zmiękczaczy, środków wulkanizujących i antyutleniaczy. Mogą być jedno- lub dwuwarstwowe. Są trwałe, odporne na ścieranie i inne uszkodzenia, niepalne (odporne na niedopałki papierosów), odporne na działanie związków chemicznych.

Charakteryzują się dużą stabilnością wymiarów. Nadają się do pomieszczeń o dużym natężeniu ruchu. Mają powierzchnię gładką, tłoczoną albo karbowaną (antypoślizgowe) lub z wtopionymi kolorowymi cząstkami.

Wykładziny dywanowe

W zależności od rodzaju włókien wykładziny dzielimy na:

wykładziny wełniane - mogą być produkowane z włókien roślinnych np. bawełna, juta, sizal, trawa morska, włókno kokosowe oraz zwierzęcych, jak np. wełna owcza, kozia, wielbłądzia;

wykładziny z tworzyw sztucznych - najbardziej popularne są:

• poliamidowe - odporne na ścieranie i gniecenie, aby się nie elektryzowały powinny być zabezpieczone specjalną powłoką antyelektrostatyczną,
• polipropylenowe - najbardziej odporne na ścieranie, działanie chemikaliów, nie wchłaniają wody, ale ulegają wgnieceniom np. przez ciężkie meble,
• poliestrowe - nie płowieją, trudno zapalne, ale mogą się filcować,
• akrylowe - są miękkie, sprężyste jak wełna, ale najmniej wytrzymałe ze wszystkich wykładzin.

Listwy i profile wykończeniowe

W sąsiedztwie ścian, w miejscach zmiany poziomu podłogi, na progach, przy schodach oraz nad dylatacjami konieczne jest stosowanie specjalnie ukształtowanych listew i profili.

Można kupić listwy i profile z drewna, laminowane, z masy (kolorowej lub imitującej drewno), aluminiowe w różnych odcieniach (naturalny, złoty, brązowy). Wszystkie listwy i profile są dostępne w wielu wzorach i kolorach, dostosowanych do wzorów i kolorów różnych typów posadzek.

Listwy przypodłogowe służą do przykrywania styków ścian i podłóg. Mogą być proste lub profilowane. Listwy drewniane mają najczęściej kształt ćwiartki walca; przybija się je do posadzki gwoździami.

Tak zwane listwy cokołowe mają często górne krawędzie ozdobnie wyprofilowane.

Można też kupić listwy kątowe, których powierzchnia pionowa przylega do ściany, a pozioma do podłogi (pod pochyłą częścią listwy tworzy się wolna przestrzeń, którą można wykorzystać do poprowadzenia przewodów).

Do podłóg pływających używane są ozdobne, profilowane listwy z PVC lub MDF z pokryciem z folii ozdobnej. Listwy takie przyklejane są do ściany (nie wolno przybijać ich do podłogi) lub mocowane na przykręcanych uchwytach.

Listwy progowe służą do przykrywania miejsc styku podłogi z drewna lub paneli z innymi rodzajami posadzek (np. z kamienia lub terakoty).

Profile dylatacyjne służą do maskowania dylatacji w posadzkach (koniecznych w dużych pomieszczeniach).

Profile krawędziowe są przeznaczone do wykańczania podłóg układanych na schodach.

Maty izolacyjne

Płyty termoizolacyjne z polistyrenu ekstrudowanego stosuje się pod panele podłogowe, parkiety, płyty wiórowe i płyty OSB przy pracach renowacyjnych z małą różnicą poziomów, również pod wylewkę posadzkową.

Zalety stosowania płyt:

• zwiększają izolacyjność cieplną,
• nie wchłaniają wilgoci,
• nie wietrzeją, nie gniją, nie pleśnieją, są zapachowo neutralne,
• pokrywają rysy, wyrównują małe nierówności,
• wygłuszają odgłosy kroków.

Maty i płyty izolacyjne z polietylenu stosowane są pod obciążenia w budownictwie tradycyjnym, jak również drewnianym i szkieletowym. Maty o grubości od 2 do 5 mm używane są jako izolacje pod podłogi panelowe. Płyty o grubościach 5, 10 i 15 mm, ze względu na swoje właściwości, używane są jako materiał do wykonywania izolacji termicznych i akustycznych (wygłuszanie) w budownictwie mieszkaniowym (podłogi pływające).

Zalety stosowania mat:

• materiał o dobrych właściwościach akustycznych, termicznych i paroizolacyjnych,
• materiał lekki i sprężysty,
• dostępny również w wersji niezapalnej,
• łatwy w montażu.