W jaki sposób skutecznie odnowić ściany wewnętrzne?

Ocena stanu powierzchni ścian

Wymagania co do stanu podłoża są bardzo zróżnicowane zależnie od rodzaju ostatecznej warstwy pokryciowej, a zakres wymaganych robót przygotowawczych trzeba dostosować również do tych warunków. Są bowiem pokrycia wymagające bardzo starannego wyrównania powierzchni ściany np. przewidzianej do nałożenia stiuku, a z kolei materiały okładzinowe np. panele można mocować na zniszczonej i nawet krzywej ścianie.

Decyzję o sposobie renowacji należy poprzedzić sprawdzeniem stanu remontowanej powierzchni ze zwróceniem szczególnej uwagi na przyczyny ewentualnych uszkodzeń, które jeśli nie zostaną wyeliminowane, spowodują zniszczenia nowego pokrycia.

Zakres czynności sprawdzających stan podłoża pod większość pokryć obejmuje:

• kontrolę przyczepności istniejącego pokrycia (tynku, płytek ceramicznych) do muru. Wstępną ocenę przeprowadza się wzrokowo oceniając spękania, wybrzuszenia oraz przez opukiwanie. W podejrzanych miejscach trzeba zrobić odkrywkę wycinając np., wiertłem koronowym fragment tynku.
• sprawdzenie równości podłoża za pomocą przynajmniej dwumetrowej łaty kontrolnej przykładanej wielu miejscach i pod różnymi kątami. Wygodnym sposobem sprawdzenia - zwłaszcza na dużych powierzchniach - będzie użycie wskaźnika laserowego z odpowiednim osprzętem.
• sprawdzenie pionów ścian i prostopadłości narożników - poziomnicą bądź pionem oraz kątownikiem lub metodą trygonometryczną.
• ocenę przyczepności istniejących powłok malarskich oraz chłonności i twardości tynku. Przyleganie powłoki można ocenić na mokro metodą wałkową lub na sucho przeprowadzając test nacięć krzyżowych z taśmą samoprzylepną.

Sprawdzenie chłonności podłoża

Chłonność (nasiąkliwość) podłoża sprawdza się  poprzez wchłanianie wody nanoszonej gąbka lub atomizerem, a orientacyjną twardość tynku można ocenić poprzez próbę zarysowania powierzchni np. monetą - na wytrzymałym tynku pozostawi ona jedynie płytki ślad bez wyraźnego kruszenia się podłoża

Przyczyny uszkodzenia tynku

Analizie przyczyn należy poddać uszkodzeń tynku w postaci pęknięć, które najczęściej powstają na skutek niestabilności podłoża budynku - osiadania ścian, ich drgań, słabego przewiązania murów. Płytkie pęknięcia powierzchniowe mogły być spowodowane skurczem masy tynkarskiej (zbyt dużo spoiwa, zbyt szybkie wysychanie) i łatwo będzie je wyeliminować przez zaszpachlowanie.

Szpachlowanie ubytków w tynku szpachlą ACRYL-PUTZ® przed nałożeniem gładzi, fot. Andrzej Papliński

Uszkodzenia tynków mogą wynikać z niewłaściwych warunków panujących w pomieszczeniu czy awariami instalacji wodno-kanalizacyjnej (zalania lub stałe mikroprzecieki). W domach o niskiej termoizolacyjności ścian i przy tym słabo wentylowanych mogą wystąpić tzw, odparzenia tynku - zwłaszcza w narożnikach czy przy podłodze - spowodowane przemarzaniem ścian.

Podobny efekt połączony z wykwitami solnymi wystąpi na powierzchni tynku na skutek złej izolacji przeciwwilgociowej fundamentów lub np. przeciekami z nieszczelnych rynien, czy instalacji. Objawy odpadania tynku mogą pojawić się też na kominach, często w połączeniu z brunatnymi zaciekami, co świadczy o nieszczelności komina i zanieczyszczeniu jego wnętrza smolistymi osadami.

Gdy trzeba nałożyć nowy tynk

Tynki cementowo-wapienne

Tradycyjny tynk cementowo-wapienny nakładany jest głównie wtedy gdy powierzchnia do otynkowania jest stosunkowo niewielka lub powinien on być odporny na ewentualne zawilgocenie np. w łazienkach. Przed jego nałożeniem warto na powierzchni ściany utworzyć warstwę kontaktową ze specjalnej emulsji lub przynajmniej zagruntować podłoże.

Tynk ręczny cementowo-wapienny szary Alpol AT 300, fot. Piotrowice II

Tynk wewnętrzny na bazie cementu emplais interiores, fot. Teais

Tynki gipsowe mokre

Zamiast tradycyjnej zaprawy, ściany możemy pokryć tynkiem gipsowym, który umożliwia uzyskanie gładszej powierzchni Jednak w pomieszczeniach "mokrych" traci on na wytrzymałości i np. do tynków pod glazurę w łazience nie powinien być nakładany.

Tynk gipsowy maszynowy MP 75 L, fot. Knauf

Przed jego nałożeniem trzeba zabezpieczyć metalowe elementy np. farbą, gdyż przy kontakcie z gipsem mogą ulec korozji. Stopień wygładzenia tynku zarówno cementowo-wapiennego jak i gipsowego zależy od planowanego wykończenia powierzchni. Przy przeznaczeniu do malowania lub tapetowania tynki zacierane są na gładko, natomiast po płytki powierzchnia powinna być zatarta „na ostro”, co zwiększa przyczepność kleju.

Suche tynki

Alternatywnym sposobem na wykonanie nowego tynku będzie pokrycie ściany płytami gipsowo-kartonowymi mocowanymi, zależni od warunków, na klej gipsowy lub do stelaża. Rozwiązanie to pozwala w wielu przypadkach uniknąć kłopotliwego skuwania starego tynku, a także umożliwia poprawę własności akustycznych i cieplnych przegrody, ukrycia nowych instalacji pod tymi płytami.

Na względnie prostych ścianach klejenie odbywa się bezpośrednio przez nałożenie na spód płyty placków z gipsowej zaprawy klejowej i dociśnięcie jej do podłoża. W przypadku ścian, które wymagają dużej korekty pionu lub są bardzo nierówne mocowanie płyt wykonuje się dwuetapowo, klejąc pokrycie do pasów wyrównujących.

Mocowanie płyt gipsowo-kartonowych do podłoża na klej gipsowy, fot. Knauf

Jeśli remontowana ściana wymaga wyciszenia lub ocieplenia np. sąsiaduje z garażem albo trzeba w niej ukryć rury instalacji wodno-kanalizacyjnej najwygodniej będzie postawić drugą „ślepą” ściankę pokrytą płytami mocowanymi do stelaża.

Ściana gładka jak stół

Gładź

Nałożenie gładzi na surowy tynk cementowo-wapienny lub gipsowy pozwala uzyskać bardzo gładką powierzchnię, przygotowaną do malowania. Natomiast stare powłoki mocno trzymające się podłoża trzeba przed nałożeniem gładzi - najlepiej akrylowej - przetrzeć gruboziarnistym papierem ściernym, dokładnie odkurzyć i zagruntować. Podczas nakładania gładzi należy zapewnić takie oświetlenie ściany, jakie będzie podczas użytkowania pomieszczenia.

Alpol AG S22 P - biała gładź gipsowa PREMIUM, fot. Piotrowice II

Ekskluzywne wykończenie powierzchni uzyskuje się przez nałożenie warstwy stiuku pokrytego woskiem, który chroni powłokę dekoracyjną przed zabrudzeniem i nadaje połysk.

Tapetowanie

Powierzchnie przeznaczone do tapetowania powinny być przede wszystkim równe, gdyż wszelki wgłębienia i wybrzuszenia zwiększają powierzchnie krycia. Tapeta jest w ograniczonym stopniu rozciągliwa i na stykach mogą pojawić się szpary. Natomiast mniej istotna jest gładkość powierzchni, jednak nie może być ona zbyt szorstka, gdyż zwłaszcza przy cienkich np. fototapetach mogą być widoczne ziarna podłoża.

Ze względu na sposób układania i wykończenia powierzchni występują trzy grupy tapet: ozdobne, do malowania (tzw. raufaza) i z włókna szklanego. Pierwsza grupa tapet obejmuje bogatą gamę wzorniczą tapet papierowych, gładkich i tłoczonych, winylowych itd. gotowy do użytkowania po przyklejeniu do ściany.

Tapety do malowania układane są w ten sam sposób jak tapety ozdobne, ale ich powierzchnie trzeba pomalować. Tapety szklane pełnia natomiast w pewnym sensie funkcję odpornego na uszkodzenia tynku ozdobnego o fakturze splotu włókien. Do ich klejenia używa się specjalnych klejów, a po ułożeniu maluje się na dowolny kolor farbą akrylową lub lateksową.

Okładziny ścienne

Boazeria

Remont ścian można znacznie uprościć jeśli zdecydujemy się na zamontowanie okładzin ściennych w formie paneli czy boazerii. W takim przypadku praktycznie nie jest istotny stan podłoża - może być nawet nieotynkowane. Montaż okładziny jest dość prosty i sprowadza się do przykręcenia do muru drewnianych listew w rozstawie 40 - 50 cm i przymocowania do nich poszczególnych paneli za pomocą klamerek. W narożach, pod sufitem oraz przy podłodze mocuje się dopasowane listwy maskujące.

Płytki ceramiczne

Standardowym pokryciem ścian w łazience czy kuchni są płytki ceramiczne mocowane zaprawą klejową. W remontowanych pomieszczeniach przeznaczone pod takie wykończenie ściany mogą mieć różne pokrycie - stare płytki, farbę emulsyjną lub olejną, płyty gipsowo-kartonowe bądź surowy tynk cementowo-wapienny. Przy użyciu obecnie dostępnych klejów do płytek ceramicznych w zasadzie można je przyklejać bezpośrednio na każde wymienione powyżej podłoża.

Knauf K1 Glazura/Terakota  - uniwersalny klej do płytek klasy C1T, fot. Knauf

Warunkiem jest jedynie jego stabilność i dostateczna przyczepność do ściany. Przy układaniu płytek ceramicznych na ściany w miejscach narażonych na zamoczenie (np. wokół wanny, brodzika) konieczne będzie o utworzenie warstwy izolacji wodochronnej. Taką izolację zapewni tzw. płynna folia nałożona na wyrównane podłoże i taśma narożnikowa.

Autor: Cezary Jankowski

Opracowanie: Aleksander Rembisz

Zdjęcie otwierające: Atlas

Zdjęcia w tekście: Andrzej Papliński, Piotrowice II (Alpol), Knauf, Teais (Phoenix Distribution)