Zaprawy do zadań specjalnych

Zaprawy renowacyjne

W starych zabytkowych budynkach w wyniku podsiąkania kapilarnego wilgoć z gruntu – przy braku skutecznej izolacji przeciwwilgociowej – migruje w murze, a na skutek krystalizacji zawartej wodzie soli następuje destrukcja pokrywającego ścianę tynku, jego kruszenie i odpadanie. Podobne skutki mogą pojawić się i w nowszych obiektach w wyniku np. powodzi.

W takich przypadkach, niezależnie od konieczności utworzenia ochrony przed dalszym zawilgoceniem, odtworzenie pokrycia tynkarskiego wymagać będzie użycia specjalnych zapraw renowacyjnych. Składają się one na system zawierający materiały do gruntowania, utworzenia warstwy kontaktowej, tynku o dużej chłonności rozpuszczonych soli i ewentualnie gładzi wykańczającej. Obszar poddany renowacji powinien sięgać przynajmniej ok. 1 m poza widoczne uszkodzenia powierzchni. Ograniczenie migracji wilgoci z muru do tynku zapewnia gruntowanie podłoża lub użycie płynu iniekcyjnego , zależnie od stanu ściany.

Obrzutka renowacyjna Kreisel 910

Kolejny zabieg to wykonanie obrzutki z rzadkiej, specjalnej zaprawy, która powinna pokrywać mniej więcej 50% remontowanej powierzchni. Zależnie od stopnia zasolenia podłoża dobierany jest rodzaj tynku zasadniczego – może być on nakładany z z tynku pokładowego i nawierzchniowego lub samym tynkiem nawierzchniowym.

Tynki podkładowe charakteryzują się dużą chłonnością dzięki porowatości sięgającej 40%, a wolne przestrzenie pozwalają na krystalizację soli bez niszczenia struktury tynku. Standardowo grubość powłok renowacyjnych zawiera się w granicach 2-3 cm. Do ostatecznego wykończenia powierzchni tynku wykorzystywane są gładzie renowacyjne nakładane warstwą do 3 mm o uziarnieniu do 0,5 mm.

Zaprawy montażowe i reprofilujące

Osadzanie elementów metalowych w betonie, cegle jak też reprofilowanie uszkodzeń elementów betonowych umożliwiają cementy i zaprawy montażowe charakteryzujące się bardzo krótkim czasem wiązania (5-20 min) i wysoką wytrzymałością (do 25 MPa po 1 dniu). Dostępne są w kilku odmianach różniących się szybkością wiązania, wielkością ziaren wypełnienia, zalecaną grubością aplikacji.

Cementy o bardzo krótkim czasie twardnienia mogą być wykorzystywane do tamowania przecieków np. w fundamentach, ścianach oporowych. Przy osadzaniu elementów metalowych wielkość otworu powinna być o 5-20 mm większa niż wymiar kotwy – przy większych przekuciach do zaprawy dodaje się piasek drobnoziarnisty.

Zaprawy o dłuższym czasie wiązania wykorzystuje się również do wypełniania ubytków, wyrównania uszkodzonej powierzchni. Przy poważniejszych naprawach, zwłaszcza elementów żelbetowych z odsłoniętym zbrojeniem, używane są systemowe zestawy produktów (głównie z systemie PCC) tworzących warstwę kontaktową, wypełnienie i wykończenie powierzchni. W pierwszej kolejności aplikowana jest powłoka chroniąca stalowe zbrojenie przed korozją, a następnie nanosi się warstwę szczepną zapewniającą dobre przyleganie wypełnienia ubytku. Niektóre produkty systemowe mogą jednocześnie pełnić obie te funkcje.

Cienkowarstwowa zaprawa naprawcza Moris capa fina marki TEAIS

Do odtworzenia uszkodzonego elementu wykorzystywane są zaprawy wypełniające przeznaczone do różnych grubości warstwy wymagającej odbudowy. Przy ubytkach do ok. 3 cm używa się zapraw naprawczych drobnoziarnistych, a większe uszkodzenia do ok. 10 cm wypełnia się zaprawą gruboziarnistą.

Zaprawy wodoszczelne

Sporą grupę zapraw specjalnych stanowią produkty do tworzenia warstw wodoszczelnych na powierzchni np. tarasów, balkonów, w obrębie fundamentów i podłóg na gruncie, jaki i w zbiornikach na nieczystości , basenach. Zaprawy te nakładane są na stabilne, wysezonowane, betonowe podłoża w postaci kilkukrotnie nakładanych warstw.

Zaprawa wodoszczelna na tarasy i balkony Alpol AH 752

Popularne, jednoskładnikowe zaprawy do zastosowań wewnątrz jak i na zewnątrz pomieszczeń - zależnie od grubości nałożonej warstwy - chronią przed wodą bez naporu jak i z naporem pozytywnym (dociskającym powłokę do podłoża) do głębokości 5 m . Łączna grubość powłoki wodoszczelnej to 2-4 mm nakładanej pędzlem w 2-3 cyklach.

Skuteczną ochronę przed przenikaniem wody z naporem negatywnym (powłoka odrywana od podłoża) zapewniają zaprawy krystalizujące. Dzięki specjalnym składnikom nie tylko tworzą powłokę nawierzchniową ale również „wgryzają się” w podłoże (krystalizują w betonie), co zapewnia niezwykle wysoka przyczepność i dodatkowe uszczelnienie porów podłoża. Aplikację tych zapraw wykonuje się podobną technologią jak wodoszczelne zaprawy jednoskładnikowe (pędzel, paca).

Na podłożach, które np. wykazują ruchy termiczne lub o niezbyt sztywnej budowie, wodoszczelne powłoki wykonuje się z zapraw dwuskładnikowych. Charakteryzują się one wysoka elastycznością, zdolnością do krycia rys w podłożu (uszczelnienie sączenia) jak tez ochrona przed naporem pozytywnym i negatywnym wody pod ciśnieniem nawet do 5 barów.

Oba składniki, w postaci proszkowej i płynnej miesza się w określonych przez producenta proporcjach z ewentualnym dodatkiem wody i pokrywa uszczelniana powierzchnie za pomocą pędzla, pacy bądź metodą natrysku hydrodynamicznego w przynajmniej 2 cyklach. Łączna grubość warstwy powinna wynosić 2-2,5 mm.

Wylewki podłogowe

Przy wyrównywaniu betonowego podłoża podłogowego grubość warstwy z tradycyjnego jastrychu cementowego nie powinna być mniejsza niż 2,5 cm w najcieńszych miejscach. Specjalne zaprawy podłogowe pozwalają na znaczne zmniejszenie tej grubości - przy bezpośrednim nanoszeniu na podłoże tzw. wylewki samorozlewnej nakładane są warstwą o grubości 2-10 mm.

Samopoziomująca wylewka podłogowa Panis marki TEAIS

Przy prawidłowym wykonaniu uzyskuje się idealne gładką powierzchnie, gdyż zaprawa przed stwardnieniem rozpływa się samoczynnie tworząc równą płaszczyznę, podobnie jak lustro wody. Wylewanie takiej posadzki wymaga zapewnienia bardzo sprawnej organizacji, gdyż szybko twardnieje, a poszczególne porcje powinny łączyć się ze sobą w stanie płynnym.

Bardzo istotne jest skuteczne zagruntowanie podłoża zabezpieczające przed odciąganiem wody z zaprawy. Na podłożach wymagających zachowania spadku i o grubości wyrównania do 15 mm wykorzystywane są szybkowiążące zaprawy podłogowe, nakładane w tradycyjny sposób, które już następnego dnia można pokrywać np. płytkami ceramicznymi.

W przypadku układania jastrychu na warstwie separacyjnej (folii hydroizolacyjnej, papie) grubość jastrychu nie może być mniejsza niż 35 mm. Natomiast w przypadku pokrywania materiałów odkształcalnych (izolacje akustyczne i cieplne ze styropianu, wełny mineralnej, pianki polietylenowej) dociskowa warstwa podłogowa musi mieć grubość co najmniej 45 mm z ewentualnym dodatkiem przeciwprężnym w postaci włókien rozproszonych.

Gotowe wylewki średnio - i grubowarstwowe (do 40 mm i 80 mm) to produkty szybkowiążące o wysokiej wytrzymałości (do klasy C40) układane są ręcznie bądź mechanicznie, a ich powierzchnia powinna być zawibrowana listwą i wyrównana zacieraczką.

Ze względu na możliwość przenoszenia dużych obciążeń mogą być układane w pomieszczeniach produkcyjnych czy magazynowych. Do miejscowych napraw betonowych podłóg wykorzystywane są wysokowytrzymałe zaprawy naprawcze aplikowane warstwą o grubości 5-30 mm.

autor: Redakcja BudownicwaB2B
oprac.: Aleksander Rembisz
zdjęcie otwierające: Fabryka Farb i Lakierów Śnieżka SA (Foveo)
zdjęcia w tekście: Piotrowice II (Alpol), Teais Polonia, Kreisel