Jak pomalować ściany i sufit?

Sprawdzamy powierzchnię do malowania

Nowa powłoka malarska musi mieć zapewnioną dostateczną przyczepność do podłoża, o czym najczęściej decyduje wierzchnia warstwa istniejącego pokrycia. Może ją tworzyć stara powłoka malarska z farby wapiennej, klejowej, emulsyjnej, olejnej bądź tynk jest jedynie wstępnie zagruntowany, co zdarza się w obiektach przejętych od deweloperów.

Rodzaj starej farby i jej przyczepność do tynku określimy poprzez próbę szorowania na mokro (wapienne i klejowe) oraz odrywania taśmy malarskiej, naklejonej na krzyżowe nacięcia powłoki. Gdy farba schodzi podczas szorowania lub w całości odrywa się wraz z taśmą, trzeba ją będzie usunąć.

Musimy tez ocenić rodzaj i wielkość uszkodzeń tynków, co zdecyduje o sposobie ich naprawy. Niewielkie wykruszenia, pęknięcia można będzie zaszpachlować, ale odpadający płatami tynk trzeba skuć i nałożyć na nowo. Zwróćmy tez uwagę na obecność zacieków, plam, ognisk zagrzybienia, co wymagać będzie ustalenia i wyeliminowania przyczyny ich powstania i nałożenia, np. farby izolującej bądź preparatu grzybobójczego.

Jeśli ze względów estetycznych uznamy obecną gładkość tynku za niezadowalającą, to musimy zdecydować o wyrównaniu poprzez nałożenie gładzi. Z koniecznością wygładzenia ścian i sufitu trzeba się też liczyć, jeśli starą powłokę malarską trzeba będzie zeskrobać.

Jeżeli gładkość tynku jest niezadowalająca, to musimy zdecydować się na nałożenie gładzi. Fot. Baumit.

Jak dobrać materiały do malowania?

Wybór farby do malowania ścian i sufitu zależy od przeznaczenia pomieszczenia, wymagań odnośnie własności powłoki oraz planowanych wydatków na jej zakup. Różnorodność dostępnych farb pozwala na optymalny dobór do konkretnych warunków użytkowania, przy czym materiały te mogą być o bardzo zróżnicowanym poziomie cenowym.

W praktyce jedynie dotarcie do kart technicznych wyrobu (dostępnych z reguły na stronach internetowych producenta), umożliwi miarodajne porównanie deklarowanych przez nich parametrów.

Ze względów marketingowych utrwalił się pewien podział tych wyrobów dzielący je na farby emulsyjne, akrylowe i lateksowe, co wstępnie określa ich właściwości i poziom cenowy.

Farby emulsyjne - to z reguły wyroby najtańsze o stosunkowo małej odporności na zmywanie, przeznaczone głównie do pomieszczeń pomocniczych.

Emulsyjna farba do ścian i sufitów. Fot. Tikkurila.

Farby akrylowe - to podstawowy asortyment farb do wnętrz. Mogą być wykorzystywane w standardowych warunkach użytkowania, jeśli powłoka nie musi spełniać szczególnych wymagań. Charakteryzują się stosunkowo niską paroprzepuszczalnością, średnią odpornością na zmywanie i zabrudzenia.

Farba akrylowa. Fot. Farby Kabe.

Farby lateksowe - w porównaniu z akrylowymi są znacznie bardziej wytrzymałe na zmywanie i trudniej się brudzą. Zalecane są głównie do malowania w kuchniach, łazienkach, a także w pomieszczeniach o podwyższonych wymaganiach higienicznych.

Matowa farba lateksowa. Fot. Tikkurila.

Tańsze są też farby białe od kolorowych, które kupuje się w gotowym zabarwieniu z tzw. kolekcji lub indywidualnie barwi w mieszalniku komputerowo dozującym pigmenty. Orientacyjną ilość potrzebnej farby określa się na podstawie nominalnej wydajności podawanej przez producenta, ale w praktyce ulega ona wahaniom zależnie od gładkości o chłonności podłoża.

Przeciętnie przyjmuje się możliwość pokrycia 10-12 m2 powierzchni z 1 litra farby przy jednokrotnym malowaniu.

Zależnie od zakresu prac przygotowawczych, oprócz farby, potrzebny będzie preparat gruntujący, gipsowa masa szpachlowa bądź tynk, gładź polimerowa, masa akrylowa, środki do zmywania i zmiękczania powłoki malarskiej, taśma malarska i materiały ścierne (papier, siatka lub gąbka).

Jak przygotować pomieszczenie i powierzchnię do malowania?

Pomieszczenie przeznaczone do malowania powinny być puste bądź meble przestawione na środek i przykryte folią, z zabezpieczoną przed zachlapaniem podłogą, a mocowane na stałe elementy wyposażenia, np. listwy przypodłogowe, gniazda i wyłączniki demontuje się lub zabezpiecza taśmą malarską, folią.

Zabezpieczenie grzejników, gniazd elektrycznych, parapetów, listw przypodłogowych przed zachlapaniem farbą. Fot. J. Werner.

Meble przenosimy na środek pomieszczenia i zakrywamy folią ochronną. Fot. J. Werner.

Prace malarskie wymagają zapewnienia intensywnego oświetlenia, co po zdjęciu opraw oświetleniowych i żyrandoli wymaga ustawienia roboczego źródła światła, gdy naturalne oświetlenie przez okna nie wystarcza. Najłatwiej wykorzystać lampy stojące z ledowymi „żarówkami ” bądź założyć tymczasowe oprawki w miejscach podłączania żyrandoli.

Przyda się też dodatkowe, miejscowe oświetlenie, np. z reflektorka halogenowego, padające skośnie do odnawianej powierzchni, co pozwoli na wychwycenie ewentualnych niedoróbek i kontrolę gładkości.

Przygotowanie powierzchni ścian i sufitu

Zależnie od wstępnej oceny jakości powłok prace przygotowawcze obejmują zmywanie powłok malarskich, które są w dobrym stanie i nie wymagają naprawy oprócz punktowych zaszpachlowań po wkrętach, gwoździach. Wówczas wystarczy je przed malowaniem odkurzyć, a następnie zmyć wodą z dodatkiem mydła malarskiego lub uniwersalnego detergentu. Płyn nanosi się za pomocą często płukanej gąbki, zwracając uwagę na to, aby woda nie ściekała intensywnie po ścianie, zalewając podłogę.

Środek myjący można też nakładać atomizerem i przecierać systematycznie wyciskaną gąbką, co będzie szczególnie wygodne przy zmywaniu sufitu. Zanieczyszczenia, których nie dało się usunąć, wymagają przetarcia, np. rozpuszczalnikiem lub w przypadku m.in. rdzawych zacieków, plam po dymie wstępnego pomalowania farbą izolującą.

Przed rozpoczęciem malowania należy dokładnie umyć ściany. Fot. Farby Kabe.

Usunięcie starej farby

Ścian malowanych farbami wapiennymi lub klejowymi nie można bezpośrednio pokryć powszechnie używanymi farbami dyspersyjnymi, zatem starą powłokę trzeba będzie usunąć. Farby te dość łatwo odchodzą od podłoża po zwilżeniu i spęcznieniu.

Zmaczanie najlepiej przeprowadzić dwuetapowo przy pomocy opryskiwacza. Wstępne zwilżenie mgiełką wodną ułatwia wsiąkanie następnej porcji wody i zapobiega ściekaniu po powierzchni suchego tynku.

W przypadku starych farb emulsyjnych próba ich usunięcia przez zmiękczanie może być nieskuteczna, jeśli pokrycie będzie szczelne, niepozwalające na penetrację wody w głąb powłoki.

Do usuwania farb olejnych używanych do malowania tzw. lamperii, przeprowadza się zmiękczanie powłoki malarskiej przy użyciu preparatów rozpuszczalnikowych bądź ługujących.

Preparaty te nanosi się zgodnie z instrukcją producenta, przestrzegając zasad bezpieczeństwa (wentylacja pomieszczeń, ochrona przed żrącymi własnościami ługu). Zmiękczone powłoki przeznaczone do usunięcia dość łatwo zeskrobać płasko prowadzoną szpachelką. Po wstępnym usunięciu starej powłoki powierzchnię ścian trzeba przeszlifować papierem ściernym granulacji 60-80.

Gruntowanie

Gruntowanie przed malowaniem wykonuje się w przypadku nakładania farby na powierzchnie surowe, naprawiane bądź szlifowane do warstwy podłoża. Zabieg ten ma na celu wyrównanie chłonności i utwardzenie tynku, zatem nie ma sensu robić tego na ścianach już malowanych farbami dyspersyjnymi.

Preparat gruntujący nanosi się najczęściej w dwóch warstwach. Fot. Selena.

Może to być nawet szkodliwe, gdy utworzy się gładka, błyszcząca warstewka gruntownika, co zmniejszy przyczepność nakładanej farby. Preparat gruntujący nakłada się pędzlem ławkowcem na odkurzoną powierzchnię w taki sposób, aby nie tworzyć zacieków. Grunt nanosi się najczęściej w dwóch warstwach, a do malowania można przystąpić po całkowitym wyschnięciu preparatu.

Malowanie sufitu i ścian

Malowanie pomieszczeń zaczynamy zawsze od odnowienia sufitu. Po wstępnym pomalowaniu pędzlem naroży i innych zakamarków (potrzebna będzie drabina), resztę powierzchni pokrywamy farbą nanoszoną długim wałkiem z drążkiem z poziomu podłogi.

Ważne jest umiejętne nabieranie na wałek farby - nie można go głęboko zanurzać bo będzie kapać, nawet po przeciągnięciu na kratce ociekowej.

Kuwetę malarską, którą warto wyłożyć przyklejoną folią, trzeba unieruchomić i często napełniać. Wygodne malowanie sufitu zapewniają też niektóre wałki z pojemnikiem lub dozownikiem.

Kuwetę malarską należy często napełniać farbą. Fot. Kaem (Hardy).

Farbę nakładamy równoległymi pasami, starając się utrzymać równomierne pokrycie, a następnie rozprowadzamy w kierunku poprzecznym, pracując zawsze na mokrej powłoce.

Farbę nakłada się równoległymi pasami, starając się utrzymać równomierne pokrycie. Fot. J. Werner.

Jeśli sufit jest biały, a ściany malujemy na inny kolor, to rozpoczynamy od wyznaczenia linii odcięcia kolorów. Prostą linię wyznaczamy sznurem malarskim pokrytym suchym pigmentem. Po naprężeniu wzdłuż całej długości ściany odciągamy go w środku i puszczamy - sznur pozostawi odbicie pigmentu idealnie prostej linii.

Nieco powyżej tego zaznaczenia (od strony sufitu) naklejamy taśmę malarską. W pasie linii odcięcia, w narożnikach, w trudno dostępnych miejscach malujemy w pierwszej kolejności przy pomocy pędzla i wyrównujemy farbę krótkim wałkiem. Do pokrycia reszty powierzchni użyjemy długiego wałka na drążku, co ułatwi malowanie górnych partii ściany.

Górne partie malujemy wałkiem zamocowanym na długim drążku. Fot. Tesa.

Farbę nakładamy skośnymi pasami tworzącymi literę V, a następnie wygładzamy ruchami w pionie, co ułatwia równomierne rozprowadzenie farby nawet na niezbyt gładkim i równym podłożu.

Należy przestrzegać zasady nakładania farby „mokre na mokre”. Po przeschnięciu pierwszej warstwy (przeciętnie po 2-3 godzinach). Z reguły trzeba nałożyć drugą warstwę, stosując tę samą technikę malowania co poprzednio. Taśmę z odcięciem kolorów zrywamy przed ostatecznym wyschnięciem farby, co uchroni przed postrzępieniem jej brzegu.

Autor: Cezary Jankowski
Zdjęcie otwierające: Tikkurila
Zdjęcia w tekście: Baumit, Tikkurila, Farby Kabe, J. Werner, Selena, Kaem (Hardy), Tesa