Wybór konstrukcji stropowej i jej montaż

Jakimi parametrami powinien wyróżniać się strop?

Strop jest poziomą przegrodą dzielącą kondygnacje. Obok tej funkcji, jego najważniejszym zadaniem jest przenoszenie obciążeń – własnych, użytkowych, a także warstw podłogowych i ścian działowych. Musi być więc przede wszystkim wytrzymały, a jeśli dzieli kondygnacje mieszkalne, powinien też dobrze tłumić hałas. Jeśli chodzi o wytrzymałość – przyjmuje się, że samo typowe obciążenie użytkowe (przebywający w pomieszczeniu ludzie, wyposażenie) to 1,5 kN/m², czyli około 150 kg/m². Obliczeń dokonuje konstruktor, który musi też wziąć pod uwagę, aby strop był sztywny, bo nadmierne ugięcie będzie skutkowało skrzypieniem podłogi i pękaniem tynku na suficie dolnej kondygnacji. W domach jednorodzinnych stropy mają zazwyczaj rozpiętość do 7 m, ale zastosowanie stropów panelowych pozwala zwiększyć ją do ponad 10 m, a niektórych prefabrykowanych do nawet 14 m. To ważne, bo większa rozpiętość to większe pomieszczenia, w których nie trzeba wykonywać słupów i podciągów. Przy czym im większa jest odległość pomiędzy podporami, tym wykonanie stropu jest trudniejsze i droższe.

Zdolność tłumienia hałasu, która ma duże znaczenie z punktu widzenia komfortu użytkowania, związana jest z masą powierzchniową stropu. Najlepsze właściwości akustyczne wykazują konstrukcje ciężkie – monolityczne żelbetowe albo prefabrykowane z płyt kanałowych. Jednak w praktyce zasadnicze znaczenie ma wykonanie tzw. podłogi pływającej.

Jeżeli strop dzieli pomieszczenia, w których występują duże różnice temperatury (stropodachy, konstrukcje oddzielające piwnicę bądź poddasze nieużytkowe), powinien mieć dobrą termoizolacyjność. W przeciwnym razie z pomieszczeń mieszkalnych będzie uciekać bardzo dużo ciepła. Cecha ta w ograniczonym stopniu zależy od sposobu wykonania stropu – i tak trzeba go ocieplić. 

Najłatwiej zaizolować konstrukcję drewnianą – ocieplenie z wełny umieszcza się po prostu pomiędzy belkami stropowymi. Jeśli chodzi o stropy żelbetowe, tu termoizolację układa się bezpośrednio na konstrukcji i wykonuje na niej wylewkę podłogową. Inny sposób polega na wykonaniu podłogi na legarach, pomiędzy którymi umieszcza się wełnę mineralną. Dodatkowo można też wykonać ocieplony sufit podwieszany lub przykleić izolację od spodu stropu.

Bardzo ważnym parametrem jest łatwość montażu. Przy niektórych technologiach trzeba użyć dźwigu, ponieważ elementy potrzebne do wykonania stropu są duże i ciężkie. Tak jest w przypadku większości konstrukcji prefabrykowanych, które dostarcza się gotowe na plac budowy. Nie jest to więc opcja dla osób, które dysponują niewielką działką, na którą nie da się wjechać ciężkim sprzętem. Ten nie jest potrzebny w przypadku stropów gęstożebrowych, ale je z kolei trzeba podeprzeć do czasu osiągnięcia przez strop pełnej wytrzymałości. Jeszcze bardziej czasochłonny jest montaż stropów monolitycznych, które wymagają wykonania deskowania i stemplowania. Powyższych problemów nie ma przy wznoszeniu stropów drewnianych. Budulec potrzebny do ich wykonania jest stosunkowo lekki, dlatego prace trwają krótko i nie są uciążliwe. Łatwość i szybkość montażu, a ponadto brak konieczności używania ciężkiego sprzętu (wystarcza lekki HDS), to również podstawowe atuty stropów panelowych.

Najpopularniejsze rodzaje stropów w polskich domach

Monolityczne. Wykonuje się je w całości na miejscu budowy. W solidnie podpartym szalunku umieszcza się zbrojenie, a całość zalewa warstwą betonu. Jego grubość i klasę wytrzymałości, a także sposób zbrojenia określa konstruktor. Jak wspomniano, takie konstrukcje cieszą się dużą popularnością, przede wszystkim ze względu na dostępność materiałów i brak konieczności używania ciężkiego sprzętu do montażu. Co ważne, w technologii tej można wykonać strop także o nieregularnych kształtach. Przegrody monolityczne są niepodatne na klawiszowanie, czyli nierównomierne uginanie się elementów nośnych, które skutkuje powstawaniem rys, pęknięć, a nawet odpadaniem fragmentów tynku. Mankamentem jest skomplikowany proces montażu, co wiąże się z wysokimi kosztami robocizny. Ponadto do czasu związania betonu nie można prowadzić dalszych prac budowlanych.

Stropy monolityczne wymagają solidnie podpartego szalunku. Może to być tradycyjne deskowanie z drewna albo gotowe szalunki wielokrotnego użytku fot. M. Szymanik

Gęstożebrowe. Składają się z wielu, gęsto usytuowanych żeber (40–60 cm), które pełnią funkcję nośną. Jeżeli zastosowane zostaną belki sprężone, montaż stropu nie będzie wymagał podparcia montażowego. Przestrzenie pomiędzy żebrami wypełnia się przeważnie różnego rodzaju pustakami, wykonanymi z betonu, keramzytobetonu, ceramiki, betonu komórkowego czy płyt drewnopochodnych. W zależności od wypełnienia, można spotkać się z różnymi nazwami tego typu stropów (teriva, fert, ackerman, ceram). Następnie całość zalewa się kilkucentymetrową warstwą betonu. Montaż takich stropów jest stosunkowo prosty i nie wymaga użycia ciężkiego sprzętu. Materiały do ich wykonania są powszechnie dostępne, a technologia dobrze znana ekipom budowlanym. Wadą tych stropów jest:

• nie najlepsza izolacyjność akustyczna,
• trudność wykonania konstrukcji o skomplikowanych kształtach,
• podatność na klawiszowanie.

Technologia gęstożebrowa polega na rozmieszczeniu co 40–60 cm stalowo-betonowych belek, pomiędzy którymi układa się pustaki z ceramiki, betonu lekkiego lub styropianu, a całość zalewa kilkucentymetrową warstwą betonu fot. Wienerberger

Z płyt prefabrykowanych. W tej technologii wykorzystuje się wykonane w zakładzie prefabrykatów płyty żelbetowe o różnych wymiarach (grubość – przeważnie 24 cm, szerokość – 60– 149 cm i długość – zazwyczaj do 600 cm). Układa się je bezpośrednio na ścianach nośnych oraz podciągach za pomocą dźwigu, a połączenia między nimi i wieniec zalewa betonem. Szybki montaż, niewymagający deskowania i stempli, to największa zaleta stropów prefabrykowanych. Mankamentów jest całkiem sporo:

• konieczność zastosowania ciężkiego sprzętu,
• pękanie połączeń,
• brak możliwości wykonania stropu o innym niż prosty rzucie,
• mała dostępność prefabrykatów.

Panelowe. Również wykonywane są z prefabrykowanych płyt (strunobetonowych), ale te są znacznie cieńsze i lżejsze, dlatego nazywane są panelami. W zależności od typu płyt, konieczne może być jeszcze zalanie całości na budowie warstwą nadbetonu. Montaż elementów wymaga użycia lekkiego dźwigu typu HDS, ale jest błyskawiczny – ułożenie 100 m² zajmuje zaledwie 2 godziny. Nie trzeba układać belek, a pomiędzy nimi pustaków, niepotrzebne jest też zbrojenie górne. Szalowanie zredukowane jest do minimum (tylko na łączeniach). Stropy panelowe mogą mieć rozpiętość nawet 10,5 m. Ich kolejne zalety to dobra izolacyjność akustyczna oraz brak problemów z klawiszowaniem.

Lekkie stropy panelowe montuje się bardzo szybko. Ułożenie 100 m² zajmuje zaledwie 2 godziny fot. Stropy.pl

Typu filigran. W tej technologii kluczowym elementem jest zbrojona płyta prefabrykowana o grubości 5–7 cm i ułożone na niej dodatkowe zbrojenie. Całość zalewana jest warstwą nadbetonu. Płyta pełni rolę szalunku, dlatego deskowanie nie jest konieczne. Element nośny jest jednak ciężki, więc do montażu niezbędny jest dźwig. Firm produkujących tego typu płyty jest niewiele, co może się wiązać z długim oczekiwaniem na prefabrykaty i wysokimi kosztami transportu.

Drewniane. Wykonywane są z belek o dużych przekrojach, rozstawionych co 40–100 cm. Od spodu mocuje się do nich sufi t, np. z drewna lub płyt g-k, a na wierzchu układa warstwy podłogowe. Jak wspomniano, przestrzeń pomiędzy belkami wypełniana jest materiałem izolacyjnym, np. wełną mineralną. Mimo, że ich montaż jest łatwy, stropy drewniane wykonuje się obecnie rzadko, głównie w domach drewnianych albo domkach letniskowych o lekkiej konstrukcji. Ze względu na niewielką masę, tego typu konstrukcje są podatne na ugięcia, przenoszą drgania i dźwięki uderzeniowe.

Drewniany strop domu jednorodzinnego fot. Grupa Burkietowicz

Kryteria wyboru stropu

Nie ma prostej odpowiedzi na pytanie, który strop jest najlepszy – jak widać, każda technologia ma zalety i wady. Niektóre konstrukcje są lekkie, ale słabo tłumią dźwięki, do montowania innych trzeba używać dźwigu. Jeszcze inne wymagają wykonania pracochłonnego deskowania.

Jak w przypadku każdego elementu budowlanego, warto porównać koszt wykonania różnych stropów. Niestety, ceny materiałów budowlanych zmieniają się w ostatnim czasie niemal z dnia na dzień i nie są to zmiany korzystne dla inwestorów. Do niedawna za najtańsze uchodziły stropy drewniane, ale ceny drewna budowlanego wzrosły w ostatnim roku nawet o 100%! Podobnie jest ze stalą, której duża ilość potrzebna jest do wykonania bardzo popularnych w naszym kraju stropów monolitycznych. Co ważne, ceny materiałów i robocizna są różne w zależności od regionu kraju, dlatego koszt wykonania konstrukcji w podobnej technologii może być zupełnie inny w zależności od miejsca, gdzie realizowana jest budowa.

O wyborze jednego z typów stropów decydują przeważnie ograniczenia wykonawcze oraz lokalna dostępność materiałów fot. Stropy.pl

Różnice często wynikają też ze specyfiki projektu. Wszelkie nietypowe rozwiązania (duża rozpiętość, skomplikowany kształt stropu) będą miały odbicie w cenie. W praktyce więc o wyborze jednego z typów stropów decydują najczęściej ograniczenia wykonawcze oraz lokalna dostępność materiałów. Ze względu na wysokie koszty transportu, materiały potrzebne do wykonania stropu kupuje się bowiem przeważnie w miejscowych wytwórniach.

Norbert Skupiński

Fot. Buszrem/Stropy.pl/Wienerberger/Grupa Burkietowicz/M.Szymanik