2012-11-27 08:35:08 
Stanowisko powstało we współpracy i ma poparcie następujących organizacji: Związek Zawodowy Budowlani Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki I Telekomunikacji Koalicja Klimatyczna Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła Polskie Towarzystwo Fotowoltaiki Stowarzyszanie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych.
W październiku 2012 r. po niemalże 10 miesiącach od momentu rozpoczęcia konsultacji społecznych, projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii (ustawy OZE) wraz z projektem ustawy wprowadzającej "trójpak" (w tym wprowadzającej projekt ustawy o OZE) został skierowany przez Ministerstwo Gospodarki do odpowiednich organów i komitetów Rady Ministrów, z informacją, że w efekcie uruchomionej procedury rządowej, jeszcze w br. trafi on do Laski Marszałkowskiej celem uchwalenia przez Sejm w pierwszych miesiącach 2013 r. Zakończyłoby to zapowiedziany w "Krajowym planie działania w zakresie energii ze źródeł odnawianych" (KPD) proces wdrożenia dyrektywy 28/2009/WE o promocji energii ze źródeł odnawialnych jednym kompleksowym aktem prawnym.
Potrzeba szybkiego wdrożenia ustawy jest pilną koniecznością wynikająca z interesów ekonomicznych państwa jak i zobowiązań Polski wynikających z naszego członkostwa w Unii Europejskiej. Pomimo dużego, niemalże dwuletniego opóźnienia we wdrożeniu dyrektywy, Związek Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej (ZP FEO) z nadzieją przyjmuje fakt skierowania projektu ustawy o OZE do Rady Ministrów i z zadowoleniem wita niektóre elementy systemu wsparcia wprowadzone do najnowszej wersji dokumentu. ZP FEO uważa, że mająca obecnie miejsce w mediach krytyka projektu ustawy o OZE (zarówno przez resorty, energetykę korporacyjną jak i samą branżę OZE) jest nazbyt jednostronna i niekonstruktywna.
Niemalże całkowicie pomijane są dobre strony projektu regulacji i nie jest analizowana sytuacja, w jakiej cała branża może się znaleźć w najbliższych latach w przypadku jej braku. Fala krytyki nie uwzględnia znaczenia jakie dla rynku energetyki odnawialnej ma szeroka regulacja w odrębnej ustawie - po raz pierwszy w historii sektor ten ma szansę na posiadanie własnego odpowiednika Prawa energetycznego lub gazowego, wraz z rozporządzeniami i jednostkami odpowiedzialnymi za jego wdrażanie.
Elementy w ustawie, które zdaniem ZP FEO i organizacji partnerskich wymagają korekty (lub doprecyzowania w rozporządzeniach) można poprawić bardzo szybko, bez głębszych zmian w zaproponowanym systemie wsparcia i konieczności wdrażania dodatkowych procedur (to powodowałoby bowiem wydłużenie czasu na kolejne uzgodnienia).
W projekcje regulacji można wyróżnić elementy: (1) które trzeba bezwzględnie chronić (przed nie zawsze zasłużoną krytyką) i wzmacniać oraz (2) które można poprawić. Na tym tle należy zaproponować (3) działania konstruktywne, które pozwolą na dalsze sprawne procedowanie projektu regulacji i jej efektywne wdrożenie.
Zdaniem ZP FEO dotychczasowa debata wokół projektu ustawy nie prowadzi do rozwiązań konstruktywnych, w znacznej mierze opiera się na fałszywych lub krótkowzrocznych przesłankach i stanowi zagrożenie zamrożenia stanu sektora OZE w obecnym systemie, bez praktycznych szans na dalszy rozwój i jego kształtowanie.
W powstałej sytuacji ZPFEO, dostrzegając potrzebę wprowadzania w procesie ustawodawczym dodatkowych poprawek do projektu regulacji, za najważniejsze uważa jednak pilne uchwalenie regulacji w kształcie zbliżonym do obecnego projektu oraz jak najszybsze dotarcie z ideą projektu ustawy o OZE, zawierającego korzystne i nowoczesne rozwiązania, do szeroko rozumianych jej beneficjentów oraz mobilizację różnych środowisk na rzecz poparcia dla jej uchwalenia.
1. Elementy projektu ustawy o OZE które warto wzmacniać i chronić
Niezwykle doniosłymi, a nawet przełomowymi elementami nowej regulacji są nowe instrumenty wsparcia dla mikro- i małych instalacji OZE, m.in. poprzez uproszczenia administracyjne, niższe koszty przyłączenia do sieci oraz zaproponowany w Polsce po raz pierwszy (choć zbyt późno), system stałych taryf typu FiT i ogólnie dobrze zbilansowany system wsparcia świadectwami pochodzenia (załącznik do niniejszego stanowiska).
W tym zakresie projekt ustawy o OZE w pełni wdraża ducha dyrektywy 2009/28/WE, która w preambule stwierdza: …aby pobudzić udział poszczególnych obywateli w osiąganiu celów określonych w niniejszej dyrektywie, odpowiednie organy powinny rozważyć możliwość zastąpienia pozwoleń prostym powiadomieniem właściwych organów o instalowaniu małych zdecentralizowanych urządzeń do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Projekt spełnia też zobowiązania rządu ujęte w KPD: Zakłada się wypracowanie nowych zasad wsparcia energii wytworzonej z OZE, które będzie zróżnicowane w zależności od nośnika energii odnawialnej, zainstalowanej mocy urządzeń generujących energię oraz daty włączenia do eksploatacji lub modernizacji. Nowe zasady wspierać będą rozwój rozproszonych źródeł energii odnawialnych, określą warunki zachowania praw już nabytych dla inwestycji zrealizowanych lub rozpoczętych, czas ich obowiązywania oraz pozwolą na zmniejszenie obciążeń dla odbiorcy końcowego.
W kwestiach zasadniczych projekt ustawy o OZE w pełni realizuje wytyczne dyrektywy 2009/28/WE o promocji odnawialnych źródeł energii i Krajowego Planu Działań. Proponowane w projekcie regulacji rozwiązania mogą skutecznie odblokować rozwój rynku prosumenckiego i umożliwić tworzenie kluczowych elementów inteligentnych sieci, zaktywizować miliony obywateli-inwestorów i rozwój obszarów peryferyjnych, w tym wiejskich, umożliwić zrównoważone wykorzystanie odnawialnych zasobów energii, sprawiedliwie podzielić korzyści i zoptymalizowane koszty z tytułu systemu wsparcia i doprowadzić do szybkiego spadku cen energii z OZE oraz poprawy jej konkurencyjności (byłoby to znacznie trudniejsze, a nawet wielce wątpliwe przy zachowaniu obecnego systemu wsparcia).
ZP FEO wyraża opinię, że tego niezwykle ważkiego i pozytywnego aspektu nie można nie zauważyć i nie wolno zaprzepaścić efektów dotychczasowych prac.
2. Elementy projektu ustawy o OZE, które można poprawić
Niedosyt budzi brak szerszej gamy rozwiązań prawnych i finansowych, które powinny towarzyszyć wprowadzeniu energetyki prosumenckiej i rozwojowi mikrosieci, lokalnych grup bilansujących oraz inteligentnych sieci. Zaliczyć do nich należy odpowiednio zaadresowane (poza planowanymi do wprowadzenia przepisami Prawa energetycznego tzw. dynamicznymi taryfami) wsparcie taryfami typu FiTi zasadami uproszczonego przyłączania do sieci w jednym węźle układów hybrydowych oraz magazynowania energii elektrycznej i ciepła. Służą one zmniejszeniu, obecnie dramatycznie szybko rosnących, kosztów rozwoju sieci oraz kosztów "centralnego" bilansowania.
Za zbyt zachowawcze ZP FEO uważa zwłokę i brak w projekcie ustawy i ocenie jej skutków konkretnych wskazań, co do wprowadzenia wymogu prawnego wykorzystania w nowych budynkach i budynkach już istniejących poddawanych generalnemu remontowi minimalnego poziomu energii ze źródeł odnawialnych. Przekłada się to na niepotrzebnie narastające koszty bieżącej eksploatacji budynków i uniemożliwi wykorzystanie regulacji do pobudzenia innowacyjnych rozwiązań i rozwoju budownictwa oraz łatwiejszego i tańszego zrealizowania w Polsce celu dyrektywy 28/2009/WE w zakresie udział u energii z OZE w bilansie zużycia energii finalnej w 2020 r. - 15,5%. Udziały energii z OZE w nowych i remontowanych budynkach, zdaniem ZP FEO, powinny wynosić minimum 15% w latach 2015-2016 i minimum 20% w latach 2017-2020.
ZP FEO niezwykle krytycznie ocenia wycofanie z projektu ustawy ulg podatkowych, w szczególności w podatku VAT na mikroinstalacje OZE. Energetyka odnawialna jest istotnym wyzwaniem w realizacji zobowiązań Polski wobec UE oraz niezwykle ważnym komponentem zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i koszty jej początkowego rozwoju mogą być tak samo rozłożone na konsumenta energii jak i na podatnika.
ZP FEO zdecydowanie nie zgadza się z argumentacją Ministerstwa Finansów o niemożliwości prawnej, w kontekście dyrektywy 2006/112/WE, zastosowania stawki podatku VAT niższej niż 15% na urządzenia i instalacje OZE oraz pelety i brykiety. Obniżone stawki na OZE stosują m.in. Francja, Włochy, Portugalia, Austria. Ponadto dyrektywa 2009/28/WE mówi wprost, że system wsparcia OZE jaki kraje członkowskie powinny rozważyć obejmuje m.in. zwolnienia z podatków lub ulgi podatkowe i zwrot podatków.
Nieuzasadnione są też stwierdzenia Ministerstwa Finansów, że wprowadzenie obniżonych stawek VAT grozi wszczęciem przez Komisję Europejską postępowania wobec Polski, gdyż przepisy dotyczące wsparcia OZE będą przedmiotem notyfikacji ex ante właśnie w Komisji Europejskiej. ZP FEO wnosi ponownie o czasowe (do 2016 r.) wprowadzenie obniżonych do 8% stawek podatku VAT na zakup wszystkich mikroinstalacji (kolektorów słonecznych, pomp ciepła, kotłów na biomasę, systemów fotowoltaicznych, małych elektrowni wiatrowych i mikrobiogazowni), gdzie typowy inwestor-prosument nie jest płatnikiem podatku VAT.
Jednocześnie ZP FEO uważa, że w systemie wsparcia zaproponowanym w projekcie ustawy jest jeszcze miejsce na dalszą optymalizację kosztów po stronie konsumenta energii. Ekonomicznie uzasadnione jest obniżenie wysokości wsparcia dla wielkoskalowego spalania biomasy (też w systemach CHP) i w przypadku dużej energetyki wodnej oraz wskazana jest weryfikacja i aktualizacja oceny skutków regulacji (OSR) i obliczeń wysokości wsparcia zaproponowanego dla wielkoskalowej fotowoltaiki.
3. Proponowane przez ZP FEO działania wspierające dalsze sprawne procedowanie projektu regulacji i jej efektywne wdrożenie
ZP FEO uważa, że przedłużające się prace nad ustawą o OZE, choć coraz trudniejsze do usprawiedliwienia, nie upoważniają do wstrzymywania realizacji innych zadań wskazanych w dyrektywie 2009/28/WE i podejmowania działań, które mogą służyć efektywnemu i zrównoważonemu rozwojowi OZE w Polsce.
Wobec zamiaru i konieczności wprowadzenia masowej energetyki prosumenckiej, za najpilniejsze ZP FEO uważa odpowiedzialne przygotowanie rynku poprzez odpowiednio ukierunkowaną informację i szkolenia. Dyrektywa 2009/28/WE mówi m.in.: Państwa członkowskie zapewniają dostęp do informacji o środkach wsparcia wszystkim zaangażowanym stronom, takim jak odbiorcy, wykonawcy budowlani, instalatorzy, architekci i dostawcy urządzeń i systemów grzewczych, chłodzących i elektrycznych oraz pojazdów wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych.
Dalej konkretyzuje zadania w tym zakresie: Państwa członkowskie … opracowują odpowiednie programy informacyjne, programy zwiększania świadomości, programy doradcze lub szkoleniowe, aby informować obywateli o korzyściach i rozwiązaniach praktycznych związanych z rozwojem i wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych.
ZPFEO wnosi o niezwłoczne (przed wejściem w życie ustawy o OZE) uruchomienie szerokiej ogólnopolskiej kampanii informacyjno-edukacyjnej nt. prosumenckich aspektów rozwoju OZE, finansowanej z budżetu państwa i ze środków NFOŚiGW na edukację ekologiczną. Kampania powinna uczynić przejrzystymi koszty wsparcia energetyki, przedstawić możliwości praktycznego skorzystania ze wsparcia taryfami FiT i innymi instrumentami z obecnego projektu ustawy o OZE oraz dać praktyczną wiedzę jak inwestować w mikroinstalacje.
ZPFEO uważa, że dyskusja nad przepisami projektu ustawy o OZE odbywa się w znacznej mierze jedynie w środowiskach energetyków i administracji rządowej, poza najważniejszym gronem adresatów i beneficjentów, jakimi są szerokie rzesze konsumentów energii i potencjalnych prosumentów. Kampania służyć powinna nie tylko podniesieniu poziomu świadomości, ale również zbudowaniu szerokiego poparcia dla obywatelskiej energetyki. Inicjatorem takiej kampanii powinien być rząd (minister ds. gospodarki, środowiska, polityki społecznej, edukacji, rolnictwa). ZPFEO deklaruje swoje wsparcie w pilnym uruchomieniu i realizacji tego rodzaju ogólnopolskiej kampanii informacyjnej.
ZP FEO uważa też, że obserwowane obecnie spowolnienie prac nad projektem ustawy o OZE na szczeblu Rady Ministrów jest niezasadne i szkodliwe. Za bezcelowe i groźne uznać należy próby "technicznego" (pozornego) wdrożenia dyrektywy 2009/28/WE poprzez, odbywającą się poza szerszą kontrolą i świadomością społeczną, nowelizację Prawa energetycznego (projekt poselski z 19 października br.)
Biorąc pod uwagę olbrzymią skalę możliwych zagrożeń dla sektora energetyki odnawialnej w efekcie uruchomienia nieoczekiwanych działań regulacyjnych, ZP FEO jest przeciwny działaniom nieprzejrzystym, które mogą zniweczyć intensywną pracę wielu środowisk nad projektem ustawy o OZE oraz kompleksowym i rzeczywistym rozwiązaniem problemów i autentycznym wdrożeniem prawa UE w Polsce, i wnosi o zaprzestanie prac pozornych.
Jednocześnie jednak ZPFEO uważa, że zamiast oderwanych od istoty problemu prac w Sejmie, które niepotrzebnie angażują posłów i administrację oraz wprowadzają w błąd opinię publiczną, na forum rządowym powinny być prowadzone intensywne prace nad przygotowaniem rozporządzeń wykonawczych do projektu ustawy o OZE, w tym rozporządzenia Ministra Gospodarki dot. m.in. sposobu obliczania udziałów energii z OZE, metodyki pomiarów energii z OZE oraz uwzględniania i podziału kosztów w taryfach (art. 76 projektu ustawy o OZE).
Rozporządzenie to ma fundamentalne znaczenie dla doprecyzowania wielu przepisów projektu ustawy oraz będzie miało duży wpływ na rozwój prosumenckich OZE. ZP FEO deklaruje pełne zaangażowanie w opracowanie i konsultowanie projektu tego rozporządzenia, rozporządzenia o systemie szkoleń i certyfikacji instalatorów oraz przepisów związanych, i wnosi o przyspieszenie działań merytorycznych w tym zakresie.
W związku z tym, że ustawa de facto ma wspierać jedynie produkcję energii elektrycznej z OZE, konieczna jest koncentracja prac rządu nad skierowaniem funduszy UE 2014-2020 i funduszy ekologicznych na wsparcie zielonego ciepła i chłodu w systemach rozproszonych.
ZP FEO zwraca się do Premiera Donalda Tuska o określenie ostatecznego i nieprzekraczalnego terminu w jakim projekt ustawy o OZE trafi do Sejmu i poinformowanie o tym opinii publicznej.
Komentarze