Porównanie 30 central wentylacyjnych

Tradycyjna wentylacja grawitacyjna często jest nieskuteczna, ponadto energochłonna. W nowych domach, z wymianą powietrza wiąże się nawet połowa całkowitych strat ciepła. Żeby je ograniczyć, inwestorzy decydują się na rekuperator, czyli centralę wentylacyjną, stosowaną w instalacjach mechanicznej wentylacji nawiewno- wywiewnej z odzyskiem ciepła.

Zanim dokonamy wyboru urządzenia, powinniśmy zlecić wykonanie projektu systemu, w którym będzie pracowało. Parametry rekuperatora muszą bowiem pasować do konkretnego budynku - do wymaganej ilości wymienianego powietrza, oporów przepływu w instalacji, dopuszczalnego poziomu hałasu itd. W przeciwnym razie może się okazać, że mimo nabycia wysokiej klasy sprzętu, efekty jego działania będą niezadowalające.

KLIKNIJ W LINK PONIŻEJ I ZOBACZ PORÓWNANIE 30 CENTRAL WENTYLACYJNYCH:

https://porownywarka.informatorbudownictwa.pl/rekuperatory

Do najważniejszych elementów wchodzących w skład centrali należą:

• wymiennik ciepła (czyli właściwy rekuperator) - to dzięki niemu powietrze napływające do domu ogrzewa się od tego usuwanego;
• wentylator nawiewny i wywiewny - wymuszają przepływ przez wymiennik oraz w całej instalacji;
• filtry - oczyszczają powietrze i zabezpieczają elementy centrali;
• sterownik - umożliwia regulację intensywności wentylacji;
• obudowa - mieści wszystkie podzespoły oraz zapewnia izolację cieplną i akustyczną (tłumi dźwięki towarzyszące pracy wentylatorów).

Dodatkowo centrala bywa wyposażana w urządzenia zwiększające jej możliwości i poprawiające komfort obsługi, np.:

• nagrzewnica wstępna - odszrania wymiennik w niskiej temperaturze;
• nagrzewnica komfortu - podgrzewa powietrze trafiające do pomieszczeń. Może dogrzewać wnętrza wiosną i jesienią lub całkowicie zastąpić instalację grzewczą w domach pasywnych;
• gruntowy wymiennik ciepła (GWC) - zabezpiecza przed zamarzaniem (zastępuje nagrzewnicę wstępną);
• bypass (ręczny lub automatyczny) - pozwala na ominięcie wymiennika przez strugi powietrza, gdy temperatura w budynku i na zewnątrz jest podobna. Obniża to zużycie prądu przez wentylatory, ponieważ opory przepływu stają się mniejsze.

Centrala wentylacyjna to najważniejszy element systemu rekuperacji (fot. górna Ventia). Kluczowe jest więc dopasowanie jej do parametrów instalacji (fot. dolna Pro-Vent), składającej się z rur, złączek, kratek itd.

WYBÓR CENTRALI WENTYLACYJNEJ - WAŻNE PARAMETRY

Warto wiedzieć, jak interpretować przedstawiane przez producentów parametry rekuperatorów. Poniżej opisujemy najistotniejsze z nich.

WYDAJNOŚĆ I SPRĘŻ

Wydajność to przepływ powietrza przez centralę, zaś spręż dyspozycyjny - zdolność do pokonywania oporów przepływu (powodowanych przez sieć kanałów, filtry itd.). Im mniejsze są opory, określane także mianem strat ciśnienia, tym większy przepływ powietrza. Gdy rośnie wymagany spręż, spada wydajność wentylatorów. Najlepiej poprosić sprzedawcę o wykres pokazujący zależność między wydajnością (m³/h) a sprężem (Pa).

SPRAWNOŚĆ

Parametr ten daje informację, jaka część ciepła z powietrza usuwanego zostaje wykorzystana do ogrzania tego nawiewanego z zewnątrz. Sprawność na poziomie 80% oznacza, że ponownie zostało spożytkowane 80% ciepła. Aby nie dać się zwieść danym przedstawianym przez dystrybutorów, zwracajmy uwagę na to, czego dokładnie dotyczy ta wartość i w jakich warunkach jest osiągana.

Sprawność wymiennika ciepła odnosi się do tzw. sprawności temperaturowej, którą oblicza się, uwzględniając tylko temperaturę powietrza (nawiewanego i usuwanego), nie biorąc pod uwagę jego wilgotności. To wewnętrzne jest bardziej wilgotne, a więc zawiera więcej energii, niż suche o tej samej temperaturze. W związku z tym faktyczna sprawność energetyczna wymiennika jest niższa od tzw. temperaturowej. Sprawność centrali będzie mniejsza niż wymiennika, co wynika ze zużycia energii przez wentylatory oraz niedoskonałość izolacji obudowy, natomiast sprawność odzysku ciepła w instalacji - niższa od sprawności rekuperatora (bo np. część ciepła ucieka przez rury).

Aby porównać dwie centrale, należy mierzyć tę właściwość w takich samych warunkach - w identycznej temperaturze powietrza wewnętrznego i zewnętrznego, wilgotności, przy takiej samej wydajności rekuperatora.

CIŚNIENIE AKUSTYCZNE

Jeżeli chodzi o emitowany hałas - w dokumentacji znajdziemy na ogół tylko informację o poziomie ciśnienia akustycznego (w dB), powodowanego przez centralę w określonej odległości od niej (zwykle 1 m). W praktyce to, jak odbieramy dany dźwięk, zależy również od jego charakteru (np. wysokości, ciągłości). Dobrze więc, jeśli mamy możliwość posłuchania pracującego rekuperatora i indywidualnej oceny tego, czy jego szum jest dla nas bardzo uciążliwy (choć, oczywiście, w praktyce nie będziemy przebywać bezpośrednio obok włączonego urządzenia).

Pamiętajmy, że to, jak słyszalna jest instalacja w pomieszczeniach mieszkalnych, w znacznej mierze zależy od jej fachowego zaprojektowania i wykonania. Odgłosy centrali da się wytłumić. Poza tym nie tylko wentylatory są źródłem hałasu, również kanały, którymi rekuperator łączy się z wnętrzami domu - zwłaszcza gdy są nieizolowane akustycznie, wadliwie zamocowane (a więc wpadają w wibracje) albo mają zbyt małą średnicę (ruch powietrza jest wtedy za szybki).

ISTOTNE ELEMENTY CENTRAL WENTYLACYJNYCH

Centrale wentylacyjne składają się z elementów, które mogą być różnego rodzaju i jakości - stąd znaczne rozbieżności w sposobie działania, sprawności czy cenie poszczególnych modeli.

WYMIENNIKI CIEPŁA

Urządzenia te różnią się wielkością, materiałem i konstrukcją, czyli układem kanałów, którymi przepływa powietrze. Pod tym względem mamy trzy typy modeli:

• przeciwprądowy - najpopularniejszy, o wysokiej sprawności odzysku ciepła, ale też dużych oporach przepływu. Trudno się go czyści. Kanały z wywiewanym (ciepłym) i nawiewanym (zimnym) powietrzem ułożone są równolegle do siebie (powietrze płynie w nich w przeciwnych kierunkach, stąd nazwa);
• krzyżowy - tani, łatwy do wyczyszczenia, o prostej budowie. Charakteryzuje się niższą sprawnością i mniejszymi oporami przepływu. Kanały nawiewne i wywiewne są ustawione prostopadle;
• obrotowy - ma wysoką sprawność, całkowitą odporność na szronienie (nawet w skrajnie niskiej temperaturze), kształt walca. Kanały biegną równolegle do jego osi. Walec obraca się i tymi samymi kanałami przepływa naprzemiennie powietrze usuwane i nawiewane. Słabą stroną tego rozwiązania jest skłonność do mieszania się strumieni powietrza oraz ryzyko awarii silnika.

W praktyce może się okazać, że rekuperator o wyższej sprawności wymiennika jest mniej ekonomiczny, bo zużywa więcej prądu. Większe wymienniki są droższe, ale mają dużą powierzchnię wymiany ciepła i duże przekroje kanałów - opory przepływu są zatem niższe, a sprzęt łatwiejszy do utrzymania w czystości.

Warto zwrócić uwagę na to, z jakiego materiału wykonane jest urządzenie. Do produkcji wykorzystuje się aluminium, miedź, tworzywo sztuczne i specjalny impregnowany papier. Najlepszymi przewodnikami ciepła są metale. Tworzywo jest tańsze i lżejsze. Papier budzi najwięcej wątpliwości, bo trudno się go czyści.

Zasada działania wymiennika obrotowego jest zupełnie inna niż pozostałych modeli - kręci się on wokół własnej osi i przez te same kanały naprzemiennie przepływa ciepłe i zimne powietrze. (fot. Enervent)

Wymienniki przeciwprądowe zyskują na popularności z uwagi na wysoką sprawność odzysku ciepła. (fot. Lindab)

WENTYLATORY

Również są kluczowymi elementami centrali. Przesądzają bowiem o sprawności całego systemu. Wprawiają powietrze w ruch oraz pokonują opory przepływu stawiane przez wymiennik, filtry, rurociąg itd. Dobry wentylator powinien dawać wystarczający przepływ powietrza i spręż, a jednocześnie być energooszczędny, trwały i cichy. Ta ostatnia cecha ma w praktyce bardzo duże znaczenie - zdarza się np., że użytkownicy wyłączają rekuperację na noc, ze względu na jej głośną pracę.

FILTRY

Zabezpieczają wentylatory i wymiennik przed zanieczyszczeniami oraz oczyszczają powietrze dostarczane do budynku - co jest istotne dla alergików. Z reguły wystarczają filtry o klasie EU3 i EU4 (oznaczane też odpowiednio - G3 i G4), jednak osoby wrażliwe na pyłki kwiatowe powinny wybierać np. EU7. Pamiętajmy, że nie należy używać filtrów o większej dokładności, niż zaleca producent danej centrali, ponieważ może to doprowadzić do wzrostu oporów przepływu i niewydolności centrali wentylacyjnej. Ponadto, trzeba je regularnie wymieniać - na ogół co 3 miesiące. Zabrudzone potrafią bowiem zmniejszyć przepływ powietrza o 30-50%. Ich ceny są bardzo różne, warto sprawdzić, ile kosztuje komplet (wszak filtry to główny - poza prądem - element generujący koszty eksploatacyjne). Najtańsze są takie, które można samemu wyciąć z tkaniny filtracyjnej, sprzedawanej na metry.

STEROWNIKI

Ważne jest, abyśmy mogli wygodnie sterować pracą centrali. Minimum to możliwość ręcznej zmiany intensywności wentylacji i programowania w czasie, w cyklu dziennym czy tygodniowym (zwykle ustawia się mniejszą wydajność w godzinach nieobecności domowników oraz w nocy). Najwygodniejsze są systemy działające w pełni automatycznie, np. zwiększające intensywność pracy przy nadmiernym wzroście wilgotność powietrza wewnętrznego czy stężeniu dwutlenku węgla.

Warto zwrócić uwagę na łatwość i intuicyjność obsługi sterownika. Ponadto niektóre urządzenia mają kilkustopniową, zaś inne płynną regulację wydajności. To drugie rozwiązanie producenci przedstawiają jako wielką zaletę, choć w rzeczywistości nie ma aż tak dużej przewagi nad regulacją np. 5-stopniową.

Naścienny sterownik powinien być łatwy w obsłudze - jeśli zmiana jakiś parametrów wymaga przekopania się przez wielopoziomowe, nieintuicyjne menu, prawdopodobnie nie będziemy z tego korzystać. (fot. od lewej: Vents Group, Ventia, Frapol)

Małgorzata Kolmus
fot. otwierająca: Alnor