Najważniejsze parametry centrali wentylacyjnej

Parametry centrali wentylacyjnej - wydajność i spręż dyspozycyjny

Kluczowa jest ilość powietrza, jaką daje centrala. Tego parametru nie można jednak rozpatrywać w oderwaniu od ciśnienia, ponieważ zawsze gdy rośnie wymagany spręż, spada wydajność wentylatorów. Dlatego najlepiej poprosić sprzedawcę o wykres pokazujący zależność pomiędzy wydajnością centrali (m³/h) a sprężem dyspozycyjnym (Pa).

Parametry centrali wentylacyjnej - sprawność

Ta właściwość informuje, jaka część ciepła z usuwanego powietrza zostaje ponownie wykorzystana do ogrzania nawiewanego powietrza zewnętrznego. Przykładowo sprawność na poziomie 80% oznacza, że ponownie zostało wykorzystane 80% ciepła, a 20% stracone. Uwaga! Dystrybutorzy często zawyżają ten parametr. Aby nie dać się zwieść ustalmy sprawność czego w rzeczywistości nam się przedstawia i w jakich warunkach jest ona osiągana (temperatura powietrza nawiewanego i usuwanego).

Sprawność wymiennika ciepła dotyczy tzw. sprawności temperaturowej, którą oblicza się uwzględniając wyłącznie temperaturę powietrza nawiewanego i usuwanego, bez uwzględnienia faktu, że powietrze wewnętrzne ma więcej wilgoci niż nawiewane z zewnątrz. Powietrze wilgotne zawiera więcej energii, niż suche o tej samej temperaturze. W efekcie faktyczna sprawność energetyczna wymiennika jest zawsze niższa od sprawności temperaturowej.

Sprawność centrali wentylacyjnej - jest niższa od sprawności samego wymiennika, ponieważ uwzględnimy energię zużytą przez pracujące wentylatory oraz straty ciepła do otoczenia spowodowane niedoskonałą izolacją obudowy urządzenia.

Sprawność odzysku ciepła w instalacji - jest niższa niż sprawność samej centrali, bo rurociągi powodują opory zmniejszające wydajność wentylatorów oraz są źródłem strat ciepła.

Aby porównać sprawność dwóch rekuperatorów, należy zmierzyć ją w takich samych warunkach:

• dla identycznej temperatury powietrza wewnętrznego i zewnętrznego (kiedy różnica temperatury rośnie, sprawność wzrasta);
• przy takiej samej wilgotności powietrza;
• dla takiej samej wydajności centrali (gdy powietrze płynie wolniej przez wymiennik, sprawność rośnie);
• dla zrównoważonych strumieni powietrza nawiewanego i usuwanego. Gdy centrala usuwa więcej powietrza niż dostarcza, jej sprawność pozornie rośnie, jednak w rzeczywistości w pomieszczeniach panuje wówczas podciśnienie i przez wszelkie nieszczelności napływa zimne powietrze zewnętrzne.

Parametry centrali wentylacyjnej - zużycie prądu

Koszt eksploatacji centrali zależy przede wszystkim od ilości energii, którą pobierają do pracy wentylatory. Dlatego warto sprawdzić parametry tych elementów - ile zużywają energii przy pracy z pełną mocą. Energię pobiera również grzałka elektryczna, dlatego wybierając centralę z funkcją odszraniania wymiennika musimy się liczyć z wyższymi kosztami eksploatacyjnymi. A trzeba mieć świadomość, że w niektórych wymiennikach ryzyko zaszronienia pojawia się już, gdy temperatura na zewnątrz spada do -1°C. Przeciwdziałać szronieniu można też w inny sposób - łącząc rekuperator z gruntowym wymiennikiem ciepła. Podraża to jednak inwestycję i zwiększa opory przepływu w instalacji (niezbędna jest większa moc wentylatorów).

Parametry centrali wentylacyjnej - wentylatory

Wentylatory to kluczowe elementy centrali - wprawiają powietrze w ruch, a także pokonują opory przepływu stawiane przez wymiennik, rurociągi, filtry itp. Przesądzają o sprawności całego systemu. Dobry wentylator powinien dawać wystarczający spręż i przepływ powietrza, a przy tym być energooszczędny i cichy. Ta ostatnia cecha ma w praktyce bardzo duże znaczenie - zdarza się, że ze względu na głośną pracę wentylatorów użytkownicy wyłączają rekuperację na noc, nie mogąc zmrużyć oka.

Uwaga! Hałas zależy nie tylko od wentylatorów - przy dobrym projekcie i wykonawstwie, dźwięki dobiegające z centrali da się wytłumić. Źródłem problemu może być natomiast źle wykonana instalacja - dobranie kanałów o zbyt małej średnicy (co skutkuje zbyt szybkim ruchem powietrza w kanałach), nie zaizolowanie ich lub wadliwe mocowanie (co powoduje, że wpadają w wibracje).

Parametry centrali wentylacyjnej - filtry

Ich rolą jest zabezpieczenie wentylatorów i wymiennika przed brudem. Eliminują ponadto zanieczyszczenia i pyłki z powietrza dostarczanego do budynku. To szczególnie istotne dla domowników cierpiących na alergię.

Najczęściej stosowane są filtry o klasie EU 3 lub EU 4 (oznaczane też odpowiednio jako G3 i G4). Stanowią wystarczające zabezpieczenie, choć nie zatrzymują np. bardzo drobnych pyłków roślin. Osoby wrażliwe na pyłki kwiatowe powinny wybrać filtry dokładniejsze, np. EU 7. Nie należy stosować filtrów o większej dokładności, niż przewidziane przez producenta centrali, ponieważ może to skutkować wzrostem oporów przepływu i niewydolnością centrali.

Uwaga! Filtry trzeba regularnie wymieniać (zwykle co 3 miesiące), a ich ceny bardzo się różnią. Dlatego przed zakupem warto sprawdzić, ile kosztuje ich komplet. Najtańsze są filtry, które można samemu dociąć z tkaniny filtracyjnej, sprzedawanej na metry.

Filtry stanowią istotny koszt eksploatacji rekuperacji, dlatego przed zakupem warto sprawdzić, ile kosztuje ich komplet (fot. Wolf)

Parametry centrali wentylacyjnej - wymiennik

Wymienniki w centrali różnią się od siebie konstrukcją, czyli układem kanałów, którymi przepływa powietrze. Obecnie najpopularniejsze są dwa modele:

• przeciwprądowe - charakteryzują się wysoką sprawnością, ale jednocześnie dużymi oporami przepływu. Są też trudne do wyczyszczenia;
• krzyżowe - mają niższą sprawność, ale także niskie opory przepływu i są łatwe do czyszczenia. W praktyce może się więc okazać, że centrala o wyższej sprawności wymiennika jest mniej ekonomiczna, bo zużywa więcej prądu.

Wielkość wymiennika to kolejny parametr, na który trzeba zwrócić uwagę. Większy wymiennik zapewnia dużą powierzchnię wymiany ciepła, a dzięki dużemu przekrojowi kanałów - opory przepływu są niższe, a wymiennik łatwiejszy do utrzymania w czystości. Jego rozmiar ma jednak wpływ na cenę - większe wymienniki są droższe.

Przy zakupie warto jeszcze wziąć pod uwagę materiał, z jakiego wykonany jest wymiennik. Najczęściej do produkcji stosuje się aluminium, tworzywa sztuczne, miedź, a także celulozę. Z wymienionych materiałów najlepszymi przewodnikami ciepła są metale (miedź i aluminium). Z kolei tworzywa sztuczne są tańsze i lżejsze. Impregnowany papier budzi najwięcej wątpliwości, bo trudno wykonany z niego wymiennik czyścić.

Parametry centrali wentylacyjnej - sterowanie

Poprawne działanie centrali w dużej mierze zależy od tego, czy jej pracą da się wygodnie sterować. Rozsądnym minimum jest możliwość zmiany intensywności wentylacji i zaprogramowania tego w czasie (np. obniżenie wydajności, gdy nie ma nas w domu oraz w nocy). Najwygodniejsze są jednak systemy działające w pełni automatycznie, np. zwiększające intensywność wymiany powietrza, kiedy nadmiernie wzrasta wilgotność powietrza wewnętrznego i/lub stężenie dwutlenku węgla.

Autor: Norbert Skupiński
fot. otwierająca: L. Jampolska