2022-07-13 08:34:54 
Jak zaplanować funkcjonalne schody?
Schody zewnętrzne pokonujemy wielokrotnie w ciągu dnia, a ich parametry powinny zapewniać wygodne wejście osobom w różnym wieku.
Nie mogą być uciążliwe do wchodzenia, a ich nawierzchnia musi gwarantować dobrą przyczepność w niekorzystnych warunkach atmosferycznych.
Zależnie od potrzeb i wymagań formalnych mogą być wyposażone w poręcze ułatwiające wejście osobom starszym. Standardowo można przyjąć, że wysokość stopni schodów zewnętrznych powinna wynosić 15-16 cm, a ich szerokość to co najmniej 35 cm.
Liczbę stopni określamy biorąc pod uwagę różnice poziomów gruntu i podestu wejściowego, przy czym trzeba uwzględnić grubość układanych później okładzin. Trzeba też przestrzegać zasady, aby poziom podestu wejściowego (po jego wykończeniu) znajdował się o 3-5 cm niżej niż poziom podłogi wewnątrz budynku.
Chroni to przed ewentualnym przeciekiem wody z topniejącego śniegu, który może zostać nawiany przed drzwi frontowe. Z kolei dolny poziom schodów powinien znajdować się nieco powyżej otaczającego terenu, a dojście należy ukształtować z lekkim spadkiem od budynku, co zapobiegnie tworzeniu się kałuż.
W większości przypadków schody budujemy jako jednobiegowe o biegu prostym ustawione prostopadle do ściany frontowej domu.
Jednak w domach podpiwniczonych o wysokim poziomie parteru może zachodzić konieczność zbudowania schodów dwubiegowych ze spocznikiem ustawionych w linii prostej lub jako łamane ze zmianą kierunku drugiego biegu.
Trzeba unikać stawiania konstrukcji zabiegowych, które choć ładnie się prezentują to jednak ze względu na zmienną szerokość stopni są dość niewygodne i niebezpieczne.
Jeśli wysokość górnego poziomu schodów przekracza 0,5 m, muszą być one wyposażone w barierkę ochronną zabezpieczającą przed upadkiem z wysokości, ale do wysokości 1 m dopuszczalne jest zrezygnowanie z ich montażu, jeśli szerokość schodów będzie o 0,5 m większa od szerokości drzwi z każdej strony - w praktyce są to schody szerokie na przynajmniej 2 m.
Dla bezpieczeństwa i wygody użytkowania istotny jest także wybór rodzaju pokrycia stopni. Materiał nie może być śliski w stanie mokrym, a krawędzie stopni musza zapewniać dostateczna przyczepność obuwia do podłoża, zapobiegając ześlizgnięciu się nogi.
Do rozwiązania jest też problem likwidacji ich oblodzenia, co można uzyskać przez okresowe posypywanie piaskiem lub bezobsługowo, instalując ogrzewanie stopni.
Niskie i wysokie konstrukcje schodowe
Wybór konstrukcji nośnej schodów zewnętrznych uzależniony jest przede wszystkim od ich wysokości i kształtu.
Przy niskim wyniesieniu podłogi parteru wymagającym utworzenia schodów wejściowych o nie więcej niż czterech stopniach, najczęściej tworzone są one bezpośrednio na gruncie, a wyższe konstrukcje to schody płytowe żelbetowe, bądź ażurowe albo składane konstrukcje metalowe.
Niekiedy schody zewnętrzne np. prowadzące na piętro wykonywane są w lekkiej obudowie osłaniającej, co pozwala na zbudowania ich z dowolnego materiału jak i nie przysparzają problemów w użytkowaniu, choćby ze względu na brak konieczności odśnieżania.
Jak zbudować schody na gruncie?
Rozwiązanie to pozwala na budowę schodów zewnętrznych o praktycznie nieograniczonej szerokości i dowolnym kształcie, są więc chętnie budowane jako wejście do domu z szerokim gankiem.
Ze względu na niewielką wysokość nieprzekraczającą 60-70 cm, możemy oprzeć je na skarpie utworzonej z zagęszczonego piasku lub pospółki.
Często wykorzystuje się też różne odpady budowlane (kawałki betonu, cegieł, bloczków) , ale materiał taki wymaga dostatecznego rozdrobnienia i ubicia.
Najczęściej budowane jako policzkowe - z bocznymi ściankami wykonanymi np. z ozdobnych pustaków betonowych, cegły klinkierowej, lub wylewanych z betonu.
Policzki te pełnia też rolę stabilizacji wypełnienia zapobiegając rozjechaniu się konstrukcji.
Budowę schodów rozpoczynamy od wykonania fundamentu wzdłuż ich zarysu w postaci betonowych ścian wylanych w gruncie lub deskowaniu, który powinien sięgać poniżej strefy przemarzania, a ściany domu tworzymy dylatację.
Boczne ściany schodów mogą sięgać do poziomu podestu lub wznosić się schodkowo i stawiane są jako murowane np. z ozdobnych pustaków betonowych lub wylewane są w szalunku.
Między policzkami tworzymy pochyły podkład z zagęszczonego kruszywa, które utwardzamy półsuchą mieszanką betonową. Zbrojenie stabilizujące stanowi siatka zbrojeniowa z prętów o średnicy 6 mm ułożona na podkładkach dystansowych.
Szalunek kształtujący stopnie montujemy z desek o grubości co najmniej 40 mm i szerokości odpowiadającej wysokości stopni.
Przy dużej szerokości schodów dodatkowo wstawiane są pręty zbrojeniowe łączące ścianki policzkowe.
Do betonowania należy użyć betonu klasy C 20/25, a powierzchnie stopni przed jego stwardnieniem trzeba wyrównać i zatrzeć pacą na gładko.
Warto do mieszanki betonowej dodać preparat zwiększający szczelność i mrozoodporność, co wpłynie korzystnie na trwałość schodów.
W ten sposób przygotowywane są schody przewidziane do obłożenia płytkami ceramicznymi lub cienką okładziną kamienną z mocowaniem na zaprawie klejowej.
W przypadku budowy schodów z płyt kamiennych podłożem może być skarpa stabilizowana cementem, a płyty układane są na podsypce piaskowej z połączeniami na zamkach między stopniem a podstopnicą.
Alternatywną konstrukcją niskich schodów będzie wykorzystywanie drobnowymiarowych elementów drogowych, które tworzące jednocześnie konstrukcję i wykończenie.
Schody takie stawiane są np. z kostki lub płyt kamiennych bądź betonowych i można je zbudować metodą brukarską przez osadzenie w piaskowym, stabilizowanym cementem podłożu, a przed „rozjechaniem się” stopni zabezpieczy oporowanie brzegu schodów poprzez ustawienie krawężników bądź betonowej palisady pozwalającej na dowolne kształtowanie zarysu stopni.
Schody płytowe
Pod względem konstrukcyjnym są one takie same jak schody wewnętrzne. Ich wytrzymałość i sztywność zapewnia żelbetowa płyta oparta na podeście górnym i fundamencie osadzonym w gruncie.
Schody takie budowane są najczęściej przy wysoko wyniesionym poziomie parteru i mogą mieć bieg prosty jak też ze zmianą kierunku.
Schody płytowe. fot. ZKM
Przestrzeń pod schodami może pozostać otwarta ale często zostaje zabudowana tworząc np. schowek. Wygodnym rozwiązaniem eliminującym pracochłonne deskowanie i zbrojenie będzie zamontowanie gotowych, prefabrykowanych schodów zamówionych pod konkretny kształt i wymiary.
Na budowie schody płytowe wykonuje się jako wylewane w deskowaniu spoczywającym na podpartej pochylni zbitej z desek. Pochylnia kształtuje spód schodów i do czasu związania betonu podtrzymuje całą konstrukcję.
Zależnie od umiejscowienia schodów boczne ich krawędzie zamyka się deskowaniem policzkowym. W gruncie należy wykonać wykop pod fundament schodów, w którym będą zakotwione dolne końce zbrojenia.
Fundament z wyprowadzonym zbrojeniem warto zrobić wcześniej, co zapobiegnie osypywaniu się gruntu i ustabilizuje deskowanie schodów podczas jego montowania.
Przy układaniu zbrojenia w deskowaniu należy zapewnić ok. 2 cm odstęp prętów od szalunku poprzez podłożenie podkładek dystansowych.
Deski kształtujące stopnie mocuje się do desek policzkowych i usztywnia listwami przybitymi do ich wierzchu. Betonowanie należy przeprowadzić w jednym cyklu, zaczynając od najniższego stopnia.
Schody ażurowe
Schody takie pozbawione są podstopnic, co stwarza wrażenie lekkości konstrukcji, a także ułatwia sprzątanie, usuwanie śniegu.
Konstrukcja taka tworzona jest na jednej lub dwóch równoległych belkach wspornikowych, na których montuje się prefabrykowane żelbetowe lub kamienne stopnie. Schody takie mogą być również tworzone w całości w ustawionym szalunku, choć jego wykonanie jest dość pracochłonne i wymaga precyzji wykonania.
Ciekawym rozwiązaniem mogą być schody metalowe ze stali ocynkowane lub nierdzewnej o kratowej strukturze stopni co zapewnia dobrą przyczepność i samooczyszczanie.
Obudowane zielenią ogrodową stają się prawie niedostrzegalne i umożliwiają wykorzystanie przestrzeni pod schodami.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcia: Polbruk, ZKM, Bruk-Bet, DASAG, A. Rembisz
Komentarze