Jak wykonać hydroizolację podziemnych części budynku?

Z tych względów warto przy opracowywaniu ochrony przeciwwodnej przyjmować rozwiązania "trochę na wyrost", gdyż ewentualne późniejsze modernizacje czy naprawy będą skomplikowane i niezwykle kosztowne.

Do poprawnego zaprojektowania izolacji fundamentów potrzebna jest dobra znajomość warunków gruntowo-wodnych. Ich zbadanie polega przede wszystkim na ustaleniu, na jakim poziomie występuje zwierciadło wody gruntowej i jakie są jego wahania w różnych porach roku.

Wykonywanie fundamentów poniżej głębokości, na jakiej znajduje się woda gruntowa, wymaga utworzenia specjalnych zabezpieczeń - odwodnienia wykopu i ochrony przed zalaniem (na czas robót), wykonania ciężkich izolacji przeciwwodnych oraz drenażu w przypadku budowy pomieszczeń usytuowanych poniżej poziomu gruntu.

Jak zabezpieczyć fundamenty przez wilgocią?

W obiektach z pomieszczeniami całkowicie wyniesionymi ponad powierzchnię terenu z oczywistych względów nie ma potrzeby tworzenia w części fundamentowej ciężkiej izolacji przeciwwodnej. Należy jedynie zapewnić ograniczenie nasiąkliwości ścian fundamentowych i ochronę przed korozyjnym oddziaływaniem związków chemicznych zawartych w wilgotnym gruncie.

W domach bez piwnic układana jest tylko hydroizolacja przeciwwilgociowa pozioma - ponad powierzchnią terenu - na ścianach fundamentowych zewnętrznych i wewnętrznych. Chroni ona przed kapilarnym podciąganiem wilgoci z gruntu i standardowo jest tworzona przez dwie warstwy papy podkładowej na osnowie z włókna szklanego lub poliestru w formie termozgrzewalnej lub klejonej lepikiem na zimno.

Zmniejszenie nasiąkliwości ścian fundamentowych uzyskuje się poprzez obustronne nałożenie powłok impregnujących najczęściej w postaci emulsji asfaltowo-kauczukowej. Przed jej nałożeniem powierzchnie ścian trzeba wyrównać wypełniając spoiny i wykruszenia, a w razie potrzeby wykonać tzw. rapowanie przy użyciu zaprawy cementowej z plastyfikatorem.

W obiektach podpiwniczonych trzeba zapewnić skuteczną ochronę przed wnikaniem wilgoci do podziemnej części, a sposób izolacji zależy od lokalnych warunków gruntowych. Umownie przyjęto trzy poziomy efektywności hydrozolacji - zabezpieczenia typu lekkiego, średniego bądź ciężkiego.

Niezależnie od rodzaju hydroizolacji zawsze konieczne będzie zachowanie ciągłości ochrony przeciwwodnej na ścianach i podłodze znajdujących się poniżej poziomu terenu. Wymaga to ułożenia izolacji również na wierzchu ław fundamentowych czy pod całym obrysem fundamentu płytowego.

1. Żelbetowa płyta denna 2. Izolacja pozioma 3. Grunt 4. Masa polimerowo-bitumiczna 5. Siatka z włókna szklanego 6. Styropian 7. Folia polietylenowa 8. Siatka stalowa 9. Jastrych 10. Zaprawa klejowa 11. Płytki ceramiczne i zaprawa do spoinowania 12. Panel izolacyjny-drenażowy

Hydroizolacje typu lekkiego stosuje w przypadku posadowienia budynku na gruntach przepuszczalnych, gdy poziom wód gruntowych znajduje się znacznie poniżej stóp fundamentowych. Podstawowe zabezpieczenie ścian podziemia tworzone jest z powłok bitumicznych nakładanych na zimno.

W przypadku ocieplenia ścian fundamentowych styropianem, lepik nie może zawierać rozpuszczalników organicznych, dlatego najczęściej wykorzystuje się wodorozcieńczalne emulsje asfaltowo-kauczukowe nakładane w kilku warstwach. Dodatkową ochronę przeciwwodną zapewnia folia kubełkowa układana po zewnętrznej stronie ocieplenia.

Hydroizolacje typu średniego układa się w przypadku posadowienia budynku na gruntach o słabej przepuszczalności, gdzie długotrwale może zalegać tzw. woda zawieszona pochodząca z opadów lub topniejącego śniegu. Podstawowe zabezpieczenie w takich warunkach zapewnia izolacja z papy sklejanej na zakładach i z ewentualną osłoną z folii kubełkowej chroniącej przed uszkodzeniem.

Inne rozwiązanie to nałożenie tzw. płynnej folii, masy bitumicznej lub zaprawy wodoszczelnej, ale ze względu na pracochłonność jest ono stosowane w przypadku podłoża o skomplikowanym kształcie. W wariancie z ociepleniem fundamentu, podobnie jak w ochronie typu lekkiego, folia układana będzie na termoizolacji, która od strony ściany może mieć rowki ułatwiające odprowadzenie wody.

Hydroizolacje typu ciężkiego wykonuje się przy obiektach stawianych na gruncie o wysokim poziomie wód gruntowych sięgającym powyżej poziomu podłogi najniższej kondygnacji podziemnej. Przy znacznym zagłębieniu woda będzie wywierała napór hydrostatyczny (ok. 0,01 MPa na każdy metr głębokości względem lustra wody), co wymaga zapewnienia również odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej hydroizolacji.

Istotnym elementem ochrony przed wnikaniem wody będzie utworzenie drenażu opaskowego, który utrzyma poziom wód gruntowych poniżej podłogi w piwnicy. Izolacje typu ciężkiego wykonywane są w różnych konfiguracjach materiałów hydroizolacyjnych, ale zawsze muszą wykazywać absolutną szczelność na całej powierzchni.

W wariancie podstawowym z drenażem, ochronę ścian fundamentowych wykonuje się tak jak dla izolacji typu średniego, po czym przykrywa folią kubełkowa, wywiniętą na warstwę filtracyjną drenażu poniżej ławy fundamentowej. W wariacie bezdrenażowym, oprócz dodatkowego pokrycia papowego czy grubowarstwowych mas KMB, układane są np. maty bentonitowe.

Specjalnej ochrony wymaga też podłoga w części podziemnej, zwłaszcza gdy występuje duży napór wód gruntowych. W takich warunkach najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie fundamentu płytowego z izolacją papową bądź bentonitową na całej powierzchni.

Materiały te wymagają dociśnięcia masywną płytą, gdyż napór wody może spowodować uniesienie izolacji, która zacznie pływać łącznie ze zbyt lekką płytą dociskową. Dodatkowo, można umieścić pod płytą folię kubełkową, która pozwoli na zbieranie i usunięcie ewentualnych przecieków.

Rodzaje materiałów hydroizolacyjnych

Emulsje asfaltowo-kauczukowe to materiały wodorozcieńczalne wykorzystywane do impregnacji podłoży zmniejszając ich nasiąkliwość, a w wersji zagęszczonej mogą pełnić rolę samodzielnej hydroizolacji typu lekkiego. Dostosowane są do nakładania pędzlem lub szczotką na niezbyt mokrej podłoże i wymagają ochrony przed opadami do czasu utwardzenia się powłoki. Nie rozpuszczają styropianu.

Płynne folie i masy KMB tworzą elastyczne powłoki hydroizolacyjne o różnym stopniu ochrony przed przenikaniem wody, zależnie od grubości nakładanej warstwy. Płynne folie wykazują dużą elastyczność co chroni powłokę przed rozszczelnieniem w przypadku wystąpienia mikropęknięć podłoża. Masy KMB to modyfikowane materiały bitumiczne, które przy odmianach grubowarstwowych zawierają włókna bądź inne wypełniacze zwiększające wytrzymałość pokrycia.

Elastyczna, dwuskładnikowa, polimerowo-bitumiczna masa uszczelniającą (KMB)

Szczególnie korzystne własności izolacyjne wykazują maty bentonitowe, w których substancja czynna (bentonit) zwiększa swoją objętość nawet kilkunastokrotnie w przypadku zawilgocenia. W efekcie następuje samouszczelnianie ewentualnych przecieków, a taka izolacja może być kładziona na różnych etapach budowy (np. mocowana w szalunku fundamentów).

Popularnym materiałem wykorzystywanym do ochrony przeciwwodnej jest folia tłoczona zwana też kubełkową, która w izolacjach podziemnych pełni rolę drenażu pionowego oraz wentylacji izolowanej ściany, jak też dodatkowej warstwy wodochronnej i zabezpieczającej przed uszkodzeniami mechanicznymi innych powłok.

autor: Redakcja BudownicwaB2B
oprac.: Maja Wychowaniec
zdjęcia: Saint-Gobain (marka Weber)