2020-09-10 08:14:39 
Kiedy warto utworzyć zielony dach?
Dostosowanie konstrukcji dachu do wymagań związanych z utworzeniem roślinnego pokrycia, powinno zostać uwzględnione już na etapie projektowania budynku, co umożliwia optymalny dobór rozwiązań technologicznych i materiałowych. Trzeba jednak uwzględniać wymagania określone w MPZP lub WZiZT, gdyż często pozwalają one wyłącznie na budowę domów z dachami spadzistymi o określonym kącie nachylenia, jak i rodzajem pokrycia.
Przystosowanie dachu do pokrycia roślinnością można również przeprowadzić podczas prowadzenia prac remontowych, czy modernizacyjnych w istniejących budynkach np. w często odnawiany domach z czasów PRL o architekturze typu „kostka" i z płaskim dachem.
Takie pokrycie można również zaplanować przy rozbudowie, tworząc np. na pokryciu dobudówki zielony taras. Oprócz walorów użytkowych i estetycznych, roślinne pokrycie dachu pozwala na formalne zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej, co ma szczególnie istotne znaczenie na niewielkich działkach i z narzuconą miejscowymi przepisami dopuszczalną intensywnością zabudowy.
Przy pokryciu budynku „zielonym dachem" 50% jego powierzchni wlicza się jako obszar biologicznie czynny. Ma to również wpływ na zapowiadane, nowe warunki ustalania tzw. podatku od deszczu. Przy modernizacji dachów, zasadniczym ograniczeniem do utworzenia roślinnego pokrycia, będzie możliwość obciążenia konstrukcji dachowej, co z reguły wymaga przeprowadzenia ekspertyzy przez konstruktora budowlanego.
Wykonanie zielonego pokrycia dachów spadzistych stosowane jest rzadko i dotyczy głównie budynków pomocniczych (altan, obiektów gospodarczych) o stosunkowo niewielkiej powierzchni i pełni rolę dekoracyjną na działce. Ich konstrukcja (najczęściej drewniana) musi zapewniać wystarczającą nośność dla obciążeń rzędu 70-100 kg/m² przy nachyleniu połaci do ok. 20°.
Jak dostosować podłoże pod dach zielony?
Założenie roślinnego pokrycia na dachu nowego domu powinno być uwzględnione w projekcie i dostosowane do architektury całego obiektu, jak i sposobu wykorzystania tej powierzchni. W przypadku modernizacji istniejącego już budynku, trzeba również zlecić sporządzenie przynajmniej uproszczonej dokumentacji projektowej, obejmującej w szczególności dostosowanie konstrukcji dachowej, sposobu ułożenia i doboru materiałów hydroizolacyjnych oraz ociepleniowych, systemu odprowadzenia wód opadowych, konfiguracji warstwy pokryciowej, jak i wegetatywnej.
Generalny remont dachu płaskiego wymaga z reguły usunięcia wszystkich warstw znajdujących się na stropodachu. Dzięki temu odciążymy konstrukcję stropową, a także uzyskamy możliwość dowolnego ukształtowania jego powierzchni, zmiany sposobu odwodnienia, zamocowania barierek, gdy dach będzie wykorzystywany jako taras.
Powierzchnia odsłoniętej konstrukcji stropodachu nie będzie miała wymaganego pochylenia, zatem konieczne jest utworzenie na nim warstwy spadkowej. Nachylenie możemy utworzyć w kierunku jego krawędzi lub też do środka, jeśli zdecydujemy się na założenie odwodnienia wewnętrznego rurą spustową prowadzoną wewnątrz domu.
Jako warstwę wyrównująco-spadkową najlepiej użyć keramzytobetonu z kruszywem o drobnej granulacji, przy czym w najcieńszym miejscu jej grubość nie powinna być mniejsza niż 4 cm, a nachylenie co najmniej 3%.
Izolacje w systemie „odwróconego dachu"
Tradycyjny układ warstw na stropodachu, gdzie izolacja cieplna osłonięta jest pokryciem z papy, ma istotną wadę gdyż izolacja przeciwwodna decydująca o szczelności, jest narażona na bezpośrednie oddziaływanie czynników atmosferycznych, duże wahania temperatury oraz na uszkodzenia mechaniczne, co uniemożliwia użytkowe wykorzystanie pokrycia.
Natomiast system tzw. dachu odwróconego, w którym zamieniono kolejność warstw izolacji cieplnej i przeciwwodnej nie ma tej wady, a powierzchnię dachową można wykorzystać jako użytkową. W systemie tym izolację przeciwwodną (najczęściej z dwóch warstw papy termozgrzewalnej) układa się bezpośrednio na podłożu - wyrównanej płycie stropowej z ukształtowanym spadkiem, a następnie przykrywa izolacją cieplną ze specjalnych płyt styropianowych, odmiany hydro lub z polistyrenu ekstrudowanego XPS.
Materiały te prawie nie nasiąkają i mogą przenosić znaczne naciski bez odkształcenia powierzchni. Tak wykonaną hydro- i termoizolację zabezpiecza się przed uszkodzeniem warstwą dociskową. Najczęściej jest to podsypka żwirowa, która pełni również rolę warstwy odwadniającej.
Spływ wody opadowej z dachu odwróconego odbywa się na dwóch poziomach: główna masa wody spływa do systemu odwadniającego z nawierzchni, a pozostała ilość, która przeniknie przez drenaż i ocieplenie jest odprowadzana z powierzchni izolacji przeciwwodnej.
Wykonanie dachu odwróconego wymaga dużej staranności, zwłaszcza przy układaniu izolacji przeciwwodnej. W razie wystąpienia nieszczelności naprawa izolacji będzie znacznie bardziej skomplikowana niż przy hydroizolacjach dostępnych od zewnątrz.
Obramowanie i warstwy użytkowe
Użytkowy dach odwrócony trzeba zwieńczyć attyką, połączoną ze ścianami zewnętrznymi np. w postaci żelbetowego obramowania zakotwionego w wierzchu ścian, w którym ewentualnie łatwo będzie zamontować barierki. Od strony wewnętrznej attyki, najczęściej kształtowane jest wgłębienie na krawędziach podłoża dachu, pełniące rolę wewnętrznego orynnowania.
Po wyrównaniu powierzchni stropowej z ukształtowanym spadkiem i rynienką odpływową, układa się izolację przeciwwodną z dwóch warstw papy termozgrzewalnej klejonej do podłoża. Papę należy wywinąć na ścianki attyki, przy czym w narożu trzeba ukształtować tzw. fasetę umożliwiającą łagodne załamanie pokrycia. Kolejny etap to ułożenie płyt z polistyrenu ekstrudowanego o grubości 2x10-15 cm, z przesunięciem styków w warstwach.
Ograniczenie ucieczki ciepła przez ścianki attyki zapewni obłożenie ich izolacją cieplną - na zewnątrz zlicowaną z powierzchnią ocieplenia ścian, na wierzchu attyki oraz od strony wewnętrznej do poziomu termoizolacji dachu. Na izolacji cieplnej rozkładamy geowłókninę, która zapobiegnie wnikaniu zanieczyszczeń i ziaren z warwy drenującej między płyty.
Kolejne warstwy układane na dachu odwróconym zależeć będą od planowanego rodzaju nawierzchni. Często pokrycie nie jest jednorodne i np. na dużych powierzchniach pokrytych roślinnością, rozmieszcza się utwardzone ścieżki komunikacyjne. Najprostszym pokryciem będzie położenie zwykłych płyt chodnikowych na warstwie żwiru o granulacji 8-16 mm i grubości ok. 5 cm.
Przy bardziej eleganckim wykończeniu płyty chodnikowe można zastąpić płytami kamiennymi, układanymi na specjalnych słupkach – wspornikach. Sposób przygotowania podłoża pod rośliny zależeć będzie od ich rodzaju.
Przy tzw. użytkowaniu ekstensywnym, pokrycie nawierzchni stanowić będą rośliny niskie – trawy, byliny sadzone na cienkim podłożu gruntowym (do ok. 10 cm). Natomiast intensywne użytkowanie z nasadzeniami np. krzewów, wymaga grubszego podłoża, a szczególnie duże rośliny lepiej utrzymywać z osobnych donicach, co pozwoli np. na ich wygodne przeniesienie na okres zimowy.
Standardowo warstwy pod pokrycia roślinne tworzone są przez kolejno układane:
- warstwę ochronną z geowłókniny,
- warstwę drenującą o grubości 5-8 cm ze żwiru,
- drugą warstwę ochronną z geowłókniny,
- warstwę wegetacyjną z ziemi uprawnej przemieszanej z keramzytem, przy czym jej grubość zależy od rodzaju uprawianych roślin (przeciętnie 10-20 cm).
Jak zapewnić odwodnienie dachu?
Przy odprowadzeniu wody na zewnątrz obrysu dachu, attyka tworzy obramowanie, w którym w określonych miejscach wykonuje się przepusty umożliwiając spływ do rur odprowadzających wodę opadową.
W miejscach przewidzianych do zamontowania rur spustowych, instalowane są specjalne kosze z wyprowadzeniem przechodzącym przez otwór w attyce i połączone z zewnętrznymi rurami spustowymi. Jako odwodnienie awaryjne chroniące przed zaleganiem wody, w przypadku zatkania lub zamarznięcia rur spustowych, wykonuje się dodatkowe przepusty na wyższym poziomie zakończone wylotem w formie rzygaczy.
Woda opadowa może być również odprowadzana kanałem wewnętrznym (w środku domu), po zamontowaniu wpustów dachowych dostosowanych do odprowadzenia opadów z określonych warstw pokryciowych. Wloty do wpustów zabezpieczone są sitem, które chroni przed przedostaniem się większych zanieczyszczeń i jest szczelnie zamocowane na powłoce przeciwwodnej dachu.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Klaudia Tomaszewska
Zdjęcie otwierające: ideadomu.pl
Komentarze