Na co zwracać uwagę podczas stawiania ogrodzenia?

Gotowe prefabrykowane elementy z betonu, metalu, klinkieru, silikatu i PVC wysforowały się na czoło najpopularniejszych materiałów ogrodzeniowych głównie dlatego, że są praktyczne, trwałe i ładne, łatwe w montażu, odporne na niesprzyjające warunki atmosferyczne oraz mają przystępną cenę. Wymienione zalety pieczętuje wysoka wytrzymałość i fakt, że nowoczesne wyroby nie wymagają konserwacji, ani obsługi. Żyjąc w szybkim i zapracowanym współczesnym świecie, nikt nie chce przecież spędzać wyczekiwanego urlopu na odświeżaniu ogrodzenia!

ZANIM ZACZNIEMY GRODZIĆ DZIAŁKĘ

Sztuka stawiania na granicach posesji płotów, parkanów, murów, lub innego rodzaju przegród, wcale nie jest taka łatwa, jak się z pozoru wydaje. Trzeba bowiem pogodzić różnorodne aspekty - prawne, użytkowe i estetyczne, dlatego barierę na granicy warto zaplanować z architektem. Ideałem byłoby to zrobić na etapie projektowania budynku, po dokładnym sprecyzowaniu, czy do architektury i konkretnej lokalizacji pasuje ogrodzenie pełne, ażurowe, albo z miejscowymi prześwitami. Przy czym każde z nich można wznieść z gotowych elementów na każdym etapie budowy, poczynając od fundamentów.

Oczywiście, wykonując je, trzeba respektować nakazy ogólnego oraz lokalnego prawa budowlanego. Zatem koniecznie musimy sprawdzić w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (MPZP), czy nie ma odgórnych wytycznych, narzucających mieszkańcom stosowanie lokalnego prawa budowlanego, np. typu materiałów, stawianie ogrodzeń o konkretnym wyglądzie i wysokości. Tylko jeśli nie ma określonych zarządzeń miejscowych władz, można grodzić posesję zgodnie z ogólnymi przepisami budowlanymi i uwarunkowaniami na działce oraz użyć do tego celu dowolnych materiałów.

W starostwie powiatowym trzeba zgłosić zamiar budowy ogrodzenia w przypadku, kiedy jego wysokość przekracza 2,20 m, albo ma formę muru oporowego. Do zgłoszenia dołącza się oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz szkice i rysunki działki. Prace można zacząć, jeżeli w ciągu 30 dni od daty złożenia zgłoszenia, władze nie wniosą sprzeciwu. Rozpoczęcie realizacji musi nastąpić najpóźniej 2 lata od terminu określonego w zgłoszeniu. Przepisy mówią również o tym, że ogrodzenie:

• nie może przekraczać granicy posesji oraz linii rozgraniczającej ulicę;
• nie może stwarzać zagrożenia dla ludzi i zwierząt - zabrania się więc umieszczania drutu kolczastego, tłuczonego szkła, ostro zakończonych elementów na wysokości poniżej 1,8 m.

Budowa ogrodzenia wymaga zgłoszenia w starostwie, jeśli jego wysokość przekraczać będzie 2,20 m. (fot. Polbram)

PRAWIDŁOWY KLASYCZNY FUNDAMENT

Niektórzy twierdzą, że w ogrodzeniu najważniejsze jest to... czego nie widać, czyli fundament. Jego głębokość należy koniecznie dopasować do gruntu i głębokości jego przemarzania oraz do rodzaju samego ogrodzenia.

Na wysadzinowych gruntach gliniastych powinien sięgać do głębokości 80-140 cm, natomiast na gruntach piaszczystych 40-60 cm. Przygotowując fundament pod pełny mur, wyprowadza się go na wysokość 10-20 cm ponad poziom gruntu, a na jego zwieńczeniu układa się izolację przeciwwilgociową (dwie warstwy papy na lepiku lub folii fundamentowej).

Przy szykowaniu fundamentu pod inne typy ogrodzenia też obowiązują konkretne obostrzenia. Jeśli przewiduje się zamontowanie gotowych przęseł z metalu albo drewna między słupkami murowanymi, ale bez stawiania podmurówki, stopy fundamentowe pod słupki powinny mieć głębokość 80-140 cm. Kiedy buduje się podmurówkę, wystarczy wylać fundament na głębokość 20-40 cm. Gdy na słupkach planuje się rozciągnąć siatkę, stosuje się stopy fundamentowe o głębokości 50 cm, natomiast pod słupki przy bramie i furtce 80-140 cm.

PREFABRYKATY NA FUNDAMENTY I PODMURÓWKI

W przypadku wielu nowoczesnych rozwiązań, nie ma konieczności wylewania praco- i czasochłonnego klasycznego fundamentu monolitycznego. Do ogrodzeń z paneli stalowych, siatki, sztachet z drewna lub z PVC, producenci opracowali system fundamentów prefabrykowanych. Należą do niego stopy pod słupki oraz deski podwalinowe, na których ewentualnie buduje się prefabrykowaną podmurówkę.

Systemowe rozwiązanie jest tańsze, szybsze i prostsze, w porównaniu z wersją klasyczną, ponieważ znacznie ogranicza zakres prac ziemnych. Głębszy wykop (do poziomu przemarzania gruntu) szykuje się jedynie tam, gdzie planowane są stopy. W zależności od rodzaju gruntu, w dole układa się warstwę mieszanki betonowej i w niej osadza się prefabrykowane stopy. Deski podwalinowe stawia się w płytkim wykopie i na podsypce z piasku (wystarczy 5 cm), opierając ich końce na stopach.

W sprzedaży znajdują się również prefabrykowane podmurówki. Są to gotowe elementy murkowe oraz dekoracyjne betonowe płytki i czapy wykończeniowe, np. o strukturze imitującej łupany piaskowiec, granit.

Ogrodzenia z betonowych prefabrykatów stawia się znacznie szybciej i łatwiej niż z tradycyjnych cegieł. (fot. Joniec)

MURKI, SŁUPKI I PRZĘSŁA - KLASYCZNIE ALBO NOWOCZEŚNIE

OGRODZENIE: Z kamienia, cegieł, betonu, silikatu

Sposobem klasycznym. Lity mur, wzniesiony z kamienia łupanego, ciosanego, bądź polnego, daje właścicielom poczucie prywatności i bezpieczeństwa (trudno go sforsować). Wygląda masywnie, lecz przytłaczająco prezentuje się jedynie na małych działkach. Koronę takiego muru należy ukośnie wyprofilować i zabezpieczyć daszkiem przed opadami atmosferycznymi.

Pełne ogrodzenie można zbudować również ze zwykłych pustaków albo bloczków betonowych, ewentualnie cegieł ceramicznych, i otynkować. Świetnym materiałem na lekki, ażurowy mur są cegły klinkierowe oraz silikatowe. Przy czym postawienie pełnego lub ażurowego płotu z wymienionych wyżej elementów wymaga sporo pracy i czasu, a to obecnie sporo kosztuje. Wielu grodzących posesje nie odstrasza wysoka cena, ani żmudna praca, niezbędna przy murowaniu tych drobnych, lecz trwałych elementów. Nagrodą jest eleganckie i długowieczny płot, nie potrzebujący szczególnej opieki.

Przy użyciu prefabrykatów. Murki, słupki, altany śmietnikowe łatwo buduje się z prefabrykowanych bloczków lub pustaków, wykonanych z betonu lub silikatu. Elementy ogrodzenia powstają szybko, ponieważ w procesie produkcji kształtki zaopatruje się w zamki, dzięki którym bez zaprawy wznosi się najpierw tzw. suchy mur. Następnie w gotowe otwory wkłada pręty zbrojeniowe i wlewa zaprawę cementową. Estetyczne i trwałe kształtki, wytwarzane według nowoczesnych technologii (np. wibroprasowania), nie wymagają tynkowania, ani konserwacji. Fabrycznie nadaje się im rozmaite wymiary, kolory i faktury (gładkie, szlifowane, łupane).

W sprzedaży znajdują się również gotowe panele betonowe. Ogrodzenie z nich powstaje tanio i wyjątkowo szybko. Słupki, kupowane w komplecie z panelami, wystarczy wkopać w ziemię i zalać betonem. Panele o szer. 1 bądź 2 m i o wysokości od 0,50 do 2,50 m po prostu wsuwa się w słupki, które mają przygotowane do tego rowki. Panele dostępne są w kolorze betonu lub beton barwi się w masie. Mogą mieć obustronnie gładką powierzchnię, albo wzór na jednej ze stron. Oferowane są przęsła pełne i ażurowe. Można dyskutować o walorach dekoracyjnych tego typu ogrodzeń, ale nie można im odmówić walorów użytkowych. Płot nie wymaga żadnej pielęgnacji, można go łatwo zdemontować (np. na czas pracy ciężkiego sprzętu w ogrodzie).

Do renowacji zniszczonych litych murów ogrodzeniowych producenci przygotowali okładziny z betonu lub silikatu. Nowoczesne wyroby są tańsze od tych z naturalnego kamienia, poza tym perfekcyjnie imitują granit, wapień, piaskowiec, prawdziwą ceramiczną cegłę.

OGRODZENIE z metalu

W grupie produktów z metalu od lat królują siatki ogrodzeniowe. To skutek dostępności i niskiej ceny. Dawniej oferowano jedynie siatkę z drutu ocynkowanego, którą trzeba było regularnie malować. Obecnie większym popytem cieszy się siatka ocynkowana powlekana tworzywem sztucznym. Oba typy siatki kupuje się w rulonach po 15-25 m wraz z kompletem niezbędnych elementów: słupkami, linką stalową, napinaczami, zaciskami linki. Innym wariantem są gotowe panele z siatką rozciągniętą w ramach ze stali lub aluminium, pomalowaną proszkowo.

Poza wyrobami z siatki, zwolennicy ogrodzenia z metalu mają jeszcze do dyspozycji:

• przęsła z prętów stalowych bądź aluminiowych;
• przęsła kute albo z odlewów;
• kosze, tzw. gabiony.

Gotowe przęsła ze stalowych lub aluminiowych kształtowników i prętów to obecnie najpopularniejsze nowoczesne materiały na ażurowe płoty. Do poziomych kształtowników przykręca się pionowe pręty o przekroju zamkniętym, wykonane z płaskowników, kątowników albo kształtowników. Jeżeli profile mają przekrój otwarty, zamyka się je specjalnym kapturkiem. Przęsła montuje się między słupkami metalowymi, betonowymi bądź murowanymi. Jest to proste, ponieważ oferowane są w kompletach wraz z niezbędnymi akcesoriami.

Współczesne produkty ze stali są długowieczne i wytrzymałe na korozję, gdyż fabrycznie zabezpiecza się je przez ocynkowanie i lakieruje proszkowo. Przęsła dostępne są w wielu wzorach, kolorach z palety RAL i wymiarach (np. o wysokości od 1 do 2,40 m).

Niepowtarzalne artystyczne wyroby z ręcznie kutej stali ciągle należą do pożądanej przez wielu właścicieli elity wśród ogrodzeń. Są najdroższe i nie wszystkich na nie stać. Jednak znalazł się sposób na obniżenie ceny tego rodzaju obiektów i miłośnicy mogą nabyć gotowe przęsła, doskonale imitujące wyroby kowalskie. Są one fabrycznie powleczone nowoczesnymi powłokami, zabezpieczającymi przed korozją. Powtarzalne przęsła są tańsze od modułów kutych ręcznie, bo odlewa się je na linii produkcyjnej.

Przęsła z ręcznie kutej stali idealnie pasują do podmurówki i słupków z klinkieru. (fot. King Klinker)

Konstruowanie ogrodzenia z koszy (gabionów) jest proste i daje ogromne pole do ciekawego zaaranżowania przegrody na granicy działki. Nie wylewa się klasycznych fundamentów - stabilizuje się je tylko punktowo zagłębionymi słupkami (do głębokości min. 70 cm) i wykonuje płytką wylewkę z betonu (powinna być kilka centymetrów szersza od koszy).

Gabiony można w dowolny sposób rozstawić i wypełnić (np. kamieniami, drewnem, szkłem, ziemią i roślinami). Najczęściej powstają one profili stalowych i drutu ocynkowanego ogniowo, niekiedy zostają jeszcze fabrycznie zabezpieczone przed korozją powłoką z PVC, lub pokryte proszkowo lakierem z palety RAL.

Gabiony można wypełnić kamieniami, drewnem, szkłem lub ziemią i roślinami. (fot. Konsport)

OGRODZENIE z drewna

Zamiast tradycyjnych parkanów (z desek, sztachet, okrąglaków, bali, żerdzi), wymagających żmudnego sposobu mocowania przy użyciu wkrętów i śrub, łatwiej i szybciej można zbudować ogrodzenie z gotowych paneli drewnianych. W sprzedaży dostępne są panele o rozmaitych wzorach i rozmiarach (o wys. 50-180 cm i o szer. 100-180 cm). Produkuje się je z drewna zaimpregnowanego ciśnieniowo, jednak po kilku latach trzeba je powtórnie zakonserwować.

OGRODZENIE z PVC

W przeciwieństwie do wyrobów z drewna, płoty z PVC nie wymagają żadnej konserwacji. Ta nowoczesna propozycja spotyka się z coraz większym zainteresowaniem klientów. Doskonale imitują one naturalne drewno, ale są od niego lżejsze i bardziej odporne na warunki pogodowe. Jednocześnie są elastyczne i mocne. Montaż elementów i wymiana zniszczonych jest łatwy.

Lilianna Jampolska