2024-02-25 17:31:28 
Pionowe przegrody wewnątrz budynków nazywane są często ścianami działowymi, choć w rzeczywistości mogą pełnić szereg istotnych funkcji również konstrukcyjnych, a także muszą spełniać określone wymagania, zależnie od miejsca ich lokalizacji.
Formalnie za ściany działowe można jedynie uznać przegrody, które nie pełnią funkcji przenoszącej obciążenia konstrukcyjne, a ich grubość (w stanie surowym) zawiera się najczęściej w granicach 6-12 cm. Natomiast grubsze przegrody wewnętrzne to z reguły ściany nośne, ale również takie, które mogą pełnić funkcję np. przegród oddzielenia pożarowego, ochrony przed hałasem czy wymaganej izolacyjności cieplnej.
Funkcje i wymagania dla ścianek działowych
Podział funkcjonalny pomieszczeń realizowany jest najczęściej w postaci stałych przegród pełniących rolę wydzielenia użytkowego i separacji optycznej i dźwiękowej. Przegrody takie powinny również spełniać określone wymagania stosownie do sposobu użytkowania sąsiadujących pomieszczeń jak np. przewidywanych obciążeń ich powierzchni.
W przypadku modernizacji obiektu mieszkalnego ścianki działowe często są przestawiane, przebudowywane lub usuwane, co wymaga sprawdzenia, jak zabiegi te wpłyną na stabilność konstrukcji budynku i niekiedy wymagają przeprowadzenia profesjonalnej oceny rzeczoznawcy budowlanego.
W szczególności sprawdzeniu nośności powinna być badana nośność stropu, gdy ciężar jednostkowy przegrody przekroczy 2 kN/m, a równomierność obciążenia wyniesie ponad 0,8 kN/m2. Ponadto zawsze trzeba uwzględnić kierunek przebiegu ścianki względem głównych elementów nośnych stropu i z reguły ustawiane są one prostopadle do przebiegu żeber i belek stropowych.
W przypadku pomieszczeń mieszkalnych w obrębie lokalu znajdującego się w budynku wielorodzinnym, ścianki działowe powinny zapewniać dostateczną stabilność i wytrzymałość na obciążenia zależnie od kategorii użytkowej pomieszczeń, oraz ochronę akustyczną, co najczęściej ogranicza się do zapewnienia dobrej izolacyjności dźwiękowej między sypialnią i łazienką oraz zalecanej odporności na obciążenia w przypadku instalowania np. szafek kuchennych czy zawieszania ciężkich elementów wyposażenia.
Wymagana izolacyjność akustyczna w obszarze lokalu powinna zapewniać tłumienie dźwięków powietrznych (przy przyjęciu podwyższonego standardu akustycznego) na poziomie wskaźnika R’A1 o wartości nie mniejszej niż 40 dB dla pokoi, a przyrody pomieszczeń sanitarnych powinny osiągać wyciszenie hałasu o 45 dB.
Istotne jest również skuteczne tłumienie dźwięków przez przegrody międzylokalowe, które powinny charakteryzować się izolacyjnością akustyczną na poziomie nie mniejszym niż 50 dB i podobną dźwiękochłonność powinny mieć także przegrody oddzielające mieszkania od korytarzy.
Dobrą izolację akustyczną - nawet powyżej 58 dB - muszą zapewniać ściany maszynowni dźwigów, hydroforów oraz innych hałaśliwych urządzeń technicznego wyposażenia budynku.
Pod względem wytrzymałościowym ścianki działowe projektowane są z uwzględnieniem kategorii użytkowania pod kątem potencjalnego zagrożenia celowym bądź przypadkowym działaniem powodującym uszkodzenia. Odporność przegród murowanych na takie oddziaływanie określa się poprzez ocenę wytrzymałości na siły uderzeniowe ciałem miękkim o masie 50 kg sprawdzając efekty pod względem utraty jej stabilności, oraz spowodowanych odkształceń po wykonaniu ustalone liczby uderzeń o określonej energii wg procedury określonej w normie.
Ścianki działowe wykorzystywane są również jako podłoże do mocowania różnych przedmiotów, muszą więc zapewniać odpowiednią wytrzymałość osadzenia jak i wytrzymałość samej konstrukcji przegrody.
Podstawowym parametrem decydującym o ich sztywności jest tzw. smukłość czyli stosunek wysokości do grubości ściany, która nie powinna być większa niż h/t < 30, w przypadku osadzenia jej na konstrukcji u dołu i na górze przegrody. Trzeba też brać pod uwagę otwory drzwiowe i w razie potrzeby wykonać odpowiednie wzmocnienia w postaci wieńców czy monolitycznych słupów.
Pod względem odporności na obciążenia liniowe (nacisk statyczny) w obiektach mieszkalnych wyznaczane są one dla wysokości oddziaływania 1,2 m nad poziomem podłogi i powinny przyjmować wartości na poziomie 0,5 kN/m. Natomiast możliwości użytkowe dla ścian działowych określane są poprzez ustalenie ich odporności na obciążenia mimośrodowe i punktowe pochodzące od zamocowanego wyposażenia.
W przypadku określania dopuszczalnych sił wywołujących moment mimośrodowy, jego wartość nie powinna być mniejsza niż 500 N, a przy punktowym obciążeniu siłami wyrywającymi lub ścinającymi zamocowanie, ich wartość powinna wynosić odpowiednio przynajmniej 100 N i 250 N.
Oczywiście ustalenie rzeczywistych parametrów wytrzymałościowych przegrody wymaga przeprowadzenia stosownych wyliczeń z wykorzystaniem dokumentacji technicznej elementów składowych przegrody, sposoby jej połączenia z konstrukcją budynku, a także użytych spoiw i zamocowań.
Natomiast, stawiając przegrody z wykorzystaniem materiałów systemowych informacje o parametrach utworzonej ścianki w różnych wersjach, można często znaleźć w dokumentacji technicznej opracowanej przez ich producenta, co ułatwia dobór optymalnego rozwiązania.
Przegrody wewnętrzne o specjalnych wymaganiach
Oprócz podstawowych parametrów dźwiękochłonnych i wytrzymałościowych niektóre przegrody wewnętrzne muszą też spełniać inne wymagania m. in. dotyczące ochrony cieplnej czy przeciwpożarowej w miejscach pomiędzy pomieszczeniami o zróżnicowanej temperaturze, czy wymagających utworzenia oddzielenia pożarowego.
W budownictwie mieszkaniowym wymagania odnośnie własności termoizolacyjnej przegród dotyczą przede wszystkim ścian wewnętrznych oddzielających korytarze, garaże czy pomieszczenia techniczne, jeśli ich przewidywana temperatura utrzymywać się będzie na poziomie o ponad 8°C mniejszym względem sąsiadującego pomieszczenia ogrzewanego oraz w przypadku korytarzy i klatek schodowych.
Wtedy ściany działowe powinny zapewniać izolacyjność termiczną na poziomie przynajmniej 1,0 W/m2K. Niekiedy może to sprawiać problem ze względu na konieczność równoczesnego spełnienia podwójnych wymagań - ciepłochronności i izolacyjności akustycznej, co ze względu na przeciwstawne własności większości wykorzystywanych do tego materiałów wymaga zastosowania specjalnych rozwiązań.
Dotyczy to zwłaszcza konieczności zapewnienia również odporności przegrody na uszkodzenia np. na klatce schodowej. W takich przypadkach stawiane są ściany trójwarstwowe np. z dwóch warstw bloczków wapienno-piaskowych z umieszczoną między nimi izolacją ze styropianu.
Zapewnia to nie tylko spełnienie wymagań formalnych, ale również zapobiega kondensacji pary wodnej w ścianach w przypadku przylegania ich do łazienki czy źle wentylowanej kuchni. Natomiast przegrody przylegające do pomieszczeń nieogrzewanych np. garażu czy sieni powinny zapewniać ciepłochronność na poziomie 0,3 W/m2 K, co łatwo można uzyskać np. poprzez jej ocieplenie od zimnej strony.
Przepisy przeciwpożarowe dla niskich budynków mieszkalnych z reguły nie stawiają pod tym względem szczególnych wymagań dla przegród wewnętrznych i jedynie w niektórych przypadkach użytkowania powinny być budowane przegrody np. w klasie EI 30 czy nawet EI 60.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcie główne: Xella Polska, marka Silka
Komentarze