2022-02-20 19:43:28 
Dom z piwnicą czy bez - oto jest pytanie?
Decyzja o sposobie fundamentowania, a więc ustalenie czy dom będzie podpiwniczony czy też nie, powinniśmy uzależnić przede wszystkim od warunków lokalnych - rodzaju gruntu i poziomu wód podziemnych, ukształtowania terenu , zagrożenia podtopieniami w wyniku powodzi czy spływu wód opadowych, roztopów.
Piwnica bowiem w niekorzystnych warunkach może stać się zbiornikiem wody niszcząc przy okazji przechowywane tam materiały i wyposażenie. Oczywiście można zastosować różne zabezpieczenia, ale ich ograniczona pewność działania jak i wysokie koszty wykonania nie powinny skłaniać inwestorów do postawienia piwnicy w trudnych warunkach.
Jeśli jednak teren budowy nie stwarza takich zagrożeń to warto przeanalizować, czy budowa piwnicy ma uzasadnienie ze względu na możliwość racjonalnego wykorzystania utworzonej tam przestrzeni, jak i porównania z alternatywnymi rozwiązaniami np. w postaci budynku gospodarczego czy wolnostojącego garażu.
W praktyce, budowa piwnicy z reguły będzie tańsza w budowie w porównaniu z wolnostojącym obiektem o takie samej powierzchni użytkowej, a jednocześnie nie ogranicza powierzchni działki, zwłaszcza gdy posesja nie jest duża i chcemy wykorzystać ją użytkowo do innych celów.
Bez wątpienia zaletą piwnicy jest nie tylko dodatkowa powierzchnia możliwa do wykorzystania na cele gospodarcze czy lokalizację domowej infrastruktury technicznej (np. kotłowni, hydroforni, wentylatorni) ale również do rekreacji urządzając tam np. siłownię, a nawet basen lub tworząc warsztat majsterkowicza czy pokój muzyczny. W piwnicy można też ulokować garaż, jeśli możliwe będzie utworzenie niezbyt stromego zjazdu.
Dodatkowe atuty domu z piwnicą to wygodny dostęp do zlokalizowanych tam pomieszczeń, które nie wymagają intensywnego ogrzewania, a także łatwość modernizacji wnętrz na parterze, gdyż w piwnicy można bez problemu poprowadzić nowe rury i przewody gdy np. remontujemy instalacje grzewczą czy wodno-kanalizacyjną.
Jaki wybrać fundament?
W każdym projekcie określa się sposób posadowienia budynku - przystosowany do obciążeń, jakie budynek będzie przekazywać na fundament oraz do nośności gruntu, którą w projektach powtarzalnych zakłada się na przeciętnym poziomie.
Najczęściej fundamenty takich domów są projektowane dla nośności gruntu powyżej 150 kPa i dla centralnej strefy klimatycznej Polski. Rzeczywiste warunki gruntowe na działce mogą odbiegać od przyjętych w projekcie i jeśli są od nich znacznie gorsze, konieczne jest przystosowanie do nich fundamentowania budynku.
Takiego przeprojektowania fundamentów wymagają stawiane na gruntach nasypowych, torfowiskach, na obszarach szkód górniczych , a także na gruntach niepewnych, których nie przebadano geotechnicznie.
Problemów mogą przysporzyć tez grunty niejednorodne, przewarstwione, gdy w obszarze fundamentów występuje znaczne zróżnicowanie ich własności.
Do poprawnego zaprojektowania fundamentów potrzebna jest dobra znajomość warunków gruntowo-wodnych, a rozpoznanie warunków wodnych polega przede wszystkim na ustaleniu, na jakim poziomie występuje zwierciadło wody gruntowej i jakie są jego wahania w różnych porach roku.
Wykonywanie fundamentów poniżej głębokości, na jakiej znajduje się woda gruntowa, wymaga zabezpieczenia wykopów przed zalaniem oraz wykonania ciężkich izolacji przeciwwodnych i drenażu w przypadku budowy podpiwniczenia co znacznie podnosi koszty budowy.
Zależnie od regionu kraju, fundamenty powinny sięgać przynajmniej poniżej strefy przemarzania gruntu, co nominalnie odpowiada zagłębieniu na 0,8-1,4 m od poziomu gruntu rodzimego.
Często jednak praktykowane jest tworzenie wokół domu łagodnej skarpy, ustalając wtedy głębokość posadowienia od jej szczytu. Rozwiązanie takie pozwala uniknąć kosztownego wywożenia ziemi z wykopu, a także chroni przed ewentualnymi podtopieniami, gdy w otoczeniu działki zmieni się ukształtowanie terenu.
Głębokość posadowienia może być również mniejsza, gdy budujemy na gruncie niewysadzinowym. Są to grunty, które zawierają poniżej 10 % tzw. cząstek spławialnych, (czyli o wielkości mniejszej niż 0,02 mm) w stosunku do uziarnienia o wielkości poniżej 2 mm, a analizę próbek gruntu można zlecić laboratorium gleboznawczym.
Oczywiście w przypadku budowy domu podpiwniczonego, optymalna głębokość posadowienia ustala się uwzględniając planowane zagłębienie piwnicy, co pozwana na utworzenie jej podłogi na poziomie fundamentowania.
W budownictwie jednorodzinnym, gdzie występują stosunkowo niewielkie obciążenia na grunt najczęściej wykonywane są fundamenty ławowe lub płytowe wykorzystywane przy budowie domów podpiwniczonych jak i niepodpiwniczonych.
Większość domów opiera się na ławach - betonowym poszerzeniu ścian nośnych, dzięki którym obciążenie rozkłada się na większej powierzchni. Ich przekrój musi spełniać określone warunki wytrzymałościowe wynikające m. in. z proporcji wymiarów przekroju ławy i przenosić symetryczne względem osi obciążenia.
Popularnie budowane ławy - wbrew pozorom - nie są żelbetonowe, gdyż umieszczone w nich zbrojenie nie jest konstrukcyjne, a jedynie pełni rolę stabilizującą w warunkach niejednorodności gruntu.
Ławy fundamentowe powinny znajdować się na jednakowym poziomie wzdłuż całego obrysu budynku, choć niekiedy np. przy dobudowie do istniejącego domu lub przy częściowym podpiwniczeniu lawy sięgają na różne głębokości i wymagają schodkowego połączenia między nimi.
Ze względów funkcjonalnych należy jednak unikać częściowego podpiwniczenia - komplikuje to fundamentowanie i praktycznie uniemożliwia zapewnienie niezawodnej ochrony przed zawilgoceniem piwnicy.
Koszt pełnego podpiwniczenia nie będzie znacząco wyższy, a zyskamy nie tylko dodatkowa powierzchnie, ale i pewniejsze zabezpieczenie przed wnikaniem wody. W przypadku konieczności budowy ław schodkowych wykonywane je jako zbrojone wzdłużnie na całej długości przy czym wysokość stopni nie powinna być większa niż 30 cm, a ich długość to co najmniej 1 m .
Na gruntach o niskiej nośności wykonywane są fundamenty płytowe utworzone przez indywidualnie zaprojektowaną płytę żelbetową rozkładającą obciążenia na dużą powierzchnię.
Mogą też stanowić alternatywny sposób fundamentowania przy małej powierzchni posadowienia budynku z niewielkimi odstępami między ścianami nośnymi.
Łatwiej wtedy wykonać jedną żelbetową płytę pod całym domem niż betonowe ławy pod każdą ze ścian, a rozwiązanie takie będzie szczególnie korzystne w domu podpiwniczonym, gdy płyta stanie się jednocześnie podłogą piwnicy.
Fundament płytowy w wariancie termoizolacyjnym przystosowany jest do wykonania praktycznie na powierzchni gruntu, gdyż dzięki izolacji cieplnej i warstwie stabilizująco-drenażowej nie wymaga zagłębiania poniżej poziomu przemarzania i ogranicza przenikanie ciepła do gruntu przez ściany nośne.
Z czego zbudować ściany piwnicy?
Wykonujemy je jako murowane z bloczków betonowych lub w postaci stabilnej monolitycznej ściany wylewane w deskowaniu, najwygodniej z użyciem szalunków wielokrotnego użycia (tzw. deskowań systemowych).
W domach podpiwniczonych może być konieczne ich wzmocnienie w postaci żelbetowych słupów lub zbrojenia układanego w spoinach poziomych gdy ściany są murowane. Zabezpiecza ono przed odkształceniem ściany w wyniku bocznego naporu gruntu od zewnątrz. Trzeba zapewnić również symetryczne obciążenie ław fundamentowych przez ściany -ich środek powinien pokrywać się z osią wzdłużną ław.
Grubość konstrukcyjną ścian piwnicy uzależniona od rodzaju i szerokości ścian nadziemia. W typowych zestawieniach ścian dwuwarstwowych (nośnej z ociepleniem) wystarczy 25 cm, ale przy zewnętrznych ścianach jednowarstwowych których szerokość sięga nawet 50 cm dopuszcza się nadwieszenie ich na ścianie fundamentowej o wartość nie większą niż 1/3 grubości elementów ściennych, co może wymagać postawienia ścian piwnicy o grubości 38 cm.
Specjalnego dostosowania ścian podziemia wymagać będzie zapewnienie odpowiedniego oparcia dla trójwarstwowych ścian nadziemia. Ich szerokość również może sięgać 50 cm, ale warstwy elewacyjnej nie można nadwiesić, zatem fundament musi mieć podobną grubość lub elewację trzeba oprzeć na żelbetowej konsoli wsporczej osadzonej w ścianie fundamentowej.
Ściany piwnicy można też postawić jako trójwarstwowe z ociepleniem, a w przypadku wykonania ich jako murowane, materiał termoizolacyjny umieszcza się mijankowo w kolejnych warstwach muru, co zapewnia wysoką sztywność konstrukcji.
Autor: Redakcja BudownicwaB2B
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcia: J. Werner dla budujmeydom.pl, FS Arbet, Uciechowski, budujemydom.pl, @Zeglog z forum.budujemydom.pl
Komentarze