2020-06-23 09:24:25 
- Jakie własności techniczne i użytkowe ma gips?
- Wszystkiego o materiałach gipsowych.
- Czym jest anhydrytowy jastrych podłogowy?
- Gdzie sprawdzą się płyty gipsowe?
- Jak mocować bloczki na ścinach?
- Tworzenie dekoracji z gipsu?
Własności techniczne i użytkowe gipus
Gips budowlany, pod względem chemicznym jest półwodnym siarczanem wapnia CaSO4• 0,5H2O, wytwarzanym w procesie prażenia naturalnego kamienia gipsowego lub w technologii pozyskiwania gipsu z instalacji odsiarczania spalin, w elektrowniach węgłowych.
Zależnie od temperatury, w jakiej przebiega proces wypalania uzyskuje się podstawowy materiał – gips budowlany lub jego bezwodną odmianę nazywaną anhydrytem. W rzeczywistości gips jako spoiwo budowlane jest mieszaniną różnych jego odmian, a na jego właściwości wpływa również stopień i rodzaj zanieczyszczeń, poziom rozdrobnienia, jak i celowo dodawane substancje modyfikujące.
Pod względem technicznym gips (przynajmniej teoretycznie) jest materiałem odnawialny - w procesie twardnienia następuje jego uwodnienie do dwuwodnego siarczanu wapnia CaSO4•2H2O, a po ponownym wyprażeniu i zmieleniu może pełnić znów rolę spoiwa gipsowego.
Własności użytkowe gipsu charakteryzuje się:
- krótkim czasem wiązania (nawet kilka minut), który łatwo modyfikować odpowiednimi dodatkami,
- brakiem skurczu, a nawet pewnym zwiększeniem objętości podczas wiązania,
- dość dużą wytrzymałością na ściskanie i zginanie,
- własnościami ogniochronnymi,
- chemicznie związana w gipsie woda (ok. 20% masy) pod wpływem temperatury powyżej 140 °C uwalnia się w postaci pary, co pochłania znaczne ilości energii cieplnej, schładzając powierzchnie,
- w pewnym zakresie utrzymuje stabilną wilgotność powietrza.
Jednak jego wykorzystanie w budownictwie jest ograniczone ze względu na niską odporność na zawilgocenie – w stanie mokrym traci wytrzymałość, dlatego nie może być wykorzystywany na zewnątrz, jak i w pomieszczeniach wilgotnych. Oddziałuje również korozyjnie na metale – stykające się z nim elementy stalowe muszą mieć powłokę ochronną.
Zaprawy, kleje, gładzie gipsowe
Spoiwo gipsowe w połączeniu z odpowiednio dobranymi dodatkami, w formie sypkich materiałów do zmieszania z wodą, umożliwia wykonywanie wielu prac wykończeniowych, poczynając od drobnych napraw, po pokrycie tynkiem ścian i sufitów. Tynki gipsowe są dobrym podłożem pod powłoki malarskie, tapety i łatwo je później naprawić bez pozostawiania śladu po ewentualnych uszkodzeniach.
Mogą być jednak nakładane jedynie w wewnątrz pomieszczeń i to na powierzchniach nienarażonych na zamoczenie. Nakładane są z reguły jako jednowarstwowe i uzyskują dostatecznie gładką powierzchnię, gotową do nałożenia warstwy dekoracyjnej.
Dostępne są również modyfikowane tynki gipsowe z dodatkiem wapna (tynki gipsowo-wapienne), które zapewniają zwiększoną odporność na korozję biologiczną (rozwój grzybów i pleśni), jak i łatwiej uzyskuje po ich nałożeniu wysoką gładkości otynkowanej powierzchni.
Oprócz różnic w składzie materiału wiążącego, tynki gipsowe oferowane są w kilku odmianach różniących się zalecanym sposobem aplikacji (ręczna bądź maszynowa), zakresem grubości warstwy, wielkością ziarna kruszywa, jak i szczególnymi własnościami - np. możliwością nakładania pocienionej powłoki, czy charakteryzujące się podwyższoną przyczepnością.
Szczegółowe informacje o wszystkich parametrach i własnościach konkretnego rodzaju tynku, zawarte są w karcie produktowej opracowanej przez producenta.
Gładzie gipsowe to popularny produkt wykorzystywany do naprawy, jak i wygładzania otynkowanych powierzchni, a dostępne produkty różnią się m.in. twardością pokrycia, łatwością obróbki czy grubością warstwy.
Podobne zastosowania mają masy szpachlowe używane do spoinowania płyt gipsowo-kartonowych lub wygładzania całej ich powierzchni. Sypkim produktem gipsowym są też kleje przeznaczone do mocowania płyt g-k do różnych podłoży.
Dzięki zastosowaniu tzw. suchych tynków, łatwo można wyrównać nawet bardzo odkształcone powierzchnie, jednocześnie eliminując uciążliwe (zwłaszcza podczas prac remontowych) mokre roboty wykończeniowe.
Anhydrytowy jastrych podłogowy
Anhydryt, czyli bezwodna odmiana gipsu wykorzystywana jest jako spoiwo w samopoziomujących się podkładach podłogowych. Wylewki te stosowane są przede wszystkim jako tzw. pływający jastrych, na warstwach izolacji akustycznej lub termicznej, oraz w systemach ogrzewania podłogowego.
Dzięki zdolności do samorozlewu i rzadkiej konsystencji nie wymagają mechanicznego wyrównywania ani zagęszczania, tworząc bezspoinowe i gładkie pokrycie o wysokiej wytrzymałości. Cechy te są szczególnie korzystnie przy wykonywaniu jastrychu podłogowego na podłogówce – znikomy skurcz wylewki i dobra przewodność cieplna zapewniają sprawne funkcjonowanie takiego ogrzewania.
Do tworzenia takich jastrychów wykorzystuje się agregaty mieszająco-pompowe, które zapewniają wydajne pokrycie znacznych powierzchni w jednym cyklu.
Płyty gipsowe do różnych zastosowań
Gotowe produkty w postaci płyt wytwarzanych na bazie gipsu, wykorzystywane są do tworzenia tzw. suchej zabudowy (ścianek działowych, sufitów podwieszanych), jak również w formie płyt podłogowych czy kasetonów. Popularne płyty gipsowo-kartonowe wytwarzane są w kilku odmianach, różniących się odpornością na warunki otoczenia.
Płyty zwykłe klasy A (dawniej GKB) o szarej barwie kartonu, przeznaczone są do pomieszczeń suchych, natomiast impregnowane z oznaczeniem H2 (GKBI) o zielonej barwie kartonu, charakteryzują się podwyższoną odpornością na zawilgocenie, ale tylko w pomieszczeniach okresowo wilgotnych.
Dostępne są również płyty klasy H1 (względnie wodoodporne), jednak ze względu na wysoką cenę mają ograniczone zastosowanie. Z przeznaczeniem do specjalnych wymagań, używane są płyty zbrojone włóknem szklanym DF (GKF) z czerwonymi napisami, cechujące się zwiększoną odpornością ogniową, lub klasy DFH2 (GKFI) łączące zalety płyt wodo – i ognioodpornych.
Oprócz tego, płyty gipsowo-kartonowe różnią się wymiarami, grubością oraz kształtem wykończenia krawędzi, co pozwala na optymalny ich dobór, zależnie od formy wykorzystania. Najczęściej montowane są jako pokrycia ścianek działowych, czy zabudowy poddaszy na stelażu ściennych lub sufitowym, jak i w formie okładzin klejonych zastępując tradycyjne tynki.
Płyty gipsowo-włóknowe dzięki jednorodnej budowie, charakteryzują się większą wytrzymałością niż płyty g-k. Można je oczywiście stosować zamiennie, ale głównym obszarem ich wykorzystania jest tworzenie np. podczas prac remontowych tzw. suchego jastrychu, układanego bezpośrednio na warstwie wyrównującej z drobnego kruszywa.
Płyty takie są dwuwarstwowe z utworzonym zakładem, dzięki czemu po sklejeniu tworzą sztywną i równą powierzchnię gotową do ułożenia dowolnej posadzki. Kasetony gipsowe wykorzystywane są jako wypełnienie systemowych sufitów podwieszanych, montowanych z profili wzdłużnych i poprzecznych, które tworzą pola o wymiarach 600x600 m bądź 600x1200 mm.
Zależnie od odmiany systemu, profile nośne mogą być widoczne lub ukryte w wycięciach kasetonów. Powierzchnia wypełnienia z wykończeniem standardowym może być gładka lub perforowana i malowana na biało, ale dostępne są również kasetony o profilowanej powierzchni, z powłoką dekoracyjną np. imitującą drewno, bądź pokryte folią zapobiegającą nadmiernemu ich zawilgoceniu.
Gipsowe bloczki na ściany
Bloczki gipsowe są coraz chętniej wykorzystywanym materiałem do stawianie ścianek działowych. Można z nich budować przegrody o grubości 8 cm lub 10 cm. Produkowane są w dwóch odmianach: jako zwykłe, przeznaczone do pomieszczeń suchych i impregnowane stosowane w pomieszczeniach o podwyższonej okresowo wilgotności (łazienki, pralnie, kuchnie).
Ukształtowane po bokach pióra i wpusty umożliwiają precyzyjne ich połączenie, zapewniając uzyskanie gładkiej i równej płaszczyzny przegrody.
Ścianki stawiane z bloczków gipsowych nie wymagają tynkowania – wystarczy szpachlowanie uszkodzeń i ewentualne naciągnięcie cienkiej warstwy gładzi. Podstawową ich zaletą jest ograniczenie do minimum prowadzenia tzw. prac mokrych i szybkość budowania, uzyskując przy tym dobrą izolacyjność akustyczną.
Gipsowe dekoracje
Własności techniczne gipsu pozwalają na tworzenie z tego materiału precyzyjnych odlewów, dzięki czemu łatwo uzyskuje się dekoracyjne elementy zdobiące ściany czy sufit w postaci plafonów, rozet, obramowań, pilastrów czy gzymsów.
Gotowe, gipsowe elementy zdobnicze zależnie od wielkości i miejsca ich zamontowania, mocowane są na klej lub z użyciem kołków/kotew, rozmieszczonych stosownie do przewidywanego obciążenia.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Klaudia Tomaszewska
Zdjęcie otwierające: Shutterstock.com
Komentarze