Wybieramy bramę garażową

Najważniejsze założenia dotyczące rodzaju bramy określane są już na etapie projektu budynku. Zawiera on informacje o wymiarach otworu garażowego - najlepiej, gdy odpowiadają one standardowym rozmiarom bram. Dokumentacja taka określa także kształt zwieńczenia wjazdu (proste albo łukowate), wysokość nadproża oraz przebieg instalacji, które mogą kolidować z otwieraniem skrzydła (przykładowo rury biegnące pod sufitem mogą utrudnić montaż i ruch modeli segmentowych górnych, a także uchylnych). Niektóre bramy wymagają wolnej przestrzeni na ścianie pomieszczenia, na podjeździe albo wysokiego nadproża (zależnie od sposobu poruszania się skrzydła).

Decyzję o rodzaju wrót najlepiej podjąć przed rozpoczęciem budowy domu, bo później wybór będziemy mieć ograniczony. Pamiętajmy też, że niektóre wersje montuje się w gotowym wnętrzu, inne przed jego wykończeniem.

Asortyment produktów i rozwiązań jest bardzo szeroki, co niekoniecznie ułatwia sprawę. Aby jak najlepiej wybrać bramę, warto oczywiście przeanalizować ofertę rynkową. Przegroda powinna gwarantować wysoki komfort użytkowania, chronić przed intruzami, stratami ciepła oraz pasować do bryły budynku. Do domów jednorodzinnych najczęściej dopasowywane są modele otwierane do góry - segmentowe oraz uchylne. Standardem jest też napęd, zapewniający nie tylko wygodne sterowanie za pomocą pilota, ale też wiele dodatkowych funkcji i zabezpieczeń.

Najistotniejsze wymiary bram garażowych: szerokość i wysokość otworu wjazdowego (B i H); szerokość ścianek bocznych - odległość między ścianą boczną, a otworem wjazdowym (b1 i b2); wysokość nadproża (h); głębokość garażu - wolna przestrzeń pod sufitem (L).

Jedna szeroka lub dwie mniejsze bramy

Jeżeli domownicy korzystają tylko z jednego samochodu, zwykle wystarczy niewielki garaż jednostanowiskowy. Pamiętajmy jednak, że większe pomieszczenie daje dodatkowe miejsce do majsterkowania i przechowywania (np. rowerów, hulajnóg, sprzętu sportowego czy narzędzi ogrodowych). Gdy planujemy garaż dwustanowiskowy, jeszcze przed rozpoczęciem budowy domu warto przemyśleć, czy lepsza będzie jedna duża brama, czy dwie mniejsze.

W przypadku tego ostatniego wariantu, otwór garażowy jest przedzielony słupkiem. Jeśli natomiast mamy szeroki wjazd z jedną dużą bramą, wymaga on solidnie przezbrojonego nadproża. W czasie codziennej eksploatacji, większe straty ciepła generuje otwieranie dużego skrzydła, jednak jego zaletą jest możliwość zastosowania jednego napędu (zamiast dwóch), co wychodzi taniej. Jeśli garaż jest wolno stojący i nieogrzewany, najbardziej komfortowym rozwiązaniem będzie zastosowanie jednego dużego skrzydła wyposażonego w napęd (trudno byłoby go obsługiwać bez automatyki).

W garażu dwustanowiskowym można zamontować dwie bramy z osobnymi napędami o mniejszej mocy, niż w przypadku jednego szerokiego skrzydła. (fot. Verdoor)

Rodzaj konstrukcji i sposób otwierania

Właściciele domów jednorodzinnych najchętniej wybierają otwierane do góry bramy z napędem. Warto jednak rozważyć zakup modelu ze skrzydłem rozwieranym bądź przesuwanym na bok. W niektórych wersjach jest ono jednolite, w innych składa się z segmentów lub lameli. Podczas podejmowania decyzji odnośnie rodzaju bramy, duże znaczenie ma wielkość garażu, jak również podjazdu.

Skrzydło uchylne

Modele uchylne mają nieskomplikowaną konstrukcję i są łatwe w montażu. Jednolite, niełamane skrzydło zbudowane jest z metalowej ramy pokrytej blachą. Uchylająca się brama wymaga przestrzeni pod sufitem oraz ok. 1 m przed wjazdem - skrzydło najpierw bowiem nachodzi na podjazd, a dopiero potem chowa się w garażu. Małe nadproże raczej nie stanowi problemu, w większości przypadków wystarczy 10 cm (czasem potrzeba 30). Siłownik napędu - zwykle podwieszany pod sufitem, rzadziej umieszczony na skrzydle - połączony jest z płytą ruchomym ramieniem. Do montażu bramy można przystąpić, gdy ściany wewnątrz garażu są wykończone, zaś posadzki jeszcze nie ułożone, gdyż w podłodze trzeba zabetonować specjalny próg.

Uchylna brama z przetłoczeniami imitującymi kasetony to propozycja dla tych, którzy preferują styl tradycyjny. (fot. Hörmann)

Segmentowe poszycie

Bramy segmentowe składają się z 3-6 metalowych członów, które otwierają się do góry bądź na bok. Ani w pierwszej, ani w drugiej opcji brama podczas ruchu nie wychodzi poza obrys garażu, więc krótszy podjazd nie stanowi problemu. Najpowszechniejsze są wersje górne - otwierane skrzydło zachodzi na sufit pomieszczenia. Segmenty poruszają się na rolkach po prowadnicach przytwierdzonych do ścian i sufitu. W tym przypadku wymagane jest przynajmniej 20-30 cm nadproże oraz wolne miejsce na suficie (podwiesza się tu również siłownik napędu) - pamiętajmy o tym, planując np. oświetlenie w pomieszczeniu.

Człony bramy segmentowej górnej, podczas otwierania przesuwają się pod sufit pomieszczenia. (fot. Nice)

Modele boczne - z członami ustawionymi pionowo - są mniej popularne i stosuje się je głównie w niskich i szerokich garażach. Przy otwieraniu skrzydło zachodzi na ścianę wewnątrz pomieszczenia (prowadnice umieszczone są na suficie i w podłodze), nie zajmując miejsca pod sufitem. Wchodząc albo wprowadzając do środka rower, nie trzeba czekać, aż skrzydło całkowicie się otworzy. Napęd może mieć mniejszą moc niż w przypadku modelu górnego. Siłownik umieszczany jest na ścianie albo tuż powyżej nadproża. Wszystkie bramy segmentowe montuje się w gotowym pomieszczeniu, z ułożoną posadzką i wykończonymi ścianami. Podczas późniejszego malowania ścian istniałoby ryzyko zachlapania skrzydła.

Modele segmentowe boczne są mniej popularne, ale warto rozważyć ich montaż w szerokich garażach. (fot. Normstahl)

Brama roletowa (rolowana)

Zbudowana jest z wąskich metalowych lameli zwijanych do kasety. Ceniona jest za wygodę użytkowania - zasada jej działania jest podobna, jak w przypadku rolet zewnętrznych. Kasetę (skrzynkę) umieszcza się nad otworem wjazdowym wewnątrz pomieszczenia - gdy nadproże ma co najmniej 30 cm - ewentualnie na zewnątrz lub w świetle wjazdu, co jednak zmniejsza jego wysokość. Skrzydło podczas ruchu nie zajmuje miejsca ani na podjeździe, ani w garażu. W przypadku bram rolowanych (jak również segmentowych) otwór wjazdowy może być zwieńczony łukiem, choć w tym wariancie nie da się oczywiście zamocować wersji roletowej do spodu nadproża. Napęd jest na ogół fabrycznie wbudowany w mechanizm nawijający. Instalację bramy najlepiej przeprowadzić w wykończonym wnętrzu.

Wersje rolowana o zaokrąglonych profilach aluminiowych, wypełnionych utwardzoną pianką. (fot. Hörmann)

Rozwierane skrzydła

Wrota otwierane w tradycyjny sposób, osadzane na zawiasach, wybierane są coraz rzadziej, przeważnie do garaży wolno stojących, jednostanowiskowych oraz do pomieszczeń gospodarczych. Wymagają długiego, płaskiego podjazdu, ponieważ otwierają się na zewnątrz, a skrzydła zajmują 130-150 cm. Zimą może blokować je śnieg. Rzadziej wyposaża się je w napęd, tym bardziej, że siłownik trzeba zastosować na każdym skrzydle. Po zamontowaniu bramy niezbędne jest wykonanie obróbek tynkarskich wokół ościeżnicy (podobnie jak w przypadku drzwi).

Bramy rozwierne z tradycyjnymi skrzydłami zawieszanymi na zawiasach. (fot. GMS Corporation)

Ochrona przed ucieczką ciepła

Brama, która skutecznie chroni przed stratami ciepła, przyczynia się do ograniczenia kosztów ogrzewania budynku. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, współczynnik przenikania ciepła U nowych bram zamykających garaż ogrzewany nie może przekraczać 1,3 W/(m²·K). Pamiętajmy też, że wszystkie garaże znajdujące się w bryle budynku są w praktyce w jakimś stopniu ogrzewane, bo nawet, jeśli nie ma w nich grzejników, ucieka do nich ciepło z przyległych wnętrz mieszkalnych (poprzez ściany i stropy izolowane zwykle słabiej, niż ściany zewnętrzne). Nie można się jednak dać zwariować - przez model z typowym ociepleniem nie uchodzi wcale ogromna ilość ciepła, ponieważ w garażu utrzymywana jest zwykle o wiele niższa temperatura, niż w pomieszczeniach mieszkalnych.

Termoizolacyjność bramy zależy przede wszystkim od jej izolacji, wykonywanej z pianki poliuretanowej lub styropianu, umieszczanej między wewnętrznym i zewnętrznym poszyciem. Ważna jest też szczelność połączeń. Za mniej szczelne uznawane są wersje uchylne (choć nie jest to regułą). Można je kupić jako ocieplone bądź nie. W tym drugim wariancie kosztują ok. 30% mniej i z powodzeniem wystarczają do garaży nieogrzewanych. Skrzydło można w dowolnym momencie zaizolować styropianem - podobnie jest w przypadku bram rozwieranych. Jeżeli kupimy model segmentowy lub rolowany bez izolacji, nie da się go później docieplić - pianka poliuretanowa albo styropian umieszczane są fabrycznie wewnątrz segmentów.

Zabezpieczenia antywłamaniowe

Brama garażowa jest jednym z tych miejsc, przez które złodzieje chętnie włamują się do budynków. Warto więc zadbać, aby była wyposażona w odpowiednie zabezpieczenia, choć w przypadku wersji zautomatyzowanych sam mechanizm utrudnia otwarcie skrzydła osobom niepowołanym. Dodatkową ochronę zapewniają klamki obrotowe z ryglem, mechaniczne rygle mocowane po obydwu stronach ościeżnicy (proste, popularne i skuteczne rozwiązanie), wzmocnione profile w wersjach segmentowych (chroniące przed wyważeniem rolek w prowadnicy), elektromagnetyczny hamulec siłownika napędzającego bramę (zapobiegający jej podważeniu), syrena alarmowa, włączająca się przy próbie podważenia skrzydła, oraz inteligentne rozwiązania, dzięki którym można w każdej chwili z dowolnego miejsca na świecie sprawdzić status bramy.

Napęd, sterowanie, zabezpieczenia

Ci, którzy chcą komfortowo użytkować garaż, od razu zaopatrują go w automatyczną bramę. Osoba niepowołana nie otworzy takiego skrzydła, ponadto trudniej je sforsować. Każdy rodzaj konstrukcji można wyposażyć w napęd. Do najważniejszych jego elementów należy układ sterujący i siłownik, czyli silnik wprawiający skrzydło w ruch. Producenci bram oferują mechanizmy różnych marek. Doborem konkretnego powinien zająć się fachowiec, bo np. za mała jego moc spowoduje zbyt wolne otwieranie się skrzydła i przedwczesne zużycie silnika. Parametry powinny być adekwatne do konstrukcji, ciężaru, powierzchni i intensywności eksploatacji wrót. Instalację musi wykonać uprawniony elektryk.

Siłowniki przeznaczone do skrzydeł otwieranych do góry montuje się pod sufitem. (fot. z lewej: L. Jampolska, fot. z prawej: Beninca)

Najtaniej i najprościej jest skorzystać z kompleksowej usługi producenta lub dystrybutora, obejmującej dobór bramy, automatyki oraz transport i instalację całości. Zapłacimy niższy podatek VAT (8%) i możemy liczyć na upust. Producenci bram oferują mechanizmy różnych marek. Napęd da się też dodać później, ale będzie to bardziej kłopotliwe, ponadto jeśli montażu dokona inna firma, może to powodować problemy z uznaniem gwarancji.

Bramę można obsługiwać na różne sposoby - używając pilota, smartfona, klawiatury kodowej czy nawet czytnika linii papilarnych. Wewnątrz garażu warto umieścić przycisk otwierania/zamykania. Popularne są piloty wielokanałowe, którymi oprócz bramy garażowej zwykle obsługuje się także wjazdową, furtkę czy oświetlenie wjazdu.

Automatyka do bram znacznie zwiększa komfort ich obsługi - przy wjeździe nie trzeba wysiadać z samochodu. Automaty mają różne opcje sterowania, np. drogą radiową (pilotem). Popularne piloty wielokanałowe pozwalają na obsługę także oświetlenia garażu. (fot. Krispol)

Bramy z napędem wspomagane są różnymi technologiami - mają rozmaite systemy, które przede wszystkim zapewniają bezpieczne użytkowanie. Chronią przebywające w pobliżu osoby przed uderzeniem lub przytrzaśnięciem. Należy do nich m.in. elektroniczny układ odłączający - gdy zamykające się skrzydło natrafia na przeszkodę, kierunek jego ruchu zostaje odwrócony (zaczyna się z powrotem otwierać). Obecność listwy optycznej sprawia, że brama zatrzymuje się i cofa, gdy dochodzi do ugięcia dolnej uszczelki przy kontakcie z jakimś obiektem. Zabezpieczenie przed opadnięciem skrzydła jest nieocenione w razie zerwania sprężyny. Sprawdzają się także fotokomórki umieszczane po przeciwległych stronach wjazdu - kiedy emitowane przez nie wiązki podczerwieni zostają przerwane, skrzydło zatrzymuje się.

Aby zwiększyć bezpieczeństwo, najlepiej zastosować napęd wyposażony w zabezpieczenia, które zapobiegają opadnięciu skrzydła i przytrzaśnięciu samochodu lub człowieka. (fot. Wiśniowski)

Odpowiedni kolor i styl bramy garażowej

Kolor bramy zwykle dopasowuje się do stolarki okiennej i drzwiowej (niektórzy producenci oferują wszystkie te elementy w ramach poszczególnych kolekcji linii stylistycznych), niekiedy do elewacji, okiennic, rolet czy pokrycia dachowego. Pamiętajmy, że z uwagi na znaczne wymiary i umiejscowienie od frontu, brama ma duży wpływ na estetykę budynku.

Bogata kolorystyka oraz różne rodzaje paneli pozwolą stworzyć unikalną bramę garażową. (fot. Fart Produkt)

Poszycie wykonane z metalu może być wykończone okleiną lub pomalowane proszkowo. Najpopularniejsze są odcienie bieli, brązu, szarości. Lakier w niestandardowym kolorze z palety RAL wymaga dopłaty. Jeśli chodzi o okleiny - dostępne są gładkie (taką powierzchnię najłatwiej wyczyścić) oraz z fakturą, np. imitującą drewno. Popularne są też przetłoczenia naśladujące deski czy kasetony. Drewnopodobną okleinę często wybiera się do domów w bardziej tradycyjnym stylu. W przypadku tych o minimalistycznej bryle, brama zwykle jest gładka, w kolorze białym lub szarym.

Jeżeli w garażu nie ma okna albo chcemy do niego wpuścić więcej naturalnego światła, możemy zamówić skrzydło z naświetlami. Mają one zarówno walory funkcjonalne, jak i estetyczne, choć zwiększają koszt inwestycji. Przeszklenia tego typu powstają ze szkła bezpiecznego, antywłamaniowego akrylu albo poliwęglanu. Bywają przezroczyste, mleczne, w różnym kształcie. Warto dopilnować, by pasowały do ewentualnych szyb w drzwiach zewnętrznych.

Wygląd bramy powinien współgrać z charakterem całego budynku, najlepiej więc, gdy ta sama firma dostarczy bramę, drzwi zewnętrzne oraz okna. (fot. Novoferm)

Brama i drzwi wejściowe z naświetlami w tym samym stylu. (fot. Novoferm)

Instalacja bramy

Prace najlepiej powierzyć ekipie poleconej przez dystrybutora - w razie ewentualnych błędów instalacyjnych nie utracimy gwarancji. Na początku monterzy wykonają pomiary otworu wjazdowego, sprawdzą ilość miejsca wewnątrz garażu i na podjeździe, przebieg instalacji elektrycznej i to, czy garaż jest ogrzewany. Później dobiorą model bramy oraz dopasują do niej automatykę. Realizacja zamówienia może potrwać kilka tygodni.

Sam montaż zwykle zajmuje kilka godzin. Dopilnujmy, aby prace zostały przeprowadzone fachowo, w przeciwnym razie nawet brama z dobrym ociepleniem i różnymi systemami elektronicznymi nie spełni naszych oczekiwań. Właściwie zainstalowane skrzydło nie może opadać, musi też szczelnie przylegać do ościeżnicy i otwierać się bez konieczności użycia dużej siły. Poszczególne rodzaje bram wymagają innego przygotowania ościeża, sposobu osadzenia i regulacji, oraz montuje się je na różnych etapach wykańczania garażu. Informacje na ten temat można znaleźć w instrukcji.

Małgorzata Kolmus
fot. otwierająca: Gerda