2021-12-15 11:51:20 
Co zanieczyszcza powietrze?
Szybki rozwój cywilizacji sprawił, że sama wymiana „zużytego” powietrza wewnątrz pomieszczeń na świeże, z otoczenia, a nie wystarczy do utrzymania dobrej jego jakości, a nawet może spowodować znaczące jego pogorszenie, gdy w okolicy zlokalizowane są źródła wydzielające szkodliwe dla zdrowia pyły i gazy.
Kontrola stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego opiera się przede wszystkim na pomiarze stężenia pyłów w dwóch przedziałach wielkości cząstek wyznaczanych wskaźnikami PM2,5 i PM10 - odpowiednio o wielkości 2,5 μm i 10 μm. Norma dopuszczalnego zanieczyszczenia powietrza to utrzymanie wskaźników na odpowiednio niskim poziomie-dla PM2,5 zawartość pyłów nie powinna przekraczać 25 μg/m3, a dla PM10 - 40 μg/m3 (średniorocznie) i 50 μg/m3 (w cyklu dobowym).
Dodatkowo pomiary obejmują również zanieczyszczenia chemiczne dotyczące stężenia dwutlenku siarki SO2, dwutlenku azotu NO2, ozonu O3, tlenku węgla CO oraz benzenu C6H6. Informacje o aktualnym jak i okresowym stanie powietrza w naszej okolicy można znaleźć na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current).
Z kolei zanieczyszczenia powietrza wewnątrz pomieszczeń wynikają z napływu wentylacyjnego powietrza zewnętrznego oraz szeregu substancji stałych, gazowych i organicznych wydzielanych wewnątrz pomieszczenia.
Niezbędna w pomieszczeniach mieszkalnych wymiana powietrza ma za zadanie przede wszystkim usuniecie nadmiaru wilgoci, dwutlenku węgla i innych zanieczyszczeń gazowych, zapachów oraz doprowadzenie tlenu z otoczenia.
Jednak część zanieczyszczeń wewnętrznych głównie w postaci pyłów, roztoczy, a także bakterii pozostaje wewnątrz i przenika do powietrza np. w wyniku konwekcji czy mechanicznego pobudzenia. W wyniku działania wentylacji w praktyce występuje więc ciągłe mieszanie się zanieczyszczeń zewnętrznych i wewnętrznych, a stan powietrza w pomieszczeniach ustala się w zależności od intensywności wentylacji i rodzaju szkodliwych substancji.
Sposoby na oczyszczenie powietrza nawiewanego
Budynki mieszkalne zlokalizowane w centrach miast lub w pobliżu emitentów zanieczyszczeń powietrza w powinny być wyposażone w urządzenia zmniejszające napływ zanieczyszczeń z powietrza zewnętrznego, a sposób oczyszczania należy dostosować do systemu wentylacyjnego pomieszczeń.
Powszechnie wykorzystywana wentylacja grawitacyjna lub mechaniczna, wywiewna wymusza zakładanie nawiewników okiennych lub ściennych pozwalających na napływ zewnętrznego powietrza wentylacyjnego. Nawiewniki te wyposażone w elementy filtracyjne w znacznym stopniu ograniczą przenikanie szkodliwych zanieczyszczeń i jednocześnie ograniczają hałas przenikający ze strumieniem powierza wentylacyjnego.
Jednak wkłady filtrujące zwiększają opór stawiany przepływającemu powietrzu zatem muszą mieć większą powierzchnie przenikania.
W przypadku nowych obiektów już na etapie budowy można przewidzieć montaż odpowiednio dużych nawiewników okiennych np. nadramowych lub montowanych w ścianach. Dostępne są też nawiewniki adaptacyjne instalowane na zewnątrz, które zastępują modele standardowe wykorzystując istniejący kanał wentylacyjny i część wewnętrzną.
W budynkach wyposażonych w mechaniczną wentylację nawiewno-wywiewna bez większych problemów można zapewnić dopływ czystego powietrza wyposażając instalację w stosowne filtry. W podstawowy wyposażeniu będą to filtry zatrzymujące pyły, ale dodatkowa kolumna filtracyjna z wkładem z węgla aktywnego usunie również zanieczyszczenia chemiczne czy nieprzyjemne zapachy.
Co wpływa na stan powietrza wewnętrznego?
Typowe zanieczyszczenia eksploatacyjne w postaci pary wodnej, dymu, nieprzyjemnych zapachów eliminowane są przez wentylację, ale pozbycie się kurzu czy innych alergenów wymaga pojęcia wielokierunkowych działań skutecznie ograniczających szkodliwe oddziaływanie na mieszkańców zanieczyszczeń zawartych powietrzu.
Z reguły nie wystarczy więc jedynie filtrowanie powietrza w pomieszczeniach , a przy wysokich wymaganiach np. ze względów zdrowotnych, trzeba odpowiednio dostosować system ogrzewania, wyposażenie wnętrza i urządzeń do odkurzania.
Optymalnym ze względu na jakość powietrza sposobem przekazywania ciepła jest promieniowanie, choć większość popularnych systemów znaczną część ciepła przekazuje poprzez konwekcję, co powoduje ruch powietrza oraz uwalnianie zanieczyszczeń. Najkorzystniejsze pod tym względem jest ogrzewanie płaszczyznowe, ale tzw. podłogówka w określonych warunkach może przyczyniać się również do rozprzestrzeniania zanieczyszczeń.
Istotny wpływ na stan powietrza wewnętrznego ma ograniczenie „kurzochłonnego” wyposażenia w postaci tapicerowanych mebli czy puszystych wykładzin dywanowych. Przy takim materiałach nawet systematyczne odkurzanie nie zapewnia całkowitego usunięcia zbierających się zanieczyszczeń, które łatwo mogą migrować do powietrza.
Wiąże się to również ze sposobem odkurzania, gdyż zależnie od używanych urządzeń pewna część zanieczyszczeń wraca do otoczenia. Najkorzystniejszym pod tym względem rozwiązaniem będzie zainstalowania odkurzacza centralnego, który całkowicie usuwa zasysane powietrza na zewnątrz domu, czego nie mogą zapewnić żadne odkurzacze przenośne.
Jest to niezwykle istotne dla alergików gdyż w ten sposób znacznie większym stopniu zmniejsza się stężenie alergenów w powietrzu.
Druga istotna zaletą odkurzacza centralnego to ograniczenia hałasu, gdyż jednostkę centralną umieszcza się z reguły piwnicy, w pomieszczeniu gospodarczym czy garażu. Jednak jego działanie nie jest pozbawione pewnych wad.
W szczelnych domach może w niesprzyjających warunkach jego działanie może generować wsteczny ciąg, gdy powietrze zewnętrzne zasysane będzie przez kanały wentylacyjne czy przewód kominowy. W efekcie do pomieszczeń przedostawać się będą nieprzyjemne zapachy czy zarodniki pleśni występujące w zawilgoconych kanałach.
W sezonie grzewczym trzeba odpowiednio dostosowywać intensywność wentylacji do aktualnych warunków, gdyż zbyt intensywna wymiana powietrza przy niskich temperaturach prowadzi do nadmiernego wysuszenia powietrza wewnątrz pomieszczeń, co nie tylko negatywnie wpływa na samopoczucie mieszkańców, sprzyja rozprzestrzenianiu się roztoczy, jak i powoduje niepotrzebne straty energii na ogrzewanie.
Metody oczyszczania powietrza wewnętrznego
Domach jednorodzinnych zapewnienie czystego powietrza z reguły ogranicza się do wybranych pomieszczeń umieszczając w nich przenośne urządzenia wykorzystywane w sposób ciągły jak i okresowo. Do najczęściej używanego sprzętu należą oczyszczacze filtrujące wyposażone niekiedy również z jonizator i nawilżacz.
Filtrowanie powietrza to powszechnie wykorzystywany sposób jego oczyszczana, przy czym efektywność działania zależy od rodzaju i konfiguracji warstw filtrujących.
Przy właściwym doborze filtrów uzyskuje się wysoki stopień oczyszczenia powietrza nie tylko z pyłów, ale i mikroorganizmów np. roztoczy jak i szkodliwych substancji gazowych. Jednak ten sposób jest dość kosztowny w eksploatacji - drogie filtry trzeba okresowo wymiatać a wymuszenie intensywnego przepływu powietrza przez wentylator, wytwarza uciążliwy hałas.
Do filtrowania wykorzystywane są różne porowate materiały papier, bibuła, włóknina, materiał, gąbka przy czym większość z nich wymaga okresowej wymiany. W oczyszczaczach powietrza instalowane są najczęściej jako wielofunkcyjne pakiety składające się z filtra wstępnego siatkowego, filtra zasadniczego, powłoki z węglem aktywnym i warstwy intensyfikującej proces oczyszczania.
Zasadniczą warstwę tworzą filtry typu HEPA charakteryzujące się wysoką zdolności do zatrzymywania bardzo drobnych zanieczyszczeń - 0,3 μm. Podobne własności mają nieco mniej dokładne filtry typu EPA oraz super efektywne filtry ULPA.
Wszystkie te wyroby charakteryzują się dokładnością filtracji na poziomie 85-99,9% i są uszeregowane według rosnącej dokładności filtracji z oznaczeniami E10-E12 , H 13-14 i U15-U17. W domowych urządzeniach filtracyjnych stosowane sa głównie filtry E11, E12 i H13. a filtry typu ULPA znajdują zastosowanie w np. w sterylnych pomieszczeniach medycznych, czy produkcyjnych.
Jonizator powietrza to urządzenie, którego zadaniem jest produkowanie jonów ujemnych do neutralizowania jonów dodatnich w powietrzu. Powstawanie jonów w powietrzu jest procesem naturalnym, np. po burzy wzrasta poziom jonów ujemnych , dając rześkie powietrze.
Natomiast w powietrzu wewnątrz domów w wyniku działania urządzeń elektrycznych na atomy i cząsteczki, powstają jony dodatnie, które stają się nośnikiem dla kurzu, a wraz z nim zarodków grzybów, bakterii, wirusów czy pyłków.
Działanie jonizatora powietrza sprawia, że zanieczyszczenia te zostają „odklejone” od jonów dodatnich, co ułatwia ich usuniecie poprzez np. filtrowanie. Jonizacja to proces towarzyszący najczęściej filtrowaniu, ale może funkcjonować również niezależnie, a osiadanie zanieczyszczeń następuje na odpowiednio spolaryzowanych elektrodach. Proces jonizacji jest niemal bezgłośny przy niewielkim zapotrzebowaniu na energię.
Jednak zależnie od sposobu jego działania jonizacji może towarzyszyć wytwarzanie ozonu, który nie powinien występować w oczyszczanym stale powietrzu w nadmiernym stężeniu-dopuszczalna wartość to 0,05 ppm.
Nawilżanie powietrza to uzupełniający proces jego oczyszczania związany głównie z usuwaniem alergenów - pyłków, roztoczy. W suchym powietrzu łatwo ulegają one przemieszczaniu się w wyniku konwekcji i naturalnej cyrkulacji.
Niekiedy nawilżacz stanowi integralne wyposażenie oczyszczacza powietrza lub funkcjonuje niezależnie tworząc mgłę wodną na drodze ewaporacji, mechanicznego rozpylenia lub działania ultradźwięków. Właściwie dobrany nawilżacz powinien utrzymywać wilgotność powietrza na poziomie nie niższym niż 45% wilgotności względnej.
Okresowe zabiegi oczyszczające - lampy UVC
Uzupełnieniem stałego funkcjonowania urządzeń filtrujących powietrze wewnętrzne okresowo przeprowadza się zabiegi mające na celu dezynfekcje i zniszczenie mikroorganizmów (bakterii, zarodników grzybów, roztoczy) mających wpływ na zanieczyszczenie powietrza.
Likwidowane są w ten sposób również nieprzyjemne zapachy np. stęchlizny, dymy papierosowego czy spalenizny. Do takich zabiegów wykorzystywane są lampy wytwarzające promienie UVC oraz ozonizatory. Ich funkcjonowanie może odbywać się tylko podczas nieobecności ludzi i wymaga odpowiedniego przygotowania pomieszczenia, a czas ich działania oraz karencja po zabiegu uzależnione są od własności i parametrów konkretnych urządzeń.
Autor: Redakcja BudownicwaB2B
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcia: Ecoventeam, budujemydom.pl, firma Bartosz, Zymetric, Mira Stylies dla budujemydom.pl, elekltronikab2b.pl
film: OEM Energy
Komentarze