2022-11-01 14:37:27 
Rozplanowanie instalacji
Zgodnie z ogólna zasadą doprowadzenie i powrót wody grzewczej krążącej w instalacji centralnego ogrzewania powinien przebiegać możliwie najkrótszą drogą między np. kotłem i grzejnikami.
Zależnie od rodzaju urządzeń grzewczych i możliwości technicznych w konkretnym obiekcie orurowanie układane może być w warstwie podłogowej, w ściance instalacyjnej lub ukryte w bruzdach pod tynkiem czy okładziną np. glazury, a także poprowadzone po wierzchy podłoża.
Zaplanowanie układu orurowania instalacji wymaga dokładnego ustalenia miejsca i sposobu podłączenia zasilanych urządzeń - grzejników czy rozdzielaczy, co wymaga wcześniejszego dobrania przewidzianych do instalacji urządzeń ze szczególnym uwzględnieniem ich wymagań podłączeniowych takich jak np. rozstaw i średnica króćców, kierunek zasilania i powrotu czy mechanicznego zamocowania do podłoża.
Przystępując więc do układania orurowania w instalacji grzewczej powinniśmy posiadać przynajmniej dokumentacje montażową wybranych urządzeń, choć w praktyce z reguły są one już zakupione i dostarczone, co znacząco ułatwia prowadzenie robót oraz pozwala na sprawdzenie i wstępne uruchomienie obiegu grzewczego.
Rury w instalacji c,o. są poddawane systematycznym wahaniom temperatury w dość dużym zakresie, co powoduje ich ciągłe kurczenie i rozszerzanie, nie mogą więc być „a sztywno” połączone z podłożem.
Zależnie od rodzaju użytych rur, swobodę ruchów termicznych zapewniają odstępy dylatacyjne oraz luźne ich zamocowanie w konstrukcji, a przy bardzo długie odcinkach prostych problem rozwiązuje wstawienie kompensatorów.
W przypadku prowadzenia rur w zakrytych bruzdach czy w wylewce podłogowej jako osłonę separacyjną wykorzystuje się karbowane rury typu peszel, które dodatkowo dzięki odmiennej barwie (niebieskiej lub czerwonej) ułatwiają identyfikację orurowania oznaczając odpowiednio rury zasilające i powrotne.
Zasadniczy wpływ na rozległość i formę instalacji grzewczej ma przyjęty sposób zasilania poszczególnych grzejników.
Konfiguracje rozprowadzenia rur instalacyjnych można wykonać w tradycyjny sposób w tzw. systemie trójnikowym, w którym od rury głównej (magistrali, pionu) odprowadzane są gałązki do poszczególnych punktów zasilania.
Rozwiązanie takie wykorzystuje się głównie przy remontach instalacji, co ogranicza m. in. szerokość koniecznych rozkuć w ścianach pod rury instalacyjne. W nowych domach instalację c.o. rozprowadza się z reguły w systemie rozdzielaczowym, w którym każdy grzejnik podłączony jest oddzielną parą rur do wielosekcyjnego rozdzielacza.
W ten sam sposób montowane jest zasilanie ogrzewania podłogowego, a liczba sekcji w rozdzielaczu uzależniona będzie od liczby podłączonych pętli grzejnych.
Rzeczywisty przebieg rur grzewczych powinien być naniesiony na plan pomieszczenia, zwłaszcza w strefach przejść między pomieszczeniami, na ścianach czy pod oknami.
Ewentualnie można wykonać fotografie z elementem wzorcowym np. linijką pozwalającym na określenie rzeczywistych wymiarów.
Dzięki temu unikniemy przypadkowego uszkodzenia rur przy późniejszym mocowaniu np. listew progowych czy innych elementów wymagających wiercenia w podłodze bądź ścianie.
Ochrona cieplna instalacji
Przepisy związane z ochroną cieplną budynków nakładają obowiązek zapewnienia odpowiedniej grubości i własności ciepłochronnych izolacji rur grzewczych w instalacjach centralnego ogrzewania.
Grubość ścianki otuliny dla najczęściej stosowanych przewodów w instalacjach centralnego ogrzewania, powinna wynosić co najmniej 20 mm dla rur o średnicy wewnętrznej do 22 mm oraz 30 mm dla rur o średnicy 22-35 mm.
Grubości te odnoszą się do materiałów izolacyjnych o współczynniku przewodności cieplnej 0,035 W/(m K). Przy zastosowaniu materiałów o innych własnościach ciepłochronnych grubość otulin należy odpowiednio skorygować.
Jednak w praktyce spotyka się jeszcze dość dowolny dobór otulin przewodów grzewczych przy montażu instalacji, co ma szczególnie niekorzystny wpływ na ochronę przed stratami ciepła przy prowadzeniu rur w wylewce na gruncie czy w w ścianach przy niedostatecznej ich ciepłochronności.
Standardowym sposobem prowadzenia rur grzejnych w wylewce podłogowej będzie tworzenie korytka w warstwie ocieplenia podłogowego, które po rozłożeniu instalacji przykrywa się pasami styropianu o odpowiedniej grubości, a następnie tworzy jastrych podłogowy.
Jakie rury w instalacji grzewczej?
W instalacjach budowanych w systemie rozdzielaczowym jak i rozprowadzeniu tradycyjnym wykorzystuje się przede wszystkim rury warstwowe PEX-Al-PE , które można układać w wylewce podłogowej, na wierzchu ścian lub w kanałach instalacyjnych
W remontowanych instalacjach grzewczych najwygodniej wykorzystać rury miedziane, których przebieg łatwo dostosować do skomplikowanej trasu ich przebiegu - są cienkie i można je ułożyć np. za cokołami przypodłogowymi.
Również przy konieczności wykonania licznych, wąskich załamań sprawdzają się rury polipropylenowe PP Stabi ze zgrzewanymi kształtkami.
Rury warstwowe PEX-Al-PE są materiałem giętkim i montujemy je praktycznie bez użycia kolanek, łącząc jedynie z trójnikami i z gwintowanymi złączkami przyłączeniowymi. Ich zaletą jest także możliwość rozebrania połączeń i ponowne zmontowanie (np. w razie konieczności przeprowadzenia korekty ustawienia).
Jednak w przypadku konieczności zabetonowania złącza stosuje się nierozbieralne połączenia zaprasowywane.
Rury te charakteryzują się brakiem pamięci kształtu co oznacza, ze po wygięciu nie mają tendencji do prostowania się.
Można je wyginać w ręku, ale przy ostrzejszych załamaniach powinna być używana giętarka lub sprężyna zapobiegająca deformacji ścianek, a promień gięcia nie może byc mniejszy niż pięciokrotna średnica rury.
Rury z PP są materiałem sztywnym wymagającym osadzenia kształtek przy zmianie kierunku instalacji.
Do instalacji c.o. używa się rur typu Stabi z wkładką metalową lub włókna szklanego ograniczającą rozszerzalność cieplną. Wszelkie połączenia wykonywane są jako zgrzewane, co wymaga dysponowania specjalną zgrzewarką.
Do tych rur dostępny jest bogaty asortyment zgrzewanych złączek umożliwiających podłączenie osprzętu i armatury z gwintowanymi końcówkami przyłączeniowymi.
Skomplikowaną pod względem przebiegu instalację miedzianą wykonuje się z rur twardych łączonych z kształtkami metodą miękkiego lutowania kapilarnego.
Połączenie z osprzętem zapewniają końcówki gwintowane wlutowywane lub łączone zaciskowo.
Wyprowadzenie końcówek przyłączeniowych
Końce rozprowadzonych rur muszą być precyzyjnie doprowadzone do miejsca podłączenia grzejników czy rozdzielaczy.
Łączymy je z instalacją zawsze za pośrednictwem dwóch zaworów - na zasilaniu np. jako zawór regulacyjny, a na powrocie jako zawór odcinający.
Pozwoli to na ewentualne zdjęcie grzejnika czy rozdzielacza bez konieczności spuszczania wody z całej instalacji.
Rozdzielacze z reguły umieszczane są w skrzynkach instalacyjnych można więc dowolnie konfigurować sposób połączenia rur z belkami korzystając z odpowiednio dobranych złączek.
Natomiast grzejniki, zależnie od lokalizacji przyłączy, mogą być połączone z instalacją z boku (jedno- lub dwustronnie), od dołu lub przelotowo, do jednej końcówki.
Podłączenie z boku wykonujemy głównie wtedy, gdy doprowadzenie rur do grzejnika prowadzone jest w formie tzw. gałązkami odchodzącymi od pionu biegnącego w ścianie lub po jej wierzchu.
Przy jednostronnym podłączeniu do górnego przyłącza doprowadzana jest rura zasilająca, a do dolnego powrotna.
Umiejscowienie wyprowadzenie rur (prostopadle lub równolegle do płaszczyzny ściany) powinno odpowiadać rozstawowi przyłączeń grzejnika łączyć się ze złączką lub zaworem kątowym umieszczonym w odpowiedniej odległości od ściany (po zawieszeniu grzejnika).
Przy podłączeniu dwustronnym podłączenia wykonywane są odpowiednio na obu końcach grzejnika - górne jako zasilanie, a dolne jako powrót.
Podłączenie od dołu w taki sposób możemy podłączyć grzejnik, jeśli rury instalacyjne prowadzone są w podłodze lub u dołu ściany, tuż nad podłogą.
Do podłączenia wykorzystujemy tzw. konsole przyłączeniową z wbudowanymi zaworami odcinającymi na zasilaniu i powrocie.
Zestawy przyłączeniowe kompletowane są w różnych konfiguracjach i przy ich zakupie musimy sprawdzić czy oprócz samej konsoli mają również złączki do grzejnika (nyple ½ na ¾ cala) oraz odpowiednie do rodzaju rur zaciski przyłączeniowe.
Przy prowadzeniu rur w podłodze ich bezpośrednie podłączenia będą sprawiać problemy przy układaniu posadzki jak i sprzątaniu, lepiej więc rury wyprowadzić ze ściany na odpowiedniej wysokości, a grzejnik podłączyć za pomocą konsoli kątowej.
Dodatkową zaletą takiego rozwiązania jest możliwość korekty wysunięcia konsoli od ściany. Wymaga to jednak utworzenia tzw. figur głównie z kształtek miedzianych łączonych metodą lutowania lub wykorzystania systemowych elementów obejściowo-przelotowych.
Podłączenie przelotowe stosowane jest przy jedno-punktowym zasilaniu grzejnika łazienkowego w formie drabinki z wykorzystaniem specjalnego termostatycznego zaworu mieszającego.
Rura zasilająca i powrotna są z nim bezpośrednio łączone, a obieg wody przez grzejnik odbywa się dzięki rurce zintegrowanej z tym zaworem, która kieruje zasilanie do górnej części grzejnika.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowania: Aleksander Rembisz
Zdjęcia: Uponor, FERRO, IMI Hydronic Engineering, Armacell, KAN, KFA Armatura
Film: Purmo
Komentarze