2024-01-28 16:36:26 
Geometria nawierzchni
Nawierzchnie układane na pochyłościach terenu lub na skośnej konstrukcji nośnej - zależnie od ich sposobu użytkowania i projektowanych obciążeń – muszą spełniać określone wymagania odnośnie dopuszczalnego kąta ich nachylenia.
W przypadku ruchu pieszego przy różnicy wysokości do 15 cm nachylenie może sięgać 15%, a przy różnicy poziomów do 50 cm dopuszczalne jest pochylenie do 8%. Przy większych wartościach różnic wysokości między dolną, a górną powierzchnią, spadek nie może przekraczać 6%.
W przypadku ogólnodostępnego użytkowania pochylni ich szerokość powinna wynosić przynajmniej 1,2 m, a długość pojedynczego fragmentu podejścia nie więcej niż 9 m i pośrednim spocznikiem o długości nie mniejszej niż 1,4 m.
Z kolei wymagania dotyczące zjazdów do garaży w przypadku obiektów wielostanowiskowych w budynkach mieszkalnych lub użyteczności publicznej ich nachylenie nie może przekraczać 15%, natomiast w przypadku garaży indywidualnych dopuszczalne nachylenie wynosi 25%.
Powyższe wymagania wynikają z przepisów prawa budowlanego, ale oprócz tych warunków trzeba uwzględnić - w przypadku zjazdów do garaży indywidualnych - również możliwości wykorzystania ich dla konkretnych modeli samochodów.
Chodzi o tzw. kąt wejścia i zejścia pojazdu, uzależniony od zwisu przedniego i tylnego, czyli - w uproszczeniu - wysokości frontowych i tylnych elementów podwozia w stosunku do ich odległości od osi obroty odpowiednich kół.
Kąty te powinny być większe niż nachylenie zjazdu, co uchroni podwozie przed ocieraniem o podłoże. Trzeba również brać pod uwagę wysokość i lokalizację powierzchni szczytowej w stosunku do poziomu drogi wjazdowej - przy długim samochodzie i bliskim położeniu ostrego zjazdu może bowiem dochodzić do „zawieszki” pojazd na górnej wypukłości.
Parametry dotyczące kątów zejścia i wejścia konkretnych samochodów podawane są niekiedy w charakterystyce technicznej pojazdu, ale również łatwo można je samodzielnie zmierzyć.
Wykorzystując płytę np. ze sklejki o długości ok. 1,5 m i szerokości odpowiadającej rozstawieniu kół przednich i tylnych, wstawiamy ją pod samochód ustawiony na równym podłożu, do oparcia się jej w miejscu styku kół z nawierzchnią.
Następnie odchylamy płytę do punktu oparcia się na elementach spodu pojazdu i zależnie od posiadanego oprzyrządowania mierzymy kąt nachylenia lub po zmierzeniu prostopadle wysokości krawędzi płyty nad ziemią i długości płyty, wyznaczymy sinus kąta nachylenia.
W tablicach matematycznych lub na kalkulatorze znajdziemy kąt nachylenia w stopniach odpowiadający wyliczonej wartości. Przykładowo płyta pomiarowa ma długość 1,5 metra, a jej odchylona krawędź znajduje się 50 cm nad podłożem. Sinus tego kąta wyniesie - 0,5 m : 1,5 m = 0,33, co odpowiada kątowi ok. 19 stopni.
W podobny sposób sprawdzimy kąt zejścia w tyle samochodu, co może uchronić przed „zawiśnięciem” np. na haku w końcowej fazie zjazdu. Oczywiście prześwity zmieniają się w zależności od obciążenia pojazdu (zwłaszcza z tyłu) co trzeba uwzględnić przy wykonywaniu zjazdu, przyjmując mniej korzystne wartości.
W przypadku znacznego nachylenia można go nieco zmodyfikować, tworząc stałą lub demontowalną powierzchnię w dolnym odcinku, ułożoną pod mniejszy kątem nachylenia.
Wybór rodzaju nawierzchni
Nawierzchnie ścieżek, podjazdów, miejsc do parkowania bardzo często układane są z kostki betonowej nazywanej popularnie „polbrukiem” lub droższej kostki z kamienia naturalnego. Oba materiały nawierzchniowe mają podobne własności użytkowe, a o wyborze decydują głównie walory estetyczne i oczywiście koszty.
Nawierzchnia z kostki betonowej dobrze przepuszcza wodę, jednak przy intensywniejszych opadach należy zapewnić możliwość szybkiego jej odprowadzenia z powierzchni. Najłatwiej uzyskać ten efekt, zapewniając naturalny spływ dzięki nachyleniu nawierzchni w kierunku nieutwardzonego gruntu.
Na większych powierzchniach nawierzchni i wszędzie tam, gdzie należy szybko i skutecznie odwodnić powierzchnię, powinno zostać zastosowane odwodnienia liniowego lub koryt.
Rodzaj użytej kostki powinien uwzględniać nie tylko jej cechy dekoracyjne, ale również przewidywane obciążenia nawierzchni oraz możliwość występowania różnych zanieczyszczeń. Kostka betonowa produkowana jest na wibroprasach, dzięki czemu uzyskuje się bardzo dużą wytrzymałość na ściskanie i dużą dokładność wymiarową.
Mieszanka betonowa używana do jej produkcji jest barwiona w masie, zatem starcia czy uszkodzenia ułożonej nawierzchni zachowują pierwotny kolor. Ze względu na wysoką cenę pigmentów, kostka o intensywnej barwie jest z reguły znacznie droższa niż jaśniejsza czy w naturalnym, szarym kolorze.
Alternatywnie wyroby te wytwarzane są również jako dwuwarstwowe, gdy na jednobarwnym szarym rdzeniu, nakładane jest pokrycie z drobnoziarnistej barwnej powłoki.
Zależnie od przeznaczenia nawierzchni, do ich budowy używa się kostki o różnej grubości jak też gładkości powierzchni. Nawierzchnie obciążone ruchem pieszym lub sporadycznie wykorzystywane przez samochody osobowe można budować z kostki o grubości 6 cm.
Przy większych obciążeniach wykorzystuje się kostkę o grubości 8 cm lub nawet 10 cm. Istotny ze wglądów na nośność jest również kształt elementów – niektóre produkty np. kostka behaton wykazują dużą stabilność na ułożonej powierzchni dzięki zdolności do samoklinowania się.
Krawędzie kostek mogą być niefazowane, z mikrofazą 2 mm lub ze standardowym fazowaniem szerokości 5 mm. Materiały bezfazowe tworzą nawierzchnie bez wyraźnie widocznych spoin, ale materiał ten w transporcie i układaniu narażony jest na nieestetyczne uszkadzanie brzegów i z reguły wykorzystuje się taką kostkę we wnętrzach obiektów lub na nawierzchniach wymagających wyciszenia stukotu kół szybko przemieszczających się pojazdów.
Z kolei fazowanie ogranicza uszkadzanie brzegów, ale utrudnia sprzątanie powierzchni i przyczynia się do wywoływania hałasu. Ułatwia też „obrastanie” spoin mchem czy porostami, co psuje estetykę nawierzchni, ale w określonych warunkach może być pożądane.
Roślinność ta „uszczelnia” spoiny, co zapobiega wypłukiwaniu piasku ze złączeń, stabilizując pokrycie, zwłaszcza ma pochyłych nawierzchniach.
Układanie kostki na pochyłościach
Podstawowe zabiegi technologiczne przy układaniu nawierzchni na nachylonych podłożach są takie same jak przy standardowych pokryciach powierzchni płaskich, ale podsypka na podbudowie powinna być zawsze stabilizowana cementem.
Na ciągach pieszych nawierzchnie należy formować z niewielkim nachyleniem na boki, co zapobiega pojawieniu się intensywnego, wzdłużnego spływu wody, który wypłukuje piasek ze spoin i wpływa na destabilizacje pokrycia powodując pojawienie się zapadlisk.
Natomiast na podjazdach dla samochodów - zwłaszcza o dużym nachyleniu - oprócz umożliwienia spływu wody na boki, trzeba również zadbać o zapewnienie dostatecznej przyczepności kół do nawierzchni w różnych warunkach pogodowych.
Przy zjazdach do garaży standardowo kostkę nawierzchniową układa się „w choinka” czyli skośnie do osi zjazdu, a także tworzy się wystające żebra np. w co drugim - trzecim rzędzie utworzonym z kostki o większej wysokości.
Istotne będzie również zapewnienie stabilnego oporowania na dole nachylenia np. w formie betonowego cokołu, co zapobiegnie ześlizgiwaniu się nawierzchni w przypadku nawodnienia podbudowy.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcie: Polbruk S.A.
Komentarze